معرفی رشته شهرسازی

شهرسازی علمی است که به بررسی همه ی تحولات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فیزیکی یک شهر می‌پردازد و تلاش می‌کند که روابط موجود در یک شهر را در قالب نظامی هماهنگ، مدیریت و سازمان دهی کند و متخصص شهرسازی نیز کسی است که با مطالعه و بررسی روابط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی حاکم در شهر، برنامه ای بسامان و مطبوع برای یک شهر ارایه دهد. برنامه ای که تصویرگر سیمای شهر در آینده است.

ما واقعیتی بیرونی تحت عنوان شهرسازی نداریم، یعنی؛ هیچ دستگاه، واحد یا نهاد اجتماعی توان طراحی و ساخت پدیده ای به بزرگی شهر را ندارد. بنابراین کلمه ی شهرسازی از نظر مفهومی، معنا ندارد و ما معادل آن را نیز در زبان های خارجی نداریم و به جای آن از عنوان های برنامه ریزی شهری و طراحی شهری استفاده می‌کنیم. چرا که شهر را می‌توان برنامه ریزی یا بخش هایی از آن را طراحی کرد. یعنی، مدل فیزیکی آن را ایجاد کرد. اما کسی نمی تواند مسئولیت ساخت پدیده ی پیچیده ای مثل شهر را بر عهده بگیرد. به همین دلیل عنوان شهرسازی درست نیست و در شورای عالی برنامه ریزی وزارت علوم نیز نام این رشته برنامه ریزی شهری و منطقه ای است.

در این رشته حداقل شش محور اصلی وجود دارد که در برنامه ریزی و طراحی شهر سونوشت ساز است.

که عبارت اند از:

که عمدتاً بر روی کاربری اراضی متمرکز است. یعنی؛ بررسی می‌کند که ما چگونه فضا و پهنه ی شهر را به فعالیت های مختلف اعم از صنعتی، تجاری و مسکونی اختصاص دهیم.

چون در شهر تنها موضوع مورد بررسی فیزیک شهر نیست بلکه مسأله ی مهم، جامعه ی شهری و انسان هایی هستند که در این محیط زندگی می‌کنند. به عبارت دیگر برای اقشار مختلف که دارای امکانات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی هستند یا برای اقوام مختلفی که در مکان های مختلف یک شهر زندگی می‌کنند، باید برنامه ریزی شود.

مثل آب، برق و تلفن

که به بررسی خطرات محیط زیست مثل سیل و زلزله می‌پردازد و برای مقابله با این سوانح برنامه ریزی می‌کند و تأثیرات سوئی که انسان بر محیط زیست می‌گذارد و ظرفیت های محیطی را مطالعه می‌کند.

که به طراحی سه بعدی شهر پرداخته و محور توجه آن مناسبات انسان با محیط فیزیکی خود است. در واقع در طراحی شهری انسان با تمام خصوصیات جسمی ، روحی و معنویش مطرح است و هدف آن نیز ارتقای کیفیت شهر است. ترکیب این شش دانش، متخصصان را قادر می‌کند که تمامیت پدیده ی شهر را مورد شناسایی قرار دهندو برای هدایت و کنترل توسعه ی آن تلاش کنند.

شهرسازی یک رشته ی چند بعدی و میان رشته ای است و دانشجوی این رشته درس های متعددی در زمینه ی جامعه شناسی شهری، اقتصاد شهری، برنامه ریزی شهری، توسعه ی شهری و طراحی شهری می‌گذراند و اطلاعات مورد نیاز را در زمینه ی ادارک فضای شهری، تشخیص نیازهای جمعیتی، امکانات برنامه ریزی و تنظیم کاربری‌ها بر اساس نیازها را در حد توسعه ی روستایی و شهرهای کوچک به دست می‌آورد.

دانشجوی رشته ی شهرسازی باید اطلاعات عمومی خوبی داشته باشد و در دانشگاه نیز بهاین اطلاعات عمق و وسعت بیشتری ببخشد. رشته ی شهرسازی نیاز به مطالعه ی زیاد، کارهای فیزیکی گسترده و برداشت های میدانی بسیاری دارد و به همین دلیل دانشجو باید وقت زیادی را به آن اختصاص دهد. هم چنین باید قدرت تحلیل بالایی داشته و در طراحی زبردست باشد. به خصوص دانشجویان رشته ی کارشناسی ارشد طراحی شهری که باید در طراحی توانا باشند. برای همین در آزمون کارشناسی ارشد این رشته، امتحان طراحی گرفته می‌شود. دانشجوی این رشته باید با طراحی و مفاهیم هنری مثل روان شناسی رنگ‌ها آشنا باشد و در عین حال به مفاهیم تکنیکی و اصول فنی کار مثل نقشه برداری، رسم فنی، پرسپکتیو، هندسه ی فضایی ، مدل سازی، ریاضی و مسایل انسانی و اجتماعی مثل مبانی جامعه شناسی علاقه مند باشد و بداند که در طی تحصیل باید کارهای تحقیقاتی و عملی بسیاری انجام دهد.

در سطح کارشناسی از دانشجوی شهرسازی انتظار می‌رود که دید هندسی و درک فضا داشته باشد و بتواند در طراحی، فضا را به صورت دوبعدی و سه بعدی تصویر کند. هم چنین باید در ریاضیات به ویژه آمار مسلط باشد چون جمع آوری و تحلیل اطلاعات تحقیقات این رشته، نیاز به آمار و تحلیل آماری دارد و در نهایت تسلط به زبان انگلیسی و آشنایی با کامپیوتر در دنیای امروز عامل مهمی در موفقیت یک دانشجو است.

ضرایب و عنوان درس های اختصاصی رشته ی شهر سازی در آزمون سراسری به شرح زیر است: ریاضیات:4، فیزیک مکانیک:4، شیمی:1، درس های فنی:2