سینمای رنگی

 زرد / مصطفی تقی زاده

نماد رنگ: رنگ زرد را نشانه‌ ذهن و تفكر برتر می‌دانند.هچنین این رنگ،روشنی و گرما، فضیلت جویی، امید، شادمانی و سر خوشی را نشان می‌دهد. از ویژگی‌‌های منفی رنگ زرد این است كه نشان دهنده خیانت، بی ایمانی،نا امیدی،ترس و حرص است.در قرن حاضر رنگ زرد نشانه‌ ملی گرایی و وطن دوستی هم هست.

داستان فیلم: سه دوست و همکار قصد ثبت یک پروژه دارند اما در آستانه سفر یکی شان (شهرام حقیقت دوست) به کما می رود. او برای زنده ماندن نیاز به پیوند کبد دارد. دوستان برای تامین هزینه دست به کار می شوند و در این میان پرده ها کنار می رود و رازی مهم دوستِ به کما رفته ، برملا می شود.

نسبت فیلم و رنگ: انتخاب اسم زرد هوشمندانه است. اولا یکی از موضوعات اصلی آن بیماری کبد است و از این حیث داستان فیلم با نام آن انطباق دارد. در ابتدای فیلم با شور و هیجان چند جوان روبرو هستیم که امیدوارانه در پی پروژه شان هستند. از این منظر هم می توان اسم زرد را با مسما دانست. در عین حال در فیلم خیانت هم صورت می گیرد و معلوم می شود مرد ِ به کما رفته (شهرام حقیقت دوست) مدتی با زنی غیر از همسر خودش (ساره بیات) سر و سری داشته است. در برخی فرهنگ ها زرد نشانه خیانت است. به این ترتیب فیلم مصطفی تقی زاده از سه منظر همسویی کامل با مفهوم رنگ زرد دارد و براحتی می توان نتیجه گرفت اسم فیلمش با فکر و منطق انتخاب شده است.

قرمز / فریدون جیرانی

نماد رنگ: قرمز در فرهنگ و باورهای مختلف معانی مختلفی دارد. در شرق، رنگ قرمز یادآور آتش و از طرفی نشان دهنده‌ تولد دوباره است. در مذاهب یهودیت و مسیحیت اما، رنگ قرمز یادآور گناه بوده است. در باور عمومی قرمز نشانه ای برای هشدار، خشونت ، التهاب خونریزی هم هست.

داستان فیلم:ناصر(محمد رضا فروتن) دچار بیماری سوءظن یا اختلال شخصیت پارانوئید است و مدام همسرش(هستی با با بازی هدیه تهرانی) را کتک می‌زند. کارشان بارها به دادگاه کشیده می شود اما ناصر به هستی علاقمند است و با ابراز ندامت و محبت زندگی اش را پی می گیرد. در نهایت بعد از یک مشاجره شدید که بین این زن و شوهر درمی گیرد، ناصر تعادل روحی خود را از دست داده و کشته می شود.

نسبت فیلم و رنگ: فریدون جیرانی اسم فیلمش را بر اساس مفهومی که در باور عمومی درباره رنگ قرمز وجود دارد انتخاب کرده است: خشونت و خونریزی. در عین حال فصل هایی از فیلم به معنای شورانگیز قرمز پهلو می زند که مرد عاشقانه به زن خود محبت می کند و با بیان و رفتار عمق علاقه اش را نشان می دهد. از این منظر داستان و اسم فیلم قرابت کامل با هم دارند. در طول فیلم، جوشش عشق مرد به زن و البته خشونت ناتمام ناصر را می توان به یکی از مفاهیم موجود در رنگ قرمز نسبت داد و نتیجه گرفت کلیت فیلم هم به رنگ قرمز می خواند. پایان آن هم که با مرگ و ریخته شدن خون همراه است و همخوانی اسم و مفهوم فیلم قرمز کامل می شود.

آبی / حمید لبخنده

نماد رنگ: رنگ آبی،معنایی الهی و آسمانی دارد و در میان شرقی‌‌ها و غربی‌‌ها نشانه‌ای از تقدس است. در هنر باستانی شرق، رنگ آبی روشن یادآورزندگی،سپیده‌دم، فصل بهار، شكوفه‌هاوحاصل‌‌خیزی است.در میان مردم مان آبی نشانه آرامش است و البته نمادی از تخیل.

داستان فیلم: مهتاب (هدیه تهرانی) با ارسطو (بهرام رادان) تصادف می کند و از صحنه می گریزد. ارسطو دنبال اوست و با پیدا کردن مهتاب قصد گروکشی دارد.کم کم اما علاقه ای بین این دو شکل می گیرد که منجر به ازدواج می شود. البته بعد از ازدواج کشمکش ادامه دارد و در نهایت یک پایان خوش رقم می خورد.

