انتخاب رشته دانشگاه آزاد
تعیین رشته دانشگاه آزاد مشکل تر ، حساس تر و پیچیده تر از تعیین رشته کنکور سراسری است. به همین دلیل ما وقت زیادی را صرف راهنمایی داوطلبان در این زمینه خواهیم کرد.
- چرا انتخاب رشته دانشگاه آزاد دشوارتر است؟
اول : شما تعیین رشته دانشگاه آزاد را در آذر ماه انجام می‌دهید یعنی حداقل شش ماه زودتر از تعیین رشته سراسری. در این زمان هنوز از وضعیت آموزشی خود آگاهی کافی ندارید و ممکن است توانایی و دانش خود را پیش از آنچه هست ارزیابی کنید و دچار بلند پروازی شوید و در نتیجه رشته هایی را انتخاب کنید که احتمال قبولی زیادی در آن رشته‌ها ندارید.
دوم : در تعیین رشته کنکور سراسری شما یکصد انتخاب خواهید داشت که ارزش همه آنها با یکدیگر برابر است اما در انتخاب رشته دانشگاه آزاد اگر چه ظاهراً شش انتخاب دارید ولی انتخاب اصلی شما انتخاب اول است و بقیه انتخاب‌ها چندان اهمیتی ندارند و باید تمام همت خود را به کار ببندید تا انتخاب اصلی خود را درست تعیین کنید. باید به اولین انتخاب خود توجه کنید. اگر در این انتخاب اشتباه کنید شاید دیگر جبران پذیر نباشد. پس شما هم تصدیق می‌نمائید که انتخاب رشته دانشگاه آزاد از این نظر هم دشوارتر و حساس تر است و باید با دقت کافی به آن پرداخت و با فکر و بررسی و مشورت کامل تصمیم گرفت. زیرا اگر درانتخاب اول خود اشتباه کنید انتخاب رشته تان به کلی اشتباه می‌شود. در صورتیکه در کنکور سراسری انتخاب اول تا این اندازه اهمیت و ارزش ندارد.
- انتخاب اول : اصلی ترین ومهم ترین انتخاب شماست.
در شیوه انتخاب رشته برای دانشگاه آزاد انتخاب اول به تنهایی از تمام انتخاب های بعدی ارزش بیشتری دارد. در این زمینه بین انتخاب رشته برای کنکور سراسری و کنکور دانشگاه آزاد تفاوت بسیار جدی و اساسی وجود دارد. در کنکور سراسری ارزش انتخاب‌ها تقریباً برابر است اما در کنکور دانشگاه آزاد اصلاً اینطور نیست و اگر داوطلبی متوجه اهمیت تعیین کننده انتخاب اول نباشد و به اندازه کافی درباره آن تعمق و بررسی نکند حتماً آسیب خواهد خورد. به دلیل اهمیت انتخاب اول در تعیین رشته دانشگاه آزاد ، در این مقاله فقط به انتخاب اول شما خواهیم پرداخت و هنگام مشاوره تعیین رشته دانشگاه آزاد نیز به انتخاب های بعدی شما هیچ کاری نخواهیم داشت و انتخاب های بعدی را به خود شما وا می‌گذاریم.
- حد نصاب قبولی ، حد نصاب کیفی
شما در انتخاب اول خود لازم است حد نصاب قبولی را به دست آورید. حد نصاب قبولی حداقل نمره تراز در دروس اختصاصی و در نمره کل است که داوطلبان برای قبولی در هر رشته باید به دست آورند. اما اگر همین رشته را شما در انتخاب دوم خود انتخاب کنید باید از دو خوان مهم دیگر هم عبور کنید. اولاً ممکن است بخت با شما یار نباشد و ظرفیت رشته مربوطه توسط داوطلبانی که آن رشته را در انتخاب اول خود علامت زده اند پرشده باشد و اصلاً کار به انتخاب دوم نرسد. ثانیاً بر فرض آنکه هنوز تعدادی جای خالی وجود داشته باشد شما بایدعلاوه بر حد نصاب قبولی ، حد نصاب کیفی را نیز بدست آورده باشید. حدنصاب کیفی عددی به مراتب بالاتر از حد نصاب قبولی است . فرض کنید دو داوطلب در کنکور دانشگاه آزاد نمرات تراز مساوی کسب کنند و هر دو آنها یک رشته را انتخاب نمایند ولی یکی از این دو نفر رشته مورد نظر را در اتخاب اول خود و دیگری همان رشته را درانتخاب دوم علامت بزند. شانس نفر دوم به مراتب کمتر از اولی خواهد بود.
