پاکت‌های نجومی مداحی!

نخست اینکه اداره کردن یک هیات که در آن افراد متفاوتی با سطوح فرهنگی مختلف شرکت می‌کنند، آن هم هیات‌های چند هزار نفری، یقینا کار دشواری است. گرفتن پول برای این کار نیز فی نفسه ایرادی ندارد اما رد و بدل شدن پول‌های کلان و نیز حواشی توافق اقتصادی مادحین با رؤسای هیات‌ها که در این گزارش به هر دوی آن اشاره خواهیم کرد؛ با شانیت معنوی هیات‌های حسینی سازگار نیست و از این رو یکی از آسیب‌های مترتب بر مداحی است. از سوی دیگر نگارنده به این موضوع واقف است که مداحانی هستند که هیچ گاه برای پول، در هیاتی شرکت نکردند و ارتزاق خود را از اموری دیگر انجام می‌دهند که گل سرسبد آنها در این موضوع، حاج منصور ارضی است. با این دو مقدمه ضروری، به سوال اصلی بر می‌گردیم. «مداحان چقدر پول می‌گیرند؟» بگذارید برای سهولت کار، مداحان را به دو دسته تقسیم کنیم. دسته اول، مداحان مجلسی هستند یعنی مداحانی که برای مراسم خاک‌سپاری، ترحیم و ولیمه و نیز مراسم عروسی توسط صاحبان مجلس دعوت می‌شود.

در حال حاضر نرخ یک مداح ختم‌خوان در بهشت زهرای تهران بین 100 تا 200 هزار تومان است. البته اگر سیستم صوتی نداشته باشید؛ که عموم خانواده‌های مصیبت دیده ندارند؛ بین 50 تا 100 هزار تومان نیز برای سیستم صوتی دریافت می‌شود.

مداحانی که برای مراسم ختم یا مراسم ولیمه دعوت می‌شوند بین 100 تا 500 هزار تومان، دستمزد می‌گیرند. این مداحان ممکن است سیستم صوتی را نیز خود تامین کنند که در این صورت هزینه مجزایی برای آن دریافت می‌شود اما معمولا، به خصوص در نرخ‌های پایین، هزینه مجزایی برای رفت و آمد نیز مطالبه می‌کنند. اما مداحانی که در مراسم عروسی حاضر می‌شوند و انصافا نیز کار دشوارتری نسبت به دو دسته دیگر دارند در حال حاضر بین 500 تا یک میلیون هزار تومان دریافتی دارند. در این میان مداحانی هم هستند که چه در مراسم عزا و چه در مراسم شادی با ادوات موسیقی حاضر می‌شوند که این مداحان بین 500 تا یک میلیون و 500 هزار تومان دریافتی دارند. البته جامعه مداحان این دسته را به عنوان مداح به رسمیت نمی‌شناسد. در موارد بالا رقم‌ها بسته به شهرت مداح مورد نظرا فزایش پیدا می‌کند و ممکن است به چند برابر برسد اما تعداد بسیار کمی از مداحان چنین پولی می‌گیرند و تعداد کمی هم این پول را می‌دهند. پس مداح معروف که برای ختم و ولیمه و عروسی پاکت چند میلیونی می‌گیرد را باید در مراسم ثروتمندان مذهبی پیدا کرد.

اما دسته دوم، مداحان هیاتی هستند که در مراسم سوگ و شادی اهل بیت (علیهم السلام) به مرثیه و منقبت‌خوانی می‌پردازند. خود این گروه به سه دسته تقسیم می‌شوند.

در دسته اول مداحان آماتور و فصلی هستند که هر سال در محرم میکروفون به دست می‌گیرند. هزینه پرداختی هیات‌ها برای این افراد بسته به هنری که به خرج می‌دهند بین 100 تا 400 هزار تومان برای هر شب است.

در دسته دوم مداحان نیمه حرف های قرار دارند که دارای شهرت محلی هستند. این افراد در ایام محرم برای هر شب بین 400 هزار تومان یا یک میلیون تومان دریافتی دارند.

