دستمزد بازیگران بالا است؟

اعضای صنف شنبه هفته پیش دور هم جمع شدند تا راهکاری اصولی برای دستمزد بازیگران پیدا کنند.حرف شان مشابه آن چیزی است که سال پیش،دغدغه شورای عالی تهیه‌کنندگان بود؛یعنی عدم همخوانی بین دستمزد و فروش فیلم ها.به اعتقاد اعضای هیأت مدیره جامعه صنفی تهیه کنندگان، عامل اصلی پرداخت چنین دستمزدهایی،چنددستگی میان تهیه‌کنندگان و ورود پول‌های بادآورده و دولتی به سینماست که موجب شده عده‌ای تازه‌وارد با پرداخت دستمزدهای نجومی،علی‌الخصوص به بازیگران، هزینه‌های تولید فیلم در سینمای ایران را چنان بالا ببرند که با فروش فیلم‌ها در گیشه همخوانی نداشته باشد.بر این اساس، مقرر شد طرحی تدوین شود تا ضمن نظام‌مند کردن دستمزدها،با تهیه‌کنندگانی که به عوامل فیلم‌های خود دستمزدهای نجومی پرداخت می‌کنند برخورد قاطع صورت بگیرد.

دستمزد بازیگران بالا است؟

برای رسیدن به پاسخ، سهم بازیگران را از یک فیلم که هزنیه تولید آن1 میلیارد و 800 میلیون تومان است ، بررسی کرده ایم. فرض کنید این فیلم سه بازیگر مطرح دارد و بقیه به اصطلاح درجه دو هستند. پولی که تهیه کننده باید برای بازیگران بپردازد حداقل 600 میلیون تومان می شود؛ یعنی یک سوم کل بودجه فیلم. این هزینه، به اندازه دستمزد کارگردان، فیلمنامه نویس، گروه فیلمبردای،گروه کارگردانی، گریمورها، تدوینگر،صداگذار و تهیه کننده است.

اشتباه نکنید؛ داریم از بازیگران معمولی حرف می زنیم. اگر قرار باشد فیلم با حضور یک ستاره ساخته شود، دست کم باید نصف این 600 میلیون را برایش کنار گذاشت. منتها یک فرق هست و آن هم این که ستاره ها احتمالا می توانند برخی از هزینه فیلم را برگردانند.

اتفاقا بحث بر سر همین است؛ مخالفان می گویند چرا بازیگرانِ نفروش باید دستمزد نجمومی دریافت کنند؟ این ولخرجی ها نتیجه ای جز ضربه به چرخه اقتصاد سینما دارد؟ پس تکلیف تهیه کنندگان مستقل چه می شود؟

چه کسانی مقصر هستند؟

چه عواملی باعث شده در سال های اخیر دستمزد بازیگران نجومی شود؟ 

بودجه دولتی: یکی از دلایل مهم و ریشه دار بالا رفتن دستمزد بازیگران، بودجه دولتی است. از سال ها پیش این رویه با انتقاد روبرو بوده و مخالفان می گویند تهیه كننده دولتی از افزایش هزینه ابایی ندارد. نمونه های زیادی از این فیلم ها می توان ردیف كرد كه غالبا هم در گیشه شكست خورده اند. البته چند سالی است حضور مستقیم دولت در تولید فیلم ها کمرنگ شده و جایش را تهیه کنندگان ارگانی گرفته اند. بانك ها را هم می توان زیرمجموعه این دسته قرار داد.

آقا زاده ها: علاوه بر تهیه كنندگان دولتی، پای آقازاده ها هم به سینما باز شده است. اتفاقا درباره این مساله در روزهای اخیر زیاد حرف زده شده ؛‌مثلا كاوه صباغ زاده كارگردان «ایتالیا ایتالیا» گفته:« آقازاده ها عموما به حكومت، دولت یا نهاد و انجمنی وصل هستند و كارشان در بخش تهیه، تولید یا پخش فیلم است. آنها هیچ وقت در حوزه كارگردانی ورود پیدا نمی كنند چون پولی در حرفه كارگردانی نیست. آنها به دنبال كار فرهنگی نیستند، بیشتر به دنبال درآمدزایی و حتی پولشویی هستند. »در فصل تابستان فیلمی روی پرده بود كه سرمایه گذارش یكی از صاحبان ژن های خوب است اما فیلمش در گیشه شكست خورد.

