مهاجرت یهودیان , وضعیت گذشته و حال

به گزارش تبیان به نقل از پایگاه جامع تاریخ معاصر ایران، از زمان صدور اعلامیه بالفور در 1917, تعداد زیادى از یهودیان وارد سـرزمین فلسطین شدند. در دوره قیمومت بریتانیا بر فلسطین نیز تـعـداد زیـادى از یـهـودیان به سرزمین فلسطین مهاجرت کردند. رهـبـران جنبش صهیونیستى نیز مجدانه کوشیدندتعداد مهاجران یـهـودى را افـزایـش دهـنـد. آنـهـا بـر ایـن بـاور بـودند که ادامه بـرنـامـه مـهـاجرت یهودیان از وظایف اصلى دولت بوده و مى تواند موجودیت دولت اسرائیل را توجیه کند.
روند مهاجرت یهودیان
رونـد مـهـاجـرت یهودیان به فلسطین , بر حسب تحولات سیاسى , نظامى , اجتماعى واقتصادى دوره مهاجرت , دستخوش نوسان بوده است .
مهاجرت نخستین (1880 ـ 1897)
تـشکیل اولین گروه مهاجر یهودى , در پى ترور الکساندر دوم , تزار روس (1880)صـورت گرفت . بخش اعظم این مهاجران را یهودیان روسـیـه و اروپاى شرقى تشکیل مى دادند. آنان بر اثر ترور تزار مورد آزار و اذیـت قـرار گـرفته بودند. مهاجرت این گروه در دو مرحله صورت گرفت :
الـف ـ از 1880 تا 1897,
در این مرحله گروهى که خود را "عاشقان
صـهـیـون "مى نامیدند به حدود 3200 هکتار از زمینهاى کشاورزى (ریشون صهیون ) و(جدیرا) دست یافتند.
ب ـ از 1897 تـا 1903,
ایـن مـرحـلـه بـا ظـهـور جـنـبش سیاسى
صـهیونیسم , پس ازانتشار کتاب هرتزل تحت عنوان دولت یهود در 1896, هـمـزمان بود. تا 1903, 5کنگره صهیونیستى تشکیل شد که در نـهـایـت به تشکیل (شرکت آبادانى یهودیان )در 1902 و (شرکت انگلستان و فلسطین ) در 1903 انجامید.
آمـار کلى مهاجران , در مهاجرت نخستین به رقمى حدود 25 هزار نفر رسید که بخش اعظم آنان از خانواده هاى کم درآمد رومانیایى و روسى بودند.
مهاجرت دوم (1904 ـ 1918)
ایـن مـرحـلـه را مـى تـوان از مراحل پرتنشى دانست که مستقیم یا غـیـرمـسـتـقـیـم سـمـت وسـوى رویـدادها را به سود طرحهاى صـهـیونیستى در فلسطین سوق داد. در این بین ودر 1908, اعراب بـدون تـوجـه بـه طرحهاى صهیونیسم در فلسطین که باتاءسیس (دفـتـرفلسطین ) به ریاست (ارتور رابین ) در 1909 ابعاد عملى ترى بـخـود گـرفـت , به مقابله با سلطه امپراتورى عثمانى پرداختند. با تـاءسـیـس دفـتـر فلسطین , در واقع هسته اولیه طرحهاى نظامى یهودیان در فلسطین پدید آمد.
در ایـن مرحله , جنبش صهیونیستى با نظارت دقیق بر روند اسکان یـهـودیـان , پـدیده کشاورزى گروهى را راه اندازى کرد تا از یکسو, مهاجران یهودى بیش از پیش تحت مراقبت صهیونیست ها درآیند و از سـوى دیـگر امکان بیرون راندن اعراب اززمینهاى خود و انتقال مالکیت زمینها به صهیونیست ها فراهم شود. بـرپـایـه آمار صهیونیست ها, تا پایان مرحله دوم , 85 هزار مهاجر در فلسطین اسکان یافتند. همچنین زمینهاى تحت مالکیت یهودیان به 418 هـزار دونـام بـالـغ گـردید که در آن حدود 44 تعاونى کشاورزى تشکیل شد.
