ازدواج چه فوایدی دارد؟

1. ارضای درست غریزه جنسی
بی گمان، غریزه جنسی، نیرویی است که در نهاد زن و مرد قرار داده شده و ازدواج، بهترین راهکار شایسته برای کنترل و آرام ساختن نیروی شهوت و پاسخی مناسب به این غریزه خدادادی است " تفسیر جامع، سید محمد ابراهیم بروجردی، ج 4، ص 431 و ج 7، ص 245 و انوار العرفان فی تفسیر القرآن، ابوالفضل داور پناه، ج 4، ص 139."
خداوند، در ستایش و توصیف مؤمنان می فرماید: و الذین هم لفروجهم حافظون * الا علی ازواجهم او ما ملکت ایمانهم فانهم غیر ملومین ** (مؤمنون/5-6.) آن ها که دامان خود را (از آلوده شدن به بی عفتی) حفظ می کنند * تنها آمیزش جنسی با همسران و کنیزانشان دارند که در بهره گیری از آنان ملامت نمی شوند. در حدیثی از امام صادق (علیه السلام) چنین آمده است: از لذت های (مادی) در دنیا و آخرت، هیچ کدام به پایه لذت زناشویی نمی رسد. سپس امام (علیه السلام) به این که خداوند متعال در بیان شهوات گوناگون، علاقه به زن را مقدم داشته است. سپس امام (علیه السلام) فرمود: هیچ چیزی لذت بخش تر از زناشویی، برای بهشتیان نیست، نه خوردنی و نه نوشیدنی (الکافی، ج 5، ص 321، ح 10: نورالثقلین، ج 1، ص 320.)
2. بازداشت و نگهداشت از گناه
یکی از آثار ازدواج بسترسازی تقوا و پرهیز از گناهان است. با اشباع غریزه جنسی در زن و مرد، زمینه برخی از گناهان، از بین می‌رود، این که در قرآن کریم، از کسی که ازدواج کرده به محصن و محصنة تعبیر شده ( نساء.25.)، به خاطر این است که زن و مرد، با ازدواج در حصن و سنگر مستحکمی قرار می گیرند و خود را نگه می دارند، تا وسوسه های شهوانی در آنان اثری نگذارد(قاموس قرآن. ج 2، ص 149.)؛ بلکه با ازدواج بستر بسیاری از گناهان و دیگر نیز رخت بر می بندد؛ زیرا پذیرفتن مسئولیت تأمین زندگی و تربیت فرزند، انسان را به استفاده بهینه از عمر وا می دارد و برای گناه و معاشرت گمراه کننده، جایی باقی نمی گذارد؛ از همین رو است که پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) فرمود: من تزوج فقد أحرز نصف دینه فلیتق الله فی النصف الباقی؛ کسی که ازدواج کند، نیمی از دین خود را نگاه داشته و برای نگهداری نیمی دیگر باید تقوای خدا را در پیش گیرد.(امالی، شیخ طوسی، ص 518، مجلس هجدهم؛ بحارالانوار، ج 100، ص 219.)
هم چنین در تفسیر آیه هن لباس لکم و انتم لباس لهن (بقره/187.) زنان برای شما لباسی هستند و شما (نیز) برای آنان لباسی هستید. برخی مفسران گفته اند: همان گونه که انسان، با لباس از گزند سرما و گرما و آسیب های پوستی، در امان می ماند، زن و مرد با ازدواج، یکدیگر را از گناه نگه می دارند( ر.ک: روض الجنان، ج 3، ص 51 و تفسیر نمونه، ج 2، ص 133.)
3. حفظ نوع انسان
با توجه به این که انسان اشرف موجودات و دارای جایگاه ویژه ای در نظام آفرینش است، سنت الهی چنین مقرر شده که مرد و زن، برای بقای نسل خویش به ازدواج تن دهند. قرآن، ازدواج را راهکار تولید و بقای نسل در انسان و حیوان بیان کرده و می فرماید: جعل لکم من انفسکم ازواجا و من الانعام ازواجا یذرؤکم فیه ( شوری/11)؛ از جنس شما همسرانی برای شما قرار داد و جفت هایی از چهارپایان آفرید؛ و شما را به این وسیله ( همسران) زیاد می کند. و در آیه ای دیگر می فرماید: ای مردم! از (مخالفت) پروردگارتان بپرهیزید! همان کسی که همه شما را از یک انسان آفرید و همسر او را (نیز) از جنس او آفرید وبث منهما رجالا کثیرا و نساء و از آن دو، مردان و زنان فراوانی (در روی زمین) منتشر ساخت ( نساء/1 ). قرآن بقای نسل انسان و اجتماع مدنی را به ازدواج منوط می‌داند.
4. فرزندان صالح
یکی از خواسته های غریزی انسان، نیاز فطری به پدر و مادر شدن است و پاسخ آن با ازدواج تأمین می شود. در سایه ازدواج، نسلی دارای اصل و نسب پدید می آید. قرآن کریم در آیاتی، فرزند را از زینت زندگی دنیا شمرده (ر.ک: کهف/46) که بیان گر رغبت انسان به داشتن فرزند است و یکی از اهداف ازدواج به شمار می آید( اطیب البیان، سید عبدالحسین طیب، ج 8، ص 155). خداوند می فرماید: والله جعل لکم من انفسکم ازواجا و جعل لکم من ازواجکم بنین و حفدة( نحل/72)؛ خداوند برای شما از (جنس) خودتان همسرانی قرار داد و از همسران تان برای شما فرزندان و نوه هایی به وجود آورد.