مثلاً در کنکور سال 1378 داوطلبی با انتخاب اول در رشته پرستاری تهران پذیرفته شده است که نمره تراز وی 5505 بوده است در حالیکه داوطلبی در انتخاب دوم با نمره تراز 6839 در همین رشته پذیرفته شده است در حالیکه می‌توانست با این نمره تراز و در صورت یک انتخاب صحیح در رشته بهتری پذیرفته شود.
- چگونه در کنکور دانشگاه آزاد تعیین رشته کنیم ؟
گفتیم که در دانشگاه آزاد عملاً یک انتخاب اصلی دارید و این انتخاب باید کاملاً آگاهانه و حساب شده باشد. افرادی که نمی توانند و یا نمی خواهند ارزیابی درستی از توانایی‌ها و قابلیت های آموزشی خود داشته باشند نمی توانند انتخاب درستی انجام دهند. پدران و مادرانی که از روی چشم و هم چشمی و مسابقه با افراد فامیل و دوستان می‌خواهند فرزندشان در دشوارترین رشته ممکن پذیرفته شود و به توانایی های واقعی آنها توجه نمی کنند، آسیب جدی به سرنوشت فرزندخود می‌زنند. راهکار چیست و چگونه باید تصمیم بگیریم ؟
ما به شما توصیه می‌کنیم توان آموزشی خود را 20 درصد کمتر از آنچه تصور می‌کنید در نظر بگیرید و سپس تعیین رشته کنید. اکثر دانش آموزان در ارزیابی توان آموزشی خود فوراً می‌گویند که تابه حال نخوانده ام ، از حالا به بعد بیشتر خواهم خواند ، در مدرسه از برنامه درسی روی سایت عقب هستیم ، تازه شروع کرده ام و برنامه مطالعه من با برنامه آزمون‌ها فرق می‌کند ، سؤال‌ها استاندارد نیست. من اگر تصمیم بگیرم از همه جلو می‌زنم و دلایل تنوع دیگر مبنی براینکه توان ایشان به مراتب بیش از آن چیزی است که تا به حال دیده شده است . اما باید واقع بین بود. باید به معدل سال های قبل خود ، ساعات مطالعه هفتگی و رتبه هایی که در آزمون های آزمایشی می‌آورید توجه کنید و اگر دومی هستید که بعداً بهتر درس خواهید خواند حداقل در یکی از آزمون های بعدی و قبل از پست کردن برگه تعیین رشته باید رتبه بهتری به دست آورید.
توصیه می‌کنیم این نوشته را در یک جلسه خانوادگی با حضور پدر و مادر و خواهر و برادر و بزرگترتان بخوانید و درباره آن بحث کنید.
- حداکثر سه انتخاب اصلی خواهید داشت :
انتخاب اصلی دو گروه پزشکی ، انتخاب اصلی دو گروه تمام وقت غیر پزشکی و انتخاب اصلی دو گروه پاره وقت . حداقل یکی از این سه انتخاب را باید در حد پائیین در نظر بگیرید. دیگری را در حد متوسط و فقط یکی را می‌توانید در حد دلخواه و ایده آل خود تعیین کنید آن هم به شرطی که بیش از 50 درصد شانس قبولی داشته باشید. ما توصیه می‌کنیم در کنکور دانشگاه آزاد کمتر ریسک کنید و رشته هایی را انتخاب کنید که حتماً در آن رشته قبول شوید. در دانشگاه آزاد عملاً یک انتخاب اصلی دارید و نباید این انتخاب را که همان انتخاب اول شماست به سادگی از دست بدهید یا درباره آن بلند پروازی کنید. البته خودتان را هم دست کم نگیرید. واقع بین باشید ولی کمی هم احتیاط کنید.
- یک عیب ، یک حسن ، کدام مهم تر است ؟ خودتان تصمیم بگیرید.
روشی که به شما پیشنهاد کردیم یک مزیت دارد و یک عیب. ابتدا عیب این روش را بدانید : ممکن است بعداً متوجه شوید که می‌توانستید در رشته بهتری هم قبول شوید و از اینکه رشته بالاتری را انتخاب نکرده اید عصبانی و ناراحت شوید . اما مزیت این روش : به هر حال قبول شده و دانشگاه می‌روید.
- تذکر :
به داوطلبانی که قصد دارند رشته های پزشکی ، دندانپزشکی ، داروسازی ، معماری ، مهندسی پزشکی ، کامپیوتر ، برق ، عمران و حقوق را انتخاب نمایند تذکر می‌دهیم قبل از انتخاب این رشته‌ها و ضعیت آموزشی خود را دقیقاً بررسی نمایند و ببینند آیا شانس قبولی دارند یا خیر ؟ و احتمال قبولی شان چقدر است ؟
- معدل سال های قبل خود را در نظر بگیرید.