مهاجرت سوم (1919 ـ 1923)
مرحله سوم مهاجرت یهودیان به فلسطین با وقوع انقلاب روسیه که بـا قـتـل عـام یهودیان در اوکراین و سپس در لهستان و مجارستان همراه بود و نیز با گنجاندن اعلامیه بالفور در سند قیمومت بریتانیا بر فلسطین همزمان بود. در ماده ششم قیمومت بریتانیا بر فلسطین تصریح شده بود که دولت بریتانیا متعهد مى گردد شرایطمهاجرت یـهـودیـان را بـه فـلسطین تسهیل کرده , با همکارى آژانس یهود, اسکان آنهارا در زمینهاى دولتى و غیر دولتى ترغیب کند. همچنین ماده ششم این منشور برضرورت ایجاد تسهیلات لازم جهت اعطاى شناسنامه فلسطینى به یهودیان مهاجر,تاءکید مى کند. مـهـاجـران یـهـودى در ایـن مـرحله نقش عمده اى در زمینه هاى اقتصادى و اجتماعى فلسطین ایفا کردند. علاوه بر ایفاى نقش مهم در چـارچـوب شـهـرکـهـاى شـبـه نـظامى (کیبوس ), به تاءسیس هستادروت (اتحادیه کارگرى ) و دیگر سازمانهاى کارگرى مبادرت کردند.
مهاجرت چهارم (1924 ـ 1932)
در مـرحله چهارم مهاجرت , تعداد زیادى از یهودیان وارد فلسطین شـدنـد. ایـن مهاجرت , بویژه پس از صدور قوانین مربوط به محدود شـدن مـهـاجـرت به آمریکا,در 1924, افزایش یافت . در این مرحله , حدود 94 هزار یهودى از طبقه متوسط به فلسطین مهاجرت کردند. مهاجران این مرحله با سرمایه خود طرحهاى کوچک را به مورد اجرا گذاشتند.
در پـایـان ایـن مـرحـلـه از مـهـاجرت , حدود 175 هزار یهودى در فـلـسـطـیـن سـاکـن بودند که تعداد سکونت 136 هزار تن از آنان درمـجـتـمـعـهـاى مسکونى شهرى و باقیمانده آنان در شهرکهاى روسـتـایـى سـکـونـت داشـتـنـد هـمـچـنـیـن در ایـن مرحله از مـهاجرت ,یهودیان بر زمینها تسلط یافتند, به گونه اى که در زمان صـدور فـرمـان مـربـوط بـه تـجـزیه فلسطین 1.425.000دونام از زمـیـنـهـاى فـلـسطین در دست یهودیان افتاده بودالبته (یوسف واتـیـس ) تـصـریـح مـى کـند که مساحت زمین یهودیان در زمان صدورفرمان تجزیه به 1.082.000 دونام بالغ مى شد.
مهاجرت پنجم (1933 ـ 1939)
مـرحـلـه پنجم مهاجرت یهودیان با انتقال 350 مهاجر لهستانى به وسـیـلـه کـشـتى (ویلوس ) به فلسطین شروع شد. بدین ترتیب , از 1930, متوسط مهاجرت یهودیان به فلسطین رو به افزایش نهاد. این افـزایـش بـا شـروع قـدرت یـافـتن حزب نازى درآلمان و موفقیت (هیتلر) در دستیابى به قدرت , در 1930, همزمان بود. همچنین تلاشهاى رهبرى صهیونیسم در بین یهودیان و تحت فشار قـرار دادن آنـهـاتـوسط حزب نازى و تسهیلات دولت بریتانیا براى نـشـان دادن حـسـن نیت در برابریهودیان (1930), همه در افزایش مهاجرت دخالت داشت .
