هدف از جریان غدیر

 سوال

هدف از جریان غدیر خم چه بوده است؟‌ نصب حضرت علی (علیه السلام) در این حادثه به امر چه كسی بوده و چرا مردم بعداً با آن مخالفت كردند؟

پاسخ

هدف از جریان غدیر نصب امام علی(ع) به امامت و جانشینی پیامبر اكرم(ص) بوده كه، پیامبر گرامی-صلی الله علیه وآله وسلم- در موارد متعدد، گاه به صورت كلی و گاه نیز به گونه ای مشخص، جانشین خود را به نحو روشنی معرفی كرده است. به گونه ای كه هر یك از آن ها حجت را بر افراد آگاه و حقیقت جو تمام می كند. در عین حال، آن حضرت برای آن كه پیام خود را به گوش همه مسلمانان برساند و راه را بر هر گونه تردید و تشكیك ببندد، به هنگام مراجعت از حجة الوداع در سرزمینی به نام غدیر خم توقف نمود و به همراهان خود فرمود كه از جانب خداوند مأموریت دارد پیامی را به آنان برساند, پیامی الهی كه حاكی از انجام وظیفه ای بزرگ است و چنانچه انجام نگیرد، پیامبر رسالت خود را به انجام نرسانده است و. چنانكه قرآن كریم دراین‌باره چنین فرموده است:
یا اَیُّهَا الرَّسُول بَلِّغ ما اُنزِلَ اِلَیكَ مِنْ رَبِّك وَ اِنْ لَم تَفْعَل فَما بَلَّغتَ رِسالَتَهُ وَاللهُ یَعْصِمُكَ مِنَ النّاس ای رسول خدا، آنچه از طرف پروردگارت بر تو نازل شده ابلاغ كن، و اگر این مأموریت را انجام ندهی، رسالت خود را انجام نداده ای و خداوند تو را از (شرّ) مردم حفظ می كند.(1)
آن گاه منبری برای پیامبر ترتیب دادند و او بر فراز آن قرار گرفت و به مردم گفت: در آینده نزدیك دعوت حق را لبیك خواهم گفت، شما درباره من چه می گویید؟ در پاسخ گفتند: گواهی می دهیم تو آیین خدا را به ما ابلاغ كردی و خیرخواهی نمودی و تلاش بسیار كردی، خدا به تو جزای خیر دهد.
آن گاه فرمود: آیا بر وحدانیّت خدا، رسالت من، و واقعیت روز رستاخیز گواهی می دهید؟ همگی پاسخ مثبت دادند. سپس فرمود: من قبل از شما بر حوض وارد می شوم، بنگرید كه با دو جانشین گرانبهای من چگونه رفتار می كنید؟ شخصی پرسید: مقصود از دو جانشین گرانبها چیست؟
پیامبر پاسخ فرمود: یكی «كتاب خدا» و دیگری «عترت» من. خدای لطیف و خبیر به من خبر داده است كه این دو از یكدیگر جدا نمی شوند تا آن كه در روز قیامت در كنار حوض به من برسند. بر آن دو پیشی نگیرید كه هلاك می شوید، و از آنان فاصله نگیرید كه هلاك می شوید. آن گاه دست علی(علیه السلام) را گرفته و بالا برد تا آن جا كه همه حاضران آن دو را دیدند. سپس چنین فرمود: (اَیُّها الناسَ مَنْ اَولی الناسِ بِالمُؤمنینَ مِنْ اَنْفُسِهِم) چه كسی بر مؤمنان از خود آنان اولی (صاحب اختیارتر) است؟
در پاسخ گفتند: خدا و پیامبر او بهتر می دانند. پیامبر-صلی الله علیه وآله- فرمود: (اِنَّ اللهَ مَولای وَ اَنا مَولی المؤمنین وَ اَنا اَولی بِهِم مِن اَنفُسِهِم) خداوند مولای من و من مولای مؤمنان می باشم، و من بر مؤمنان از خود آنان صاحب اختیارترم.
سپس سه بار فرمود: (فَمَن كُنْتُ مَولاه فَعَلی مَولاه) آن كس كه من مولای او هستم، علی مولای اوست.
آن گاه افزود: (اللهُم والِ مَن والاه و عادِ مَن عاداه وَ اَحِببّ مَن اَحَبُّه وَ ابغِض مَن اَبغَضَه وَ انصُر مَن نَصَرَه وَ اخذُل مَن خَذَله وَ ادِر الحَق مَعَه حَیث دار،اَلا فَلیبلِّغ الشّاهدُ الغائب) پروردگارا، دوست بدار آن كس كه علی را دوست می دارد و دشمن بدار آن كس را كه با علی دشمن است و مهربان باش با هر كس كه نسبت به علی مهربان است و خشم آور بر كسی كه بر علی خشم آورد و یاری كن آن كس را كه علی را یاری كند و خوار ساز آن كس را كه علی را خوار سازد، و حق را با او قرار ده. حاضران این مطلب را به غایبان ابلاغ كنند.(2)
و اما این كه چرا مردم بعد از این حادثه عظیم، باز ولایت علی-علیه السلام- را انكار كردند و با امامت ایشان مخالفت كردند، عوامل متعددی دارد.
1- مردم بسیاری از دستورات خداوند را نادیده گرفتند و به آن عمل نكردند و این هم یكی از اوامر پروردگار بود.
2- مردم هرگز تحمل عدالت و عدالت خواهی علی-علیه السلام- را نداشتند، چرا كه عده زیادی از آن ها رشدیافته جامعه تبعیضی بودند و می دانستند با حاكمیت علی-علیه السلام- راه منافع نامشروع آن ها بسته خواهد شد.
3- هوای نفس و حقد و كینه آن ها نسبت به علی-علیه السلام- نیز در این باره بی تأثیر نبود.

پی نوشت:

۱. مائده، 67.
۲. سبحانی، جعفر، منشور عقاید امامیه، ص159، اقتباس.

---

منبع:حوزه نت