سلام بر کشته ی اشک ها

«کروب» جمع «کرب» به معنی اندوه و غم و اضطراب شدید ناشی از گرفتاری‌ها و حوادث است و «کربات» منتهای آن غم و اندوه و اضطراب را می‌رساند. هیچ قلبی قادر نیست حزن و اندوهی که عارض امام شده بود را درک کند و هیچ قلمی قادر نیست آن را به تحریر درآورد. اندوهی که ناشی از سقوط انسان‌ها به پست‌ترین درجه ممکن خود بود. اضطرابی که می‌دید گروه گروه از مردمان به قعر جهنم سقوط می‌کنند و او نمی‌تواند کاری برای‌شان انجام دهد. آن هم برای کسی‌که آمده است تا همین‌ها را به والاترین مقام انسانی خودشان هدایت کند. به‌راستی کدام اندوه می‌تواند بالاتر از این باشد؟ اسیر چنین حزن و اندوهی بودن، با شاهد آن بودن فرق می‌کند. هم‌چنان‌که «اسیر» از همه ‌سو در احاطه مخالفین خود قرار دارد، اسیر کربات نیز از همه‌ سو در احاطه ناراحتی و حزن حاصله از سقوط انسان‌ها قرار دارد. شخص اندوهگین ممکن است پس از مدتی بر اثر حوادث دیگر اندوه خود را فراموش کرده یا به شادی بدل نماید، اما اسیر غم و اندوه لحظه‌ای نمی‌تواند غم خود را فراموش نماید. غم سقوط انسانیتِ انسان‌نماهایی که فقط به‌خاطر چند ریال بیشتر، حاضر شده‌اند اطاعت خبیثانی هم‌چون یزید و امثال او را بپذیرند و دست خود را به خون کسی بیالایند که خداوند او را برگزیده و طاهر نموده است.

فیض گریستن برای امام حسین علیه السلام

اشک ریختن برای حسین علیه السلام فیض است.
«عَبر» از ماده عبور به‌معنی تغییر در حالت و رفتن از حالی به حال دیگر است. یا تغییر در مکان و رفتن از جایی به جای دیگر است. به اشک از آن جهت «عبر» گفته می‌شود که با آمدن آن حالت انسان تغییر می‌کند و از حالت شادی یا معمولی به حالت غم و اندوه می‌رود. اشک شادی هم همین‌گونه است که انسان را از حالت معمولی خارج و به حالت شادی می‌برد. «عَبَر» یعنی غمگین شد و اشکش جاری گردید که نشان می‌دهد این نوع اشک فقط در حالت غم و اندوه جاری می‌گردد.
«دمع» و دموع نیز به‌معنی اشک است و به مطلق اشک گفته می‌شود، خواه تغییر در حالت به‌ وجود ‌آید یا خیر. مثلاً در اثر بیماری، آب از چشم ریزش می‌کند که اشک است، یا به‌ واسطه گرد و غبار،غده‌های اشکی تحریک شده و اشک از چشم فرو می‌ریزد. «دمع» در قرآن و دعاها در موضوعات معنوی و عاطفی و آخرتی به کار برده شده‌اند. اما می‌تواند ناظر به موضوعات دنیایی هم باشد. مثل کسی‌که خانه‌اش آتش گرفته باشد یا اموال‌اش به سرقت رفته باشد و در حسرت و فقدان آن گریه کند و اشک بریزد. جمله «امرأة دَمِعَه» یعنی زنی که زود اشکش جاری می‌شود. هر اتفاق ناگوار دنیایی یا عاطفی, یا آخرتی و معنوی برایش حادث شود، گریه می‌کند.
اما «عبر» فقط در موضوعات معنوی و عاطفی و آخرتی به‌کار می‌رود.