جنبش صهیونیستى در این مرحله از مهاجرت , سازماندهى جوانان و نـوجـوانـان راتحت عنوان (هجرت جوانان ) آغاز کرد. حتى تعداد زیـادى از کـودکان یهودى نیزدر همین مرحله از اروپا به فلسطین مـنـتـقل شدند. جنبش صهیونیستى موفق شد از1933 تا مه 1948 حدود 30 هزار کودک یهودى را به فلسطین انتقال دهد. هـمـکارى رسمى بین جنبش صهیونیستى و نازى ها در همان سال که یهودیان آلمان تحت فشار نازى ها قرار گرفته بودند, آغاز شد. در اول مـه 1933, مـذاکـرات شـرکت صهیونیستى (هانوتایا) با وزارت اقتصاد آلمان براى صدور مرکبات فلسطین به این کشور شروع شد. ایـن مـذاکـرات در 12 اگـوسـت 1933 بـه امـضـاى قـراردادى مـنـتـهـى گـردیـد که در تاریخ روابط صهیونیست ها با نازى ها به (مـوافـقـت نـامـه حمل و نقل دوجانبه ) معروف شد. به موجب این مـوافـقـت نـامه , مهاجرت 6 هزار یهودى ثروتمند به فلسطین طى سالهاى 1933 تا 1939 امکان پذیر شد. همچنین به دنبال امضاى این مـوافـقـت نـامـه , حـدود 8.1 میلیون پوند فلسطین (41940000دلار)سـرمـایه به صورت کالاى آلمانى وارد فلسطین شد که بعدها در جـهـت اجـراى طرحهاى صهیونیستى در سرزمین فلسطین به مـصـرف رسید. در این مرحله ازمهاجرت , حدود 215 هزار نفر وارد فلسطین شدند که بخش اعظم آنان از کشورهاى اروپایى بودند.
مهاجرت ششم (1939 ـ 1948)
فلسطین یکى از نقاطى بود که بشدت تحت تاءثیر پیامدهاى جنگ جـهانى دوم قرارگرفت , بویژه آنکه مهاجرت یهودیان با سیاستهاى بـریـتـانـیـا در فلسطین , از ابتداى دوره قیمومت این کشور در این سرزمین , مرتبط بود.
از طـریـق مـطـالـعـه آمار مى توان به این نتیجه رسید که مقامات بریتانیایى همه تسهیلات لازم را در جهت تحقق خواسته هاى جنبش صـهـیونیستى در مورددرخواستهاى مهاجرت فراهم مى کردند. در ایـن مـورد بـایـد اشاره کرد که در 14سپتامبر 1944, جلسه اى بین (اسـتـانـلى ) وزیر مستعمرات بریتانیا و نمایندگان سازمان جهانى یـهـودیـان بـرگـزار شـد کـه در آن وى مـوافـقـت خـود را بـا درخـواسـت (مـوسى شارتوک ) رئیس دایره سیاسى سازمان جهانى یـهـودیـان , مبنى بر تجدید نظردر تعداد مشخص شده یهودیان در کتاب سفید اعلام کرد.
اسـنـاد مـحرمانه دولت بریتانیا فاش کردند که ناوگان بریتانیا که طـبـق ادعاى مقامات این کشور موظف بود از سواحل فلسطین در مـقـابل ورود غیرقانونى یهودیان حفاظت کند به کشتى هاى حامل مـهـاجـران غـیـرقانونى , کمک سوختى و غذایى مى کرد و آنها را به سـواحـل فـلـسـطـیـن هـدایـت مـى نـمـود تا به صورت نمایشى عملیات توقیف این کشتى ها به مورد اجرا گذاشته شود. دولـت بـریتانیا, در تابستان 1943, به سفارت خود در ترکیه دستور داد بـه (یـهـودیـانـى کـه از سرزمینهاى تحت اشغال نازى ها) فرار کـرده انـد, ویـزاى ورود بـه فـلـسـطین بدهد.آمریکا نیز در 1944, عـمـلیات خروج یهودیان ساکن سرزمینهاى تحت اشغال نازى ها را شـروع و بـه هـمـیـن مـنـظور دفتر ویژه اى به نام (دفتر مهاجران جنگ )افتتاح نمود.
در بـین سالهاى 1945 تا 1948 که جنگ جهانى دوم در جریان بود حـدود 120 هـزارمـهاجر وارد فلسطین شدند و با پایان یافتن دوره قـیـمومت بریتانیا در فلسطین تعدادیهودیان به 625 هزار نفر (یک سوم جمعیت فلسطین ) رسید. مـهـاجـرت یـهودیان پس از تشکیل دولت اسرائیل (1948 ـ 1967) جنبش صهیونیستى با استفاده از شیوه هاى مختلف گامهاى بلندى در جهت مهاجرت یهودیان به فلسطین برداشت که از جمله مى توان به موارد زیر اشاره کرد:
الف ـ استفاده از وعده هاى وسوسه انگیز براى مهاجرت به فلسطین با استفاده ازشیوه هاى زیر:
1ـ مـاءمور کردن کمیته ها و برخى محافل صهیونیستى به تبلیغات مداوم در آمریکا واروپا و استفاده از نویسندگان و روزنامه نگاران و هـنـرمندان و شخصیتهاى مذهبى در این تبلیغات براى قانع کردن یهودیان براى مهاجرت به فلسطین .