رانت دارها: تعداد این دسته حتی بیشتر از آقازاده ها است و سابقه فعالیت شان به سال های دور برمی گردد. معدودی از آن ها راه و چاه را یاد گرفتند و حالا تهیه كنندگان موفقی هستند اما برخی نیامده،رفتند. آن چه سال پیش شورای عالی تهیه كنندگان را به واكنش واداشت همین رانت دارها بودند كه بواسطه نزدیكی با صاحبان قدرت به حوزه های مختلف ورورد می كنند و سینما یكی از آن ها است. این دسته برای كسب وجاهت، پول های هنگفت به بازیگران می دهند و برای شان دخل و خرج مهم نیست. رقم هایی كه درباره یك سریال خانگی به بیرون درز كرده سرسام آور است.

سرمایه دارها: سینما است و جذابیتش. پس خیلی عجیب نیست وقتی می بینیم یك عده سرمایه شان را صرف می كنند تا فیلمی بسازند و با استارها حشر و نشر داشته باشند. آن ها هم برای عکس های دو نفره با بازیگران از هیچ بریز و بپاشی كوتاهی نمی کنند.هجوم آقازاده ها و رانت دارها به سینما یک خطر دیگر هم دارد و آن پولشویی است. اصلا به خاطر همین پدیده بود که سال گذشته شورای عالی تهیه کنندگان آژیر خطر را به صدا درآورد. نكته جالب این كه سرمایه دارها بعد از چند فیلم از فعالیت جدید پشیمان شده و متوجه شده اند سینما فقط پول خرج كردن است. یا به اختیار خودشان رفته اند یا کف گیرشان به ته خورده و مجبور به ترك صحنه شده اند.

بازخوانی یک ماجرا

سال پیش و بعد از دستگیری یكی از تهیه كنندگان، ماجرای پول كثیف پیش آمد و شورای عالی تهیه كنندگان را به واكنش نشان داد. این شورا دنبال قانونی كردن راهكاری بود تا هر كسی نتواند به عنوان تهیه كننده وارد شود. اعضای آن و دیگر سینماگران بارها مصاحبه كردند و درباره عواقب ورود پول های نامعلوم هشدار دادند. یكی از دغدغه های مشترك شان نگرانی از افزایش دستمزد بازیگران بود. آن ها عقیده دارند این دسته از سرمایه گذارها حاضر به پرداخت های غیرمنطقی هستند و چرخه طبیعی سینما را از بین می برند. در یكی از جلسات شواری عالی نتیجه یك پژوهش هم منتشر شد كه که از کمرنگ شدن نقش بازیگران در فروش بالای فیلم‌ها خبر می‌داد و می گفت با این روند دستمزد غیرمتعارف آنها، بی‌معنی است. مجتبی فرآورده با اطمینان اعلام کرد بیش از نود درصد تهیه‌کنندگان در پنج سال اخیر حتی نتوانسته‌اند، هزینه‌هایی را که بابت دستمزد به بازیگران خود پرداخت کرده‌اند، از گیشه سینماهای شهر تهران دریافت کنند. به عبارتی دیگر، این گزارش بیانگر عدم تاثیر‌گذاری بازیگران سینمای ایران در جذب مخاطب بود كه می گفت بازیگران مطرح در بهترین حالت، تنها می‌توانند در هفته اول اکران معرف خوبی برای فیلم باشند و پس از هفته اول اکران، جذابیت‌های دیگر فیلم همچون سوژه، داستان و به ویژه حواشی پیرامون فیلم باعث استمرار اکران فیلم می‌شود. با این همه برخی تهیه‌کنندگان سینمای ایران معتقد بودند، مصوبه شورای عالی تهیه‌کنندگان برای جلوگیری از ورود پول‌های مشکوک به سینما کافی نیست.
بعد از شورای عالی تهیه کنندگان ،حالا جامعه صنفی تهیه کنندگان به دنبال تدوین طرحی برای نظام‌مند کردن دستمزدها است. زور این دو صنف بر جیب های پرپول می چربد؟