- علاوه بر آن به رتبه‌ها ی سال قبل خود در دانشگاه آزاد و احیاناً سراسری توجه کنید.
- میزان ساعات مطالعه هفتگی خود را بررسی کنید تا تشخیص دهید که چقدر زحمت می‌کشید.
- به رتبه های کل ، عمومی و اختصاصی آزمون های آزمایشی که برگزار می‌نمایید دقت کنید.
- نمرات تراز خود را با داوطلبان سال گذشته مؤسسه ای که در آن کنکور می‌دهید و در رشته دلخواه شما پذیرفته شده اند مقایسه نمائید تا متوجه شوید شانس قبولی تان چقدر است.
- یک سؤال از مشمولان سربازی :
از داوطلبان پسر مشمول نظام وظیفه سؤال می‌کنیم آیا ترجیح می‌دهید در رشته ای که آن را از نظر خودتان پائین تر تشخیص می‌دهید. قبول شوید یا اینکه ترجیح می‌دهید به سربازی بروید؟
- یک سؤال از دیپلمه های پشت کنکور:
آیا ترجیح می‌دهید یک سال دیگر در خانه و پشت کنکور بمانید یا ترجیح می‌دهید هیمن امسال در یک رشته پائین تر قبول شوید؟
- سال سومی‌ها ، سال دومی‌ها و تعیین رشته دانشگاه آزاد
همانطور که می‌دانید سال سومی‌ها همچون دانش آموزان سال های پائین تر برای خود آزمایی می‌توانند در کنکور دانشگاه آزاد شرکت کنند و در کارت درخواست ثبت نام باید ردیف 16 را علامت بزنند و در این ردیف نوشته شده است " شرکت در آزمون فقط برای خود آزمایی " ما معتقدیم این تصمیم دانشگاه آزاد سبب خواهد شد دانش آموزان سال سوم در تابستان آینده بتوانند از وقت خود بهتر استفاده کنند وطبق برنامه معرفی شده خود را برای دوره پیش دانشگاهی آماده نمایند. البته به هر حال اکثر دانش آموزان سال سوم درکنکور دانشگاه آزاد و برنامه مطالعاتی خود را آشفته کنید و از مسیر عادی خارج شوید. اکنون روش تعیین رشته برای دانش آموزان سال سوم را شرح می‌دهیم :
- به دانش آموزان سال سومی که معدل آنها کمتر از 17 است توصیه می‌کنیم رشته های کاردانی ( فوق دیپلم را انتخاب نمایند. البته این دانش آموزان می‌توانند رشته های پاره وقت خود را از رشته های بالاتر ( کارشناسی ) برگزینند.
- به دانش آموزان سال سومی با معدل بالاتر از 17 توصیه می‌کنیم آن دسته از رشته های کارشناسی را انتخاب نمایند که نمره قبولی پائیین تری دارند تا حتماً قبول شوند. البته می‌توانند رشته هایی چون کامپیوتر و عمران را جزو انتخابهای پاره وقت در نظر بگیرند یعنی در رشته های تمام وقت یک رشته با نمره قبولی پائین تر و در پاره وقت رشته دلخواه و مورد نظر خود را در نظر بگیرند.
- به دانش آموزان سال سوم که معدل آنها بالاتر از 19 می‌باشد پیشنهاد می‌کنیم از انتخاب رشته هایی نظیر پزشکی و معماری خودداری کرده مگر اینکه از قبولی خود در این رشته‌ها مطمئن باشند که این ادعا بعید است. ضمناً برای قبول شدن در دانشگاه آزاد دست به کارهای ماجرا جویانه آموزشی نزنید و به صورت در هم و برهم و بی نظم شروع به مطالعه در درس پیش دانشگاهی نکنید یادتان باشد هدف اصلی شما ، قبولی در کنکور سراسری 84 است نه کنکور آزاد 83 . باید امسال به ترتیبی کار کنید که معدل سال سوم شما حداقل یک نمره بیشتر و به ویژه در دروس اختصاصی پیشرفت قابل ملاحظه ای داشته باشید و اگر نه هم سال سوم و هم کنکور را از دست می‌دهید. این را هم مدنظر داشته باشید که قبول شدن در یک رشته دانشگاهی ولو پائین نه تنها به ازریابی صحیح و جایگاه شما ضرر نخواهد زد بلکه باعث افزایش حس خود ارزشمندی و تقویت اعتماد به نفس شما خواهد شد.
نویسنده : روح اله آقا صالح
دی ماه 1382