2ـ انتقال کودکان یتیم و وابستگان آنها به فلسطین .
3ـ تـشـویـق دانـشـجـویـان یـهـودى وغـیریهودى براى پیوستن به دانشگاههاى اسرائیل .
4ـ تـخـصـیـص فـعالیت نهادهاى مسئول سازماندهى مهاجرت به بـرنـامه هاى مربوط به تشویق جوانان 16 تا 20 ساله براى گذراندن دوره هاى چند ساله زبان عبرى درفلسطین .
5ـ عـقـد قـرارداد بـا نـظامیان یهودى در کشورهاى اروپایى براى اقامت درفلسطین .
6ـ تـشویق مسافرت به فلسطین و ترغیب مسافران به اقامت دائمى در ایـن سـرزمـیـن واعطاى تسهیلات فراوان از قبیل مسکن و وام بانکى .
ب ـ تـوسل به روشهاى تروریستى , به کارگیرى این شیوه ها باعث شـد تـا یـهـودیـان براى حفظ جان خود وادار به مهاجرت شوند این محافل طى سالهاى 1950 ـ 1951,مراکز تجمع یهودیان ساکن عراق را با بمب منفجر کردند. براى مثال مى توان به مورد زیر اشاره کرد: در چهارم ژانویه 1951, انفجار بمب در نزدیکى کنیست یهودیان که مـحـل تـجـمـع عـلاقه مندان به مهاجرت بود. در این حادثه 22 تن مجروح و 2 نفر به هلاکت رسیدند. این رویداد باعث شد که حدود 90 هـزار تن از یهودیان عراق , از مجموع130 هزار تن یهودى ساکن این کشور, براى مهاجرت به فلسطین ثبت نام کنند.
مـسـاءلـه مـهـاجـرت یـهـودیـان بـه فـلـسـطین با تشکیل دولت اسـرائیل (1948) دچاردگرگونى شد. در مهاجرتهاى جدید, تعداد یـهـودیان مهاجر اروپایى کاهش یافت ودر مقابل , بر تعداد مهاجران یهودى ساکن آسیا و آفریقا و جهان عرب افزوده شد.
در فـاصـلـه 1948 تا 1967, 1.739.255 تن از یهودیان به فلسطین مـهـاجـرت نـمـودنـدکـه53 درصـدازکل مهاجران سالهاى مزبور, رایهودیان شرقى تشکیل مى دادند.
سـازمـان جهانى یهودیان و دیگر محافل صهیونیستى پس از تجاوز اسـرائیـل در 1967و اشـغـال کـرانـه غـربـى رود اردن , نوار غزه و بـلندى هاى جولان , قلمرو مهاجرت یهودیان را توسعه داده و تعداد زیـادى از مـراکـز جذب و استقبال مهاجران و رسیدگى به آنان را تـشـکـیـل دادنـد. هـدف صـهیونیست ها این بود که در پى اشغال سرزمینهاى جدید, اعراب را در برابر عمل انجام شده قرار دهند.
در فـاصله 1967 تا 1972, حدود 151 هزار مهاجر وارد فلسطین شد کـه 67.5 درصـداز رقـم مـهـاجـران را یـهـودیان اروپایى , تشکیل مى دادند. در واقع , تعداد یهودیان مهاجر شرقى در این مرحله کاهش یافت که مى توان گفت مهاجرت یهودیان ازجهان عرب به فلسطین قطع شد.
در فاصله 1972 تا 1979, 268 هزار مهاجر یهودى وارد فلسطین شد که از این رقم یهودیان اروپایى 68.5 درصد (اکثریت 74.8درصد از اتـحـاد جـمـاهـیر شوروى بودند) و یهودیان رومانیایى 10 درصد را تـشـکـیـل مـى دادنـد در حالى که یهودیان آمریکایى 16.8درصد و یهودیان آرژانتینى 29.2درصد تعداد مزبوربودند.
