تبیان، دستیار زندگی

گنهکاران به کربلا بروند

زیارت امام حسین علیه السلام نه تنها ثواب دارد بلکه نقش جهشی و سازندگی دارد. غایت و هدف زیارت اربعین خداست و امام حسین علیه السلام وسیله ای است برای رسیدن به خدا. از همین رو زیارت اربعین کمک می کند به شناخته شدن امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
حجت الاسلام صنیعی
باز هم اربعینی دیگر در راه است، اربعینی که تداعی گر قدم های آل الله در سرزمین نینوا و زیارت اول زائر بارگاه حسین علیه السلام، جابر بن عبدالله انصاری می باشد. در این برهه از زمان که همه عاشقان به سوی معشوق خود با پای پیاده در راهند، پیرامون اربعین با استاد بزرگوار شیخ محمود صنیعی به گفتگو نشسته ایم.

1-حاج آقا از سوال هائی شروع کنیم که برای همه مطرح است؛ بفرمائید دلیل بزرگداشت اربعین چیست؟ چرا این شور عظیم به پا شده است و همه می خواهند در آن شرکت کنند؟

ج: قبل از زیارت اربعین باید نگاه کرد به روایات اهل بیت.
زیارت حضرت سیدالشهداء از زیاراتی است که نه از یک نگاه ثواب دارد، به شما پاداش می دهند و دعاهایتان مستجاب می شود، جزء زیاراتی است که به شما نقش جهشی می دهد.
این نص روایاتی است که ان شاء الله بعداً در ادامه عرض می کنم.

زیارت امام حسین (علیه السلام) آنقدر اوج دارد که شرط استطاعتش خوف نیست. بعد از امام صادق (علیه السلام) یک دوره فترتی وجود دارد به جهت سخت گیری های خلفای عباسی، ولی کم کم بعد از امام رضا (علیه السلام) این حرکت دوباره شروع شد تا جائی که خواجه نصیرالدین طوسی در کتابی می گوید والله من افتخار می کنم به هر قدمی که در راه تو می روم نسبت به کل علومم، یعنی تمام علومم در یک کفه و یک قدم در راه تو رفتن در کفه دیگر و این بدلیل اهمیت زیارت حضرت است .