سلام بر تو ای کشته اشک‌ها:

1. ای که به مظلومانه‌ترین وجهی کشته شدی و چشمان عالمی را گریان نمودی .
2. ای کسی‌ که کشته شدی تا عالمی برای تو بگریند.
ترجمه دومی که از جمله «قَتِیلَ الْعَبَرَاتِ» شد این سؤال را پیش می‌آورد که چرا؟ مگر این اشک ریختن‌ها چه نفعی برای او یا برای ما دارد؟ خود را اسیر کربات کرد تا ما برای او گریه کنیم که چه بشود؟
خداوند اشک را مایه‌ نرمی دل و دوری از شقاوت و سختی آن قرار داده است هر اشکی که در مظلومیت حسین علیه‌السلام ریخته شود با برکت است. از مهم‌ترین برکات‌اش این است که دل را نرم کرده و از سنگ شدن و قساوت و شقاوت دور می‌کند. قلب انسانی به یک‌باره سخت و سنگ نمی‌شود. بلکه ابتدا میل به سخت شدن می‌کند. مثل خاک نرمی که ابتدا میل به سخت شدن کرده و تبدیل به کلوخ می‌شود که اگر ریزش باران آن را نرم نکند، به‌سوی سنگ شدن می‌رود. اشک نیز همین‌‌گونه است که با ریزش خود کلوخ جان‌ها و دل‌ها را نرم کرده و مانع می‌شود تا سخت و سنگ شوند.
اگر گفته‌اند اشک بر مصیبت حسین ثواب دارد، مهم‌ترین علت آن می‌تواند همین باشد، زیرا دل نرم هم‌چون خاک نرم، زمینه مساعد برای شکفتن و رویش استعدادهای فطری انسان است. در دل‌های نرم است که آیات خدا شکوفا می‌شوند و با اشک مجدد، نهال تازه شکفته آبیاری می‌شود.
«وَ إِذا سَمِعُوا ما أُنْزِلَ إِلَى الرَّسُولِ تَرى‏ أَعْینَهُمْ تَفیضُ مِنَ الدَّمْعِ مِمَّا عَرَفُوا مِنَ الْحَقِّ یقُولُونَ رَبَّنا آمَنَّا فَاكْتُبْنا مَعَ الشَّاهِدینَ»
هنگامی‌که آن‌چه بر رسول نازل شده را می‌شنوند، چشمان آنان را می‌بینی از این‌که حق را شناخته‌اند، پر از اشک می‌شود (و نتیجه این اشک این می‌گردد که) می‌گویند پروردگارا ایمان آوردیم و نام ما را در زمره گواهان بر حقانیت آن ثبت کن. (سوره مائده، آیه 83) 
ملاحظه می‌شود که در این آیه از ریختن اشک به «تفیض» یاد کرده یعنی اشک ریختن، فیضی است که نصیب آنان گردیده است. در اثر همین فیض است که دل او نرم شده و حقانیت آیات خدا را درک می‌کند. فیض در لغت به معنی پر شدن- جاری شدن و بخشش و عطا آمده است. چشمی که پر از اشک می‌شود به‌خاطر آن است که خداوند دل نرم و قلب رئوفی به او عطا کرده است که با شنیدن و یا دیدن آیات خدا، قلب‌اش متأثر شده و چشم‌اش گریان می‌شود.
اشک ریختن بر حسین علیه‌السلام به‌واسطه مظلومیتی که بر او رفته و مصائبی که در راه خدا و دین خدا متحمل شده نیز همین خاصیت را دارد و فیضی است که خداوند نصیب دل‌های اندوهگین از مصیبت وارده بر او نموده است. چشم‌های گریان در مظلومیت حسین در حقیقت دارند نشان می‌دهند که تا چه حد از عمل ظالمین متنفر بوده و تا چه‌ قدر با آن مظلومین احساس هم‌دردی می‌کنند. به‌عبارت دیگر می‌توان گفت: ریختن اشک، همان نمایش برائت و موالات است.

---

منبع:
سفری از عاشورا تا اربعین، عبدالله مستحسن، صفحات 299 تا 302