موج مهاجرت (1980 ـ 1987)
در سـالـهاى 1980 تا 1987, 107 هزار مهاجر یهودى وارد فلسطین شد که یهودیان اروپایى 45.3درصد از این تعداد را تشکیل مى دادند. بـیـشـتـر یـهـودیـان اروپـایـى رایهودیان شوروى (30.1 درصد) و رومـانـى (24.1 درصـد) تـشـکـیل مى دادند همچنین5.33درصد مـهـاجـران ایـن دوره از اتـیـوپـى و 29.2درصد آنان از کشورهاى مغرب عربى بودند.
در ایـن مـرحـلـه از مـهـاجرت , تعداد مهاجران یهودى شوروى به گـونـه اى قـابـل تـوجه کاهش یافت , در حالى که بزرگترین رقم یهودیان در کل اروپاى شرقى در شوروى زندگى مى کنند.
مهاجرت یهودیان اتیوپى [فلاشا]
مـهاجرت یهودیان اتیوپى از ماه نوامبر 1984 تا اوایل 1985 به طول انجامید. اولین گروه از یهودیان اتیوپى متشکل از 15 جوان یهودى بین 11 تا 17 سـالـه در1955 وارد اسـرائیـل شـد. گروه دوم , در 1956 وارد اسرائیل شدند که هدف آنهاگذراندن یک دوره آموزشى در اسرائیل بـود. در پـى سـقـوط (هـایـلاسـلاسى ) دراتیوپى و روى کار آمدن (مـنگیتسو هایلا ماریام )(1974), اسرائیل تبلیغات گسترده اى را به منظور نجات یهودیان اتیوپى از دست حکومت جدید آغاز کرد. بـا روى کار آمدن ائتلاف (لیکود)(1977) اسرائیل فشارهاى خود را بـر حـکـومت (هایلاماریام ) افزایش داد.این فشارها در 1981 ـ 1984 نـتـیـجه داد و بر اثر بحرانى شدن وضع سیاسى و اقتصادى اتیوپى , هـفـت هـزار تن از یهودیان این کشور طى عملیاتى به نام (عملیات موسى ) به طور مخفیانه به اسرائیل منتقل شدند. سـرانـجـام تـعـداد این مهاجران از 1955 تا مرحله شروع (عملیات سلیمان )به حدودهفده هزار تن رسید. سپس اوضاع سیاسى و نـظامى اتیوپى بر اثر پیشروى قواى شورشى به سمت آدیس آبابا تا آنـجـا بـحـرانـى شد که (منگیتسو هایلا ماریام ) در 21مه 1992, به زیـمـبـابـوه پـناه برد. به محض فرا رسیدن رئیس جمهور از آدیس آبابا(عملیات سلیمان ) به اجرا درآمد.
بـرپـایـه بـرخى اطلاعات مربوط به مهاجرت , از 1968 تا 1989, در مجموع حدود440 هزار یهودى وارد اسرائیل شدند. دیگر اطلاعات نیز حکایت از انتقال 550هزار مهاجر در همان فاصله را دارد.
مهاجرت بزرگ یهودیان در 1989
در بیانیه دولت اسرائیل آمده است : (دولـت اسـرائیل درهاى مهاجرت یهودیان را خواهد گشود تا همه تبعیدیان گردهم آیند. ملت یهود در سراسر جهان باید خود را براى زنـدگـى در کـنـار هـمکیشان خود وکمک به آنها در مسئوولیت مـهـاجرت و سازندگى آماده کند تا آرزوى همیشگى ,یعنى رهایى اسرائیل , تحقق یابد.)
در پـى اعـلام سـیـاست پروستریکاى گورباچف , صهیونیست ها به تـلاش وسـیـعى دست زدند تا دولت شوروى را به پذیرش مهاجرت یـهـودیـان ایـن کشور وادارند. اسحاق شامیر, نخست وزیر اسرائیل , تحقق این مهاجرت را بشارت داد و گفت :
(اتـحـاد شـوروى پـیـش بینى مى کند که صدها هزار یهودى طى سـالـهـاى آیـنـده ایـن کشور را ترک خواهند کرد. همچنین انتظار مـى رود کـه قـانـون جدیدى مبنى بر خروج یهودیان شوروى بدون کسب مجوز قبلى تصویب شود.) شش ماه پس از سخنان اسحاق شامیر, دولت شوروى مقدرات و قید و بـنـدهـاى مـربوط به مهاجرت یهودیان این کشور را لغو کرد. این اقدام در پى مذاکرات طولانى بین مقامات اسرائیل و شوروى که در سال 1985 شروع شد, صورت گرفت .