مثلاً اگر شما به وسائل الشیعه به کتاب چاپ ما، جلد دهم مراجعه کنید، بابی هست به نام کتاب المزار، یعنی ثواب های زیارت، که از این مقدار سه چهارمش مختص به زیارت سیدالشهدا است. نقش سازندگی  امام حسین (علیه السلام).
مرحوم امام رضوان الله تعالی علیه که ما در این انقلاب سر سفره ی این بزرگوار هستیم، کتابی دارند به نام سرالصلوه که در جوانی این کتاب را نوشتند. اما در سال 65 این کتاب را به پسرشان احمدآقا هدیه می دهد و اول کتاب جمله ای می نویسند و آن اینکه «اگر توسل به اولیای الهی یعنی حضرات معصوم، برای رسیدن به محبوب نباشد این از حیله های شیطان است».
یعنی من می روم به حرم سیدالشهداء برای اینکه دستم را بگیرد، برای رسیدن به خدا. روایتی در همین کتاب وسائل وجود دارد که زیارت امام حسین (علیه السلام) باید حباً لرسول الله، حباً لامیرالمؤمنین و حباً لفاطمه الزهرا باشد اما لوجه الله.
یعنی غایت و هدف خدا است و حسین علیه السلام طریق است. یعنی شما که حسین حسین می گویید در جلسات و یا در همین پیاده روی اربعین ، این ها وسیله ای است برای رسیدن به خدا.
برای همین است که گفته شده من زار الحسین (علیه السلام) فی کربلا کمن زارالله فی عرشه.
خب پس زیارت امام حسین (علیه السلام) مؤثر است به گونه ای که حجاب های هفتگانه را از بین می برد. روایت داریم غضب و شهوت و وهم و خیال را تعدیل می کند.
وقتی تربت چنین خاصیتی دارد، حرم امام حسین بلکه خود امام حسین چکار می کند؟!!
این یک مقدمه است.
نکته اول این است که زیارت امام حسین همیشه خوب است، حالا سوال اینکه خود اربعین چه خصوصیتی دارد؟
اربعین یک حرکت جوششی است از زمان معصوم آغاز شده. مرحوم صاحب وسائل درباره ی اربعین حدیث آورده است، مثلاً در باب 56 حدیثی آمده از امام حسن عسگری (علیه السلام) درباره ی علامات مؤمن، و ایشان پنج علامت ذکر می کنند. یکی پنجاه رکعت نماز و زیارت اربعین و انگشتر به دست راست کردن و پیشانی به خاک مالیدن و بسم الله را بلند گفتن.
حالا چرا امام عسگری (علیه السلام) از بین این همه روز اربعین را فرمودند؟
وقتی می گوید زیارت اربعین از علامت شناخت مؤمن است، این اهمیت این روز را نشان می دهد. از طرفی وقتی امام زمان تشریف بیاورند، می آیند به دیوار کعبه تکیه می دهند و می فرمایند: یا اهل العالم انا بقیه الله تا اینجا که می گوید من پسر حسینی ام که قتلوه عطشانا.
حالا من از شما سوال می کنم مگر اهل عالم حسین (علیه السلام) را می شناسند؟ حرکت اربعین و این تجمع عظیم کاری می کند که نام حسین (علیه السلام) در اذهان برود و امام زمان (علیه السلام) بگوید من پسر آن حسینم. یعنی من در زیارت اربعین دارم کمک می کنم به معرفی امام زمان علیه السلام و این جمله ی من نیست، جمله آیت الله بهجت است.

فرار کن به سمت حسین علیه السلام

2- درباره ی پیشینه ی تاریخی این حرکت در اعصار مختلف هم لطفاً توضیحی بفرمائید.

ج: تا آنجائی که من مطالعه داشته ام از زمان معصوم مخصوصاً از دوره ی امام صادق (علیه السلام)، چون حضرت به شدت امام حسینی بودند، نه اینکه حضرات دیگر امام حسینی نبودند بلکه ابرازش در زمان امام صادق (علیه السلام) راحت تر بوده است.
در حدیثی از امام صادق (علیه السلام) آمده است که ایشان به حسین بن ثوی فرمود: « ای حسین کسی که از منزلش خارج شود و قصدش زیارت قبر حسین بن علی باشد، اگر پیاده رود خداوند به هر قدمی که برمی دارد یک حسنه برایش نوشته و یک گناه از او محو می فرماید.»
در دوره امام باقر شخصی آمد خدمت حضرت و عرض کرد آقا به خاطر زیارت کربلا یک دست مرا قطع کردند آیا باز هم بروم؟
حضرت فرمودند اگر این پایت را هم قطع کردند باز هم برو.

در شعشعه الحسینیه روایتی از امام جواد (علیه السلام) هست که شخصی نزد حضرت آمد و عرض کرد «اهل گناهم و دیگران پشت سرم حرف می زنند، آقا چه کنم؟ حضرت فرمودند: فرِّ الی الحسین (علیه السلام) فرار کن به سمت حسین... ممکن است کسی بگوید من گنه کارم چرا باید بروم کربلا؟ نه اصلاً گنهکارها اتفاقاً باید بروند.