و در دسته سوم، مداحان حرف های قرار می‌گیرند که در یک بازه قیمتی نامتعارف از شبی 3 میلیون تومان تا شبی 60  میلیون تومان دریافتی دارند. اما این مداحان حرف های که مداحان برند و سوپر برند هستند، به جز قرارداد مالی، توافق‌های دیگری نیز با صاحبان هیات دارند که اطلاع از آ نها جالب است:

یکم یکی از معمول‌ترین توافق‌ها، توافق بر سر هیات همراه یا پا منبری است. در توافق مداحان برند با صاحبان هیات‌ها گفته می‌شود کها ین مداح، دارای 10 تا حتی شاید 40  پا منبری است که باید در هیات حضور پیدا کنند و اگر این مداح به شهرستانی غیر از محل اصلی هیات خود برود معمولا هزینه اقامت این افراد نیز با صاحب هیات است. البته پا منبری‌ها یکی دو نکته جالب دیگر هم دارند. یکی اینکه برخی اوقات ممکن است مداح، به دلیل وقتی که هیات همراهش برای برپایی باشکوه هیات او صرف کرده، بخشی از مبلغ دریافتی خود را بها و هدیه کند و دوم اینکه در برخی اوقات، شنیده شده که مداح با هیات همراه خود، جلساتی را برای تمرین سبک‌های مختلف برگزار کرده و حتی این جلسات تمرین، در قالب یک مسافرت، مثلا با 10 نفر حلقه اول هیات، انجام شده است. برخی صوت‌هایی که زیر صدای مداح شنیده می‌شود یا برخی گریه کن‌های جلوی منبر یا میان دارها اعضای همین هیئت همراه هستند.

دوم توافق معمول دیگر بر سر سیستم صوتی است. معمولا مداحان معروف، علاقه دارند که برای بهتر شدن عملکرد خود با سیستم‌های صوتی حرف های کار کنند و برخی از این سیستم‌ها، تا شبی 5 میلیون تومان، هزینه اجاره دارند و هزینه دیگری هم برای مسئول این سیستم پرداخت می‌شود. البته برخی هیئت‌های ثابت که یک مداح مشهور محور و رئیس آن است، ترجیح می‌دهند هر یکی دو سال یک سیستم صوتی به روز و قوی را بخرند تا مجلس با شکوه‌تر برگزار شود.

سوم مورد جالب دیگر تقاضاهای مداحان سوپر برند برای اطلاع رسانی است. در برخی توافقات با مداحان اسمی، آنها می‌گویند که ما سینه‌زن و پا منبری خاص خود را داریم که باید از زمان و مکان برگزاری هیات‌مان باخبر باشند پس شما باید به طور مثال 200 بنر 2 متر در یک متر در 200 نقطه تهران نصب کنید و اسم مداح را درشت بنویسید تا دیده شود.

چهارم نکته بعدی «پشت منبر» است. برخی مداحان بزرگ به مساله دکور هیات حساس هستند و در قرارداد توافق می‌کنند که دکور پشت منبر باید به تایید آ نها برسد. خوب است بدانید که برخی از این دکورهای پشت منبر تا 15 میلیون تومان هزینه برمی‌دارد.

پنجم اینکه معمولا گروه فیلمبرداری هیات نیز، با نظر مداح تعیین می‌شود و حتی سابق بر این که سیدی‌‌های مداحی رونق خوبی داشت، شنیده می‌شد که درصدی از فروش این سیدی‌ها به مداح پرداخت می‌شود.

در نظر داشته باشید که وقتی مداحان از تهران به شهرستانی می‌روند؛ به همه این هزینه‌ها، باید هزینه اقامت و پذیرایی معمولا ویژه را نیز اضافه کرد. در حال حاضر استان قم و استان مازندران دو استانی هستند که هزینه بسیار زیادی بابت مداحان برند، پرداخت می‌کنند. در این میان، البته اگر قرار است که نقدی به این وضعیت صورت گیرد، خوب است که نقد، متوجه پرداخت کنندگان مبالغ نامتعارف نیز باشد.

به طور مثال فردی را باید نقد کرد که در حال حاضر رکورد بالاترین مبلغ پرداختی به مداحان را دارد (یعنی آن سرمایه‌دار مازندرانی) که مداحی مشهور را هر سال به مازندران می‌برد و برای یک دهه محرم، یک ویلای نزدیک به 700 میلیون تومانی به عنوان صله به این مداح پرداخت کرده است.

ششم برخی درخواست‌های پیوست به قرارداد هم خیلی غیررسمی و در گوشی شنیده شده که جای بیان آن نیست و همان بهتر که به آن اشاره نشود.

گرچه باز باید تاکید کرد کمتر مداحی است که همه این موارد را شامل شده باشد و شاید یکی دو بند از مطلب بالا پرتکرار باشد اما هستند کسانی که همه موارد را مو به مو درخواست می‌کنند.

---

منبع: ماهنامه خیمه- شماره 123/  مصطفی آرانی