در اوایـل ژانـویـه 1989 ملاقاتى بین شوارد نادزه وزیر امور خارجه شـوروى و مـوشـه آرنـز درپاریس انجام شدکه شوارد نادزه درپى آن ازتـصمیم دولت متبوع خود براى بالا بردن حجم حضور دیپلماتیک شوروى در تل آویو سخن به میان آورد. امـتـناع مسکو از راءى دادن به قطعنامه تعلیق عضویت اسرائیل در مـجـمـع عـمـومى سازمان ملل متحد در 17 اکتبر 1989, از جمله نـشـانـه هـاى بـهبود روابط بین شوروى واسرائیل شناخته شد. این درحـالـى اسـت کـه مـذاکـرات شوروى و اسرائیل در زمینه رواب ط بازرگانى منجر به انعقاد چند موافقت نامه تجارى بین مسکو و تل آویـو شـده بـود. از ایـن رو, مـهـاجـرت یهودیان در اوایل 1990, به گونه اى متمرکز شروع شد.
طـبـق آمـار (مرکز آمار اسرائیل ), تعداد مهاجران یهودى طى یک سال (از 30 فوریه1989 تا 20 سپتامبر 1990) به حدود 155 هزار تن رسید که 88 درصد آنان ازیهودیان شوروى بودند. این بالاترین رقم مـهـاجران در فاصله زمانى یک سال اززمان مهاجرت دسته جمعى 1948 ـ 1951 به شمار مى رود. بر پایه این اطلاعات جمعیت اسرائیل در 1990 بـه 4.755.000نـفـر رسـیـد کـه 7/81 درصـد از ایـن جمعیت (3.842.000) یهودى بودند. این آمار نشان مى دهد که رشد جمعیت اسرائیل در1989, 1.6 درصد بوده است . در فاصله 1990 تا 1991, تعداد 360 هزار یهودى به اسرائیل مهاجرت کردند. از این تعداد 200 هزار نفر در 1990 ـ یعنى سالى که شاهد اوج گیرى بى نظیر مهاجرت یهودیان شوروى بود ـ به اسرائیل مهاجرت کـردنـد. در بـررسـى جـزئیات این مهاجرت عظیم این نکته آشکار مـى شـود کـه 71 درصـد مهاجران بالاى سن 15 سال قرارداشتند. بـعـلاوه حـدود 25 درصـد از این مهاجران تخصص داشته و 19 تن ازدانشمندان علوم اتمى شوروى نیز در شمار آنان بودند. اسـحـاق پرز, وزیر مهاجران در دولت اسرائیل , اعلام کرد که حدود 170 هـزار مهاجرجدید در 1991 وارد اسرائیل شدند که از این تعداد 145 هـزار تن از شوروى بودند که این تعداد در مقایسه با سال قبل , 23 درصد کاهش داشته است .
رئیـس سازمان جهانى یهودیان در خصوص کاهش پیش بینى شده مـهـاجـران , دولت اسحاق شامیر را مسؤول دانست . برخى آمارهاى رسمى اسرائیل نشان مى دهد که تعداد مهاجران یهودى در 1992 به 145 هـزار تن رسید در حالى که پیش بینى هاى قبلى رقم 400 هزار مهاجر را نشان مى داد. اسـرائیل امیدوار بود که مهاجران یهودى شوروى , جمعیت اسرائیل را در نـیـمـه دهـه90 , بـه میزان یک پنجم افزایش دهند. اما در پى کاهش تعداد مهاجران به اسرائیل ,مقامات اسرائیلى یکدیگر را متهم بـه عدم مبارزه با بیکارى نمودند که دهها هزاریهودى علاقه مند به مهاجرت را به وحشت انداخته است .