نسبت فیلم و رنگ: می توان نشانه هایی از همنشینی اسم و داستان فیلم پیدا کرد اما آن قدر قصه ضعیف و تخیلی است که حتی نمی توان باور کرد مبنای انتخاب آن بخاطر مفهوم خیال پردازی موجود در رنگ آبی است. شاید دلیل انتخاب این اسم،رستورانی است که کاراکترهای اصلی در آن قرار می گذارند و آبی نام دارد. شایعه ای در زمان اکران فیلم وجود داشت که «آبی» به نوعی پاسخ استقلالی ها به فیلم «قرمز» است!حتی در تیزرهای فیلم این شیطنت وجود داشت. قصد اصالت دادن به این شایعه را نداریم اما بجای «آبی» می شد اسم های مناسب تری برای فیلم انتخاب کرد. 

صورتی / فریدون جیرانی

نماد رنگ: این رنگ از عشق و احساسات سخن می‌گوید و به فرد احساس آرامش می‌دهد. قلب انسان از دیرباز با رنگ صورتی و یا قرمز به تصویر کشیده می شده است و این رنگ نشانگر دوستی است و حس شادی و نشاط را برای انسان ها به وجود می آورد.

داستان فیلم: «صورتی» جزو فیلم هایی است که با زبان نه چندان جدی می خواهند مشکلات زن و شوهری را به چالش بکشند. جیرانی داستان زن و شوهر هنرمندی را به تصویر کشید که بعد از سال ها قصد جدایی دارند. آنها از هم دور شده اند و جداگانه زندگی می کنند. در این میان فرد سوم یعنی فرزند آنها و زنی دیگر، زمینه علاقمندی شان را فراهم می کند که در نهایت ختم به از سرگیری زندگی مشترک می شود.

نسبت فیلم و رنگ: جیرانی بعد از «قرمز» سراغ رنگی از همین طیف رفت و صورتی را برای روایت داستان فیلمش انتخاب کرد. این بار هم بین زن و شوهر اختلاف هست اما نوع برخورد فیلم با این بحران، شوخ و شنگ است. پس برای انتخاب نام فیلم چه رنگی بهتر از صورتی؟ تازه مفهوم عشق که در صورتی هست در بخش هایی از فیلم جاری است.

خاکستری / مهرداد میرفلاح

نماد رنگ: خاکستری نشانه ترس و فقدان احساس است و شفافیت و درخشندگی دیگر رنگ‌ها را کم می‌کند.رنگ خاکستری بی تفاوتی،عدم مشارکت و همکاری و سستی و تنبلی را در فرد به وجود می‌آورد. خاکستری همچین معنای خنثا بودن دارد.

داستان فیلم:«خاکستری»روایت زندگی بیتا(مهناز افشار)است که از شهرستان به تهران آمده و در دانشکده با فرهاد (رامبد شکرآبی) آشنا می شود و با هم قرار ازدواج می گذارند.بیتا،فرهاد را به پسرعمویش ترجیح می دهد اما پدرش راضی نیست.در دوران آشنایی، بیتا پی به خیانت فرهاد می برد و به همین خاطر دست به خودکشی می زند. 

نسبت فیلم و رنگ: در بخش هایی از فیلم مفهوم فقدان احساس و ترس جاری است که یکی از نشانه های خاکستری همین است. این ترس از ورود بیتا به تهران و نگرانی خانواده شروع می شود و در فصل مخالفت با ازدواج به اوج می رسد. از آن سو فیلم خیانت هم دارد که به رنگ زرد پهلو می زند. شور عشق و عاشقی آن هم به قرمز نزدیک است ولی انتخاب نهایی نویسنده و کارگردان، خاکستری بوده است. این رنگ قرابت بیشتری با تم فیلم دارد.

سپید و سیاه / قاسم جعفری

نماد رنگ: رنگ سفید، روشن‌ترین رنگ‌ها و نمادی از شادی و نشانه‌ای از صلح و صفا و تسلیم و کنایه از پاکی و بی‌آلایشی و فضیلت و بزرگواری است و رنگ سیاه، تیره‌ترین رنگ‌ها و در مقابل رنگ سفید، نشانه هیبت و وقار و شعار حزن و عزا است.

داستان فیلم: فیلم سینمایی «سپید و سیاه» داستان جوانی 22 ساله به نام فرید با بازی مهرداد صدیقیان را روایت می‌کند که پیش از مهاجرت همیشگی‌اش از ایران، برای وداع با هفت دختر که هر یک نشانه‌ای از عشق گم شده او را دارند، در آخرین روز سال، سفری را از جنوبی‌ترین تا شمالی‌ترین نقطه تهران آغاز می‌کند.

نسبت فیلم و رنگ:«سپید و سیاه» در دولت دهم توقیف شد و خبری از نمایش آن نیست. بر اساس خلاصه داستان پی بردن به این نکته خیلی سخت نیست که قاسم جعفری در «سپید و سیاه» استفاده استعاری از رنگ ها کرده و خواسته دو مفهوم کاملا متضاد را روبروی هم قرار دهد.یکی نماد روشنی و دیگری سمیل سیاهی و فلاکت. ظاهرا سهم دومی بیشتر بوده و همین توقیفش را باعث شده است.

نکته: توضیحات درباره نماد رنگ ها از کتاب «روانشناسی رنگ‌ها» تالیف منیره دانایی است.

---