یعنی زیارت امام حسین (علیه السلام) آنقدر اوج دارد که شرط استطاعتش خوف نیست. بعد از امام صادق (علیه السلام) یک دوره فترتی وجود دارد به جهت سخت گیری های خلفای عباسی، ولی کم کم بعد از امام رضا (علیه السلام) این حرکت دوباره شروع شد تا جائی که خواجه نصیرالدین طوسی در کتابی می گوید: والله من افتخار می کنم به هر قدمی که در راه تو می روم نسبت به کل علومم، یعنی تمام علومم در یک کفه و یک قدم در راه تو رفتن در کفه دیگر و این به دلیل اهمیت زیارت حضرت است .
در شعشعه الحسینیه روایتی از امام جواد (علیه السلام) هست که شخصی نزد حضرت آمد و عرض کرد: «اهل گناهم و دیگران پشت سرم حرف می زنند، آقا چه کنم؟
حضرت فرمودند: فرِّ الی الحسین (علیه السلام)       فرار کن به سمت حسین علیه السلام
ممکن است کسی بگوید من گنهکارم چرا باید بروم کربلا؟ نه اصلاً گنه کارها اتفاقاً باید بروند.
آنجا مطهَّر است و هم مطهِّر.
در زیارت امام حسین (علیه السلام) هست که السلام علیلک یا ایتها الشمس المضیئه. خورشید در مباحث فقه یکی از مطهِّرات و پاک کننده ها است.

شعائر به چه معناست؟

3- این دسته از افعال مثل حرکت در اربعین را شعائر دینی می نامند، لطفاً بفرمائید شعائر مشخصاً به چه معناست؟


4- پس اگر شعائر جزء مسائلی نیست که در دین ذکر شده باشد و نص بر آن وجود داشته باشد، در این صورت کسی آن ها را انکار کند تکلیف چیست؟

ج: اگر انکار این امر قطعی را انجام دهد که بازگشتش به کار رسول و ائمه است، در این صورت نقش کفریت در آن وجود دارد.
مثلاً بگوید اصلاً این حرف ها چیست؟ ما از این حرف ها نداریم و این چرت و پرت ها چیست؟ حالا اصلاً معصوم هم بگوید، معصوم کیست؟ یعنی بازگشتش به انکار معصوم باشد نقش کفریت برازنده وجودش می شود.

علامات مؤمن در بیان امام حسن عسگری علیه السلام

5- حدیثی از امام عسگری درباره ی علامات مؤمن نقل کردید آیا این روایت از لحاظ سندی صحیح است؟ و آیا عبارت زیارت اربعین فقط در همین روایت آمده است؟

ج: سند این روایت مرسله است. شیخ طوسی ره آن را نقل کرده است. به این صورت که «رُوی» و «قال» یعنی روایت شده است از معصوم که آن معصوم فرمود. بعضی ها گفته اند وقتی نقل های شیخ با قال باشد یعنی بگوید حضرت گفت، صدور آن از معصوم قطعی می شود، چرا که اگر چنین نباشد لازم می آید شیخ به معصوم دروغ بسته باشد. و از طرفی هم بزرگان به این روایت عمل کرده اند و این عمل فقها جبران کننده ضعف در سند است. اما درباره ی عبارت زیارت اربعین باید گفت که چند وجه دارد.
یا منظور زیارت در روز اربعین است و یا منظور از زیارت دعائی است که در مفاتیح آمده، و یا مراد این است که چهل بار برود زیارت امام حسین (علیه السلام)، و یا چهل بار زیارت نامه را بخواند.
اما روایات دو تا از این احتمالات را جمع کرده است، اینکه بروید به کربلا و زیارت نامه را بخوانید.

خدمات رسانی باید باشد، اما نباید همانگونه که در خانه هستند باشند. باید حالت انقطاع حاصل بشود و این با تجمل نمی سازد اما رفاه و آرامش خوب است، ولی مثلاً غذاهای آنچنانی با سالاد و نوشابه تجمل است و اینها چسبیدن به مظاهر دنیا است و حال آنکه امام حسین (علیه السلام) از مظاهر دنیا دست کشیدند.