طبق آمار رسمى وزارت کار اسرائیل , تعداد بیکاران در نوامبر 1991 بـه حـدود 10هـزار نـفـر مـى رسـید که براى آنها اجازه استفاده از تسهیلات دوره بیکارى صادر شد.در پایان همان ماه تعداد بیکارانى کـه از تـسـهـیلات دوره بیکارى استفاده مى کردند به77 هزار نفر رسـیـد کـه در مـقـایـسـه با اکتبر همان سال (68 هزار نفر بیکار) افزایش حدود 15.5درصد را نشان مى داد. خـانـم (دبـورالـیـتـسـون ) سخنگوى کانون صهیونیستى یهودیان شوروى ,مى گوید:
یهودیان شوروى [سابق ] براى انتخاب مهاجرت , تحت فشار نیستند ... شیطان شناخته شده بهتر از شیطان ناشناس است . بـعلاوه عوامل متعددى بر روند مهاجرت یهودیان به اسرائیل تاءثیر منفى گذاشت , ازجمله مى توان به موارد زیر اشاره کرد:
1ـ اوضـاع داخـلى اسرائیل : بحران اقتصادى , بیکارى و ناسازگارى مـهاجران جدید با واقعیتهاى موجود, مهاجرت یهودیان شوروى در حالى آغاز شد که مراکزجدید اقتصادى در اسرائیل در جذب نیروى کـارى بـیـشـتر ناتوان بودند. در واقع , نیمى از نیروى کار مهاجران جـدیـد کـه تـعداد آنها به 400 هزار نفر مى رسد, موفق به یافتن کار نـشـده انـد. در نـتیجه بسیارى از علاقه مندان به مهاجرت تصمیم گرفتند سفر خود رابه تعویق اندازند یا لغو کنند.
2ـ آمادگى کشورهاى غربى بویژه آمریکابراى جذب مهاجران یهودى .
3ـ عـامـل امـنـیـتـى : از جـمـلـه شـعارها و اهداف بزرگ جنبش صـهـیونیستى ایجاد(پناهگاه امن براى یهودیان ) بود و مى باشد که بـرخلاف نظر (هرتزل ) که معتقدبود با پیدایش دولت جدید (وطن امـن یـهودیان ) ایجاد خواهد شد, وطن امن پدیدنیامد و هم اکنون اسـرائیـل از جـمـلـه مـنـاطقى است که به دلیل مناقشه اعراب و اسـرائیـل و نیز مبارزه پردامنه جنبش مقاومت فلسطین و انتفاضه فاقد امنیت مى باشد.
آثار اقتصادى مهاجرت یهودیان
در اسـرائیـل , مساله هزینه جذب یهودیان و تاءثیر آن بر اقتصاد این کشور, باکشمکش حادى مواجه است . مهاجرت یهودیان موجب شده کـه بـحـران اقـتصادى اسرائیل تشدید شود و این در حالى است که تخصیص بودجه کلان براى امور نظامى همچنان ادامه دارد. در این چارچوب , نشانه هاى زیر به چشم مى خورد:
1ـ تراکم کسرى موازنه بازرگانى و هزینه ها.
2ـ افزایش رکود اقتصادى
3ـ افـزایـش کـسـرى بودجه , کسرى بودجه اسرائیل از 3.2 درصد ناخالص ملى در1988 به بیش از 7 درصد, در 1991 رسید این باعث شـد کـه تورم مالى به گونه اى فزاینده تشدید شود به عنوان مثال , مى توان به افزایش تورم در 1991 به صورت زیر اشاره کرد: درصدماه
2/1ژانویه
2/1مارس
2/2آوریل
9/1مه
0/2ژوئن
0/3ژوئیه
1/2اوت
6/1سپتامبر
4ـ بى ثباتى مالى و کاهش ارزش پول اسرائیل , متوسط کاهش ارزش برابرى (شیکل ) از زمان شروع مهاجرت وسیع مهاجران , در مقایسه بـا سـبـد ارزهاى خارجى وابسته به آن , به حدود 20 تا 25 درصد در سـال رسـیـد. در نتیجه نرخ بهره بانکى و بهاى اوراق بهادار بورس دچار تزلزل شدیدى شد.