6- فرمودید این حرکت سابقه ی طولانی دارد و در جهت ترویج تفکر شیعی و اعتلای دین انجام شده است، حالا این حرکت در عصر حاضر چه ظرفیت هائی دارد؟ و آیا نقائصی در این حرکت کنونی وجود دارد؟



7- همانطور که در اول بحث اشاره کردید، آیا می توان این حرکت را نتیجه بزرگ تلاش های انقلاب اسلامی دانست؟ و اصلاً انقلاب چه تأثیری داشته است؟

ج: اثر تام نداشته، چون خود عراقی ها هم می رفتند اما در رشدش بسیار تأثیر داشته است. فرض کنید اگر زمان شاهنشاه بود و کسی را راه نمی دادند و یا عراقی ها این بصیرت را نداشتند که مثلاً بگویند آمریکائی ها باید از کشورشان خارج شوند خب مرزها هم بسته می شد.
و اصلاً حضور ایرانی ها، عراقی ها را به وجد آورده. یک مکتبی مثل قاسم سلیمانی عراق را به لرزه درآورده یعنی انقلاب قاسم سلیمانی درست کرد که زمینه ای برای آرامش و امنیت اربعین باشد و اگر این امنیت نبود در این حرکت شکاف رخ می داد.

8- در این هفته های اخیر سوال و اشکالی در ذهن آدم ها ایجاد شده است، اینکه برخی از  نهادها و ارگان های ایرانی که در عراق  موکب هائی زده اند، به طوری که سادگی و اصالت این حرکت را از بین می برند نظر حضرتعالی در این باره چییست؟

ج: ببینید خدمات رسانی باید باشد، اما نباید همانگونه که در خانه هستند باشند. باید حالت انقطاع حاصل بشود و این با تجمل نمی سازد اما رفاه و آرامش خوب است، ولی مثلاً غذاهای آنچنانی با سالاد و نوشابه تجمل است و اینها چسبیدن به مظاهر دنیا است و حال آنکه امام حسین (علیه السلام) از مظاهر دنیا دست کشیدند.

9- سوال دیگری که در ذهن ها شکل گرفته این است که آیا خدمات باید مردمی باشد و یا اگر حکومتی و دولتی هم باشد مانعی ندارد؟

ج: حکومت هم مردمی است و فرقی ندارد، حکومت اسلامی که ولی فقیه بالا سرش است، اذن دادند که از بیت المال خود مردم، برای مردم خرج بشود.

10- سوال آخرم این است که رابطه ی بین مهدویت و اربعین چیست؟

ج: علی اکبر صداقت از آقای کشمیری رحمت الله علیه نقل کردند که در هند با مرتاضی برخورد کردند و آن مرتاض گفته بود اسم هر کس با مادرش را بگوئید، من می گویم او زنده است و یا مرده است و قبرش کجاست؟ ایشان می گفتند ما اول فکر کردیم دروغ می گوید ولی بعد به ذهنم رسید که بگویم مهدی پسر زهرا، گفتم و آن مرتاض سرش را شروع کرد به همه طرف تکان دادن، گفتم شاید لقب آن ها را گفتم به همین جهت گفتم محمد پسر فاطمه، دیدم دوباره همان حرکت سر را انجام داد و رنگش پرید، گفت: این چه کسی است که سرم را به هر طرف می گردانم هست؟
امام زمان همچون نوری است که همه چیز با آن دیده می شود و ما اگر دیده می شویم به خاطر آن نور است. پس امام زمان همه جا هستند، اما مرکزیت حضور ایشان همانگونه که در کتاب ارشاد آمده سهله و کربلا است.
پس این حرکت هم به سوئی است که امام زمان در آنجا حضور دارند و هم در جهت معرفی ایشان است و این می شود رابطه ی اربعین و مهدویت.

11- ممنون از مباحثی که مطرح کردید ، اگر فرمایشی دارید ما در خدمتیم.

ج:این جمله آخر را هم بگویم ، فدای آن آقایی که همه ملکوت شب جمعه می روند به زیارتش، ولی خودش می رود به زیارت حسن بن علی علیه السلام.
روایت داریم «ان حسین بن علی کان یزور قبر حسن بن علی کل عشیه الجمعه»
یعنی امام حسین علیه السلام هر شب جمعه دائما به زیارت امام حسن علیه السلام می روند.



 

 
مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.