اعتبارات 10 میلیارد دلارى آمریکا براى اسرائیل
بـیـش از یـک سال کشمکش بین آمریکا از یک طرف و سازمانهاى یهودى واسرائیل از طرف دیگر در مورد اعتبارات 10 میلیارد دلارى کـه اسـرائیـل آن را بـراى اسـکـان مهاجران یهودى جدید از آمریکا خـواسـته بود, واشنگتن پس از پیروزى اسحاق رابین در انتخابات با اعطاى این اعتبارات موافقت کرد. آمـریـکا از اوایل دهه 50 تاکنون , حدود 50 میلیارد دلار کمک مالى در اختیاراسرائیل گذاشته که 70 درصد آن به صورت بلاعوض و از مـحل (اموال دولتى )پرداخت شده است . همچنین آمریکا کمکهاى دیگرى از قبیل تسهیل فروش اوراق قرضه اسرائیل و ایجاد تسهیلات لازم براى جمع آورى کمک هاى مالى به اسرائیل در اختیار تل آویو قـرار داده است . براى مقایسه حجم کمکهاى مالى آمریکا به اسرائیل کـافـى اسـت به این نکته اشاره کرد که تل آویو حدود 30 درصد از کـل کـمـکهاى خارجى آمریکا را بخود اختصاص مى دهد. همچنین حـجم کمکهاى مالى آمریکا به اسرائیل طى سه سال مالى (1987 ـ 1989) مـعـادل مـجموع کمکهاى مالى آمریکا به اروپا, پس از جنگ جـهانى دوم , در چارچوب طرح مارشال بوده است .اوراق قرضه نیز یـکـى از مـنـابـع مـهـم ثبات در اقتصاد اسرائیل به شمار مى رود, زیـرامـیـلیاردها دلار را به سازندگى و توسعه اقتصادى اختصاص داده اسـت . ارزش این اوراق در فاصله سالهاى 1965 ـ 1985 بالغ بر 7.342.000دلار آمریکا بوده است .
مهاجرت یهودیان و ارتش اسرائیل
صـهـیـونـیسم سیاستهاى خود را از زمان ورود نخستین مهاجران یـهودى به اسرائیل (1907) تاکنون , بر پایه نظامى گرى و خشونت اسـتـوار کـرده است . اساس پیشرفت ارتش در مراحل گوناگون و تـقـویـت آن از طریق جذب نیروهاى تازه نفس , ارتباطتنگاتنگى با روند مهاجرت یهودیان دارد. اما با مطالعه گزارش سرگرد (موشه بـن من ), رئیس دایره آموزش سلوک در ارتش اسرائیل , این نکته به چـشم مى خورد که مهاجران جدید که در چارچوب خدمت اجبارى زیـر پـرچـم بـه ارتـش ملحق مى شوند,به طور کلى از افسردگى , تشتت اعصاب , سهل انگارى , ناتوانى و بى انگیزگى رنج مى برند.آنها چـندان علاقه اى به انجام خدمت وظیفه از خود نشان نمى دهند و اگرعلاقه اى در بین باشد, فهم چگونگى ابراز آن دشوار است . تـحـقـیـق جـدیـدتـر نشان مى دهد که , از مجموع 50 تا 96 درصد مـهـاجران یهودى چندان علاقه اى به خدمت نظام وظیفه ندارند و انگیزه آنها براى انجام آن بسیار اندک است . علت اصلى این است که مـهـاجـران جدید از ارتباط موجود بین ارتش و مقوله امنیت از یک طـرف و امـنـیـت و زنـدگى آنها در اسرائیل از طرف دیگر, درک درسـتـى نـدارنـد. ایـن در حـالى است که انجام خدمت وظیفه در اسـرائیـل به میزان 82 درصد درتقویت دولت مؤثر است . در همین تحقیق , دو عامل اصلى براى ظهور این وضعیت در نظر گرفته شده است :
1ـ مـشـکـلات شـخـصى مهاجران جدید از قبیل نیاز به استقلال و کسب درآمد و تاءمین مسکن و کمک به خویشاوندان .
2ـ فقدان عوامل سازگارى با جامعه اسرائیل از قبیل زبان , پذیرش مـتـقـابـل و عـدم آشـنایى با ماهیت خدمت نظام وظیفه در ارتش اسرائیل .

---

منبع: پایگاه جامعه تاریخ معاصر ایران