در آیه ای دیگر می فرماید: نساؤکم حرث لکم فأتوا حرثکم انی شئتم و قدموا لانفسکم (بقره/223)زنان شما، محل بذرافشانی شما هستند؛ پس هر زمان که بخواهید، می توانید با آن ها آمیزش کنید و (سعی نمایید از این فرصت بهره گرفته و با پرورش فرزندان صالح) اثر نیکی برای خود، از پیش بفرستید. این تعبیر قدموا لانفسکم، اشاره ای زیبایی به هدف نهایی آمیزش جنسی؛ یعنی سبب پدید آمدن و پرورش فرزندانی شایسته و مفید به دین و دنیا است.
5. دست یابی به محبت و مودت
ما در هر سنی و هر مرحله ای از زندگی باشیم، خواهان محبت هستیم؛ می خواهیم دیگران ما را دوست داشته و به دیگران ابراز محبت کنیم؛ از دیگر آثار ازدواج، مودت و رحمت است: و جعل بینکم مودة و رحمة(روم/21)در میانتان مودت و رحمت قرار داد. آن چه در آغاز زندگی مشترک بین زن و شوهر، یگانگی برقرار می کند و اثر آن در مقام عمل ظاهر می شود، مودت است. در سایه ازدواج، زن و مرد به وحدتی دست می یابند که جلوه آن را در جای دیگر نمی توان سراغ گرفت؛ یعنی یک روح در دو بدن، محرم اسرار هم و آن چنان صفا و صمیمیتی دارند که همه نیروی خود را در راه خیر و سعادت یک دیگر به کار می گیرند.
6. برخورداری از سکون و آرامش
نیاز روح به آرامش، با اهمیت تر از نیاز جنسی است. همسر شایسته در پیش آمدهای زندگی، راه رسیدن به آرامش و سعادت را نزدیک می کند. ازدواج روح آشفته و پرتلاطم جوان را آرامش می بخشد و این خود زمینه سعادتی است که در پرتوی آن، آدمی باقرار و آرامش به سوی هدف های ارزنده به پیش رود.
چه بسیارند افرادی که برای زندگی خود برنامه ای اندیشیده اند، ولی برای اجرای آن، آرام ندارند.
در قرآن کریم به این هدف مهم تصریح کرده و می فرماید: و من آیاته ان خلق لکم من انفسکم ازواجا لتسکنوا الیها( روم/21) و از نشانه های او این که همسرانی از جنس خودتان برای شما آفرید، تا در کنار آنان آرامش یابید. نظیر این تعبیر، در آیه 189 سوره اعراف نیز آمده است.
نکته شایان ذکر این که ضمیر کم در لکم و انفسکم در آیه یاد شده، مرد و زن را با هم در بر می گیرد. بنابراین، قرآن نمی گوید زنان را برای آسایش مردان آفریدیم، بلکه می فرماید یکی از ره آوردهای مهم ازدواج این است که زن و مرد به آرامش می رسند و خداوند برای رسیدن به چنین آرامشی، میان زن و شوهر دوستی و مهربانی قرار داده است ( ر.ک: تفسیر المیزان، ج 6، ص 166؛ تفسیر نمونه، ج 16، ص 391)
افزون بر این، واژه ازدواج جمع زوج به معنای همسران است که به هر یک از جنس های مؤنث و مذکر از انسان یا حیوان در صورتی که جفت هم باشند، اطلاق می گردد و ویژه مردان نیست.
نکته دیگر این که برای همان هدفی که مرد آفریده شده، زن هم برای همان هدف آفریده شده است؛ یعنی بندگی و رسیدن به کمال و مقام خلیفة الهی؛ زیرا آن چیزی که حقیقت انسان را شکل می دهد، قلب و روح انسانی است که زن و مرد ندارد و از دیدگاه قرآن کریم، زن و مرد از یک نفس آفریده شده اند: ای مردم از (مخالفت) پروردگارتان بپرهیزید، همان کسی که همه شما را از یک نفس آفرید و همسر او را (نیز) از جنس او خلق کرد و از آن دو مردان و زنان فراوانی (در روی زمین) منتشر ساخت **نساء/1.***. در آموزه های قرآن کریم، شاخص ارزش، تقوا و پرهیزگاری است، نه جنسیت ( ر.ک: (حجرات/13)(آل عمران/195)(نحل/97).
این آرامش، هم از نظر جسمی است و هم روحی و هم از نظر فردی و هم اجتماعی است.
نکته بسیار مهم این که در نظام الهی و فرهنگ قرآنی، هدف اصلی ازدواج و تشکیل خانواده، رسیدن به آرامش جسم و جان است، تا انسان در پرتو آن راه رشد و شکوفایی را پیموده و به کمالات انسانی و تقرب خداوند متعال، دست یابد. بی گمان، از تنهایی به در آمدن، همسر و همراه شدن، کسب استقلال و تشکیل خانواده مستقل، ارضای کشش های نفسانی و غرایز طبیعی و جنسی، بهره گیری از دوران پرنشاط جوانی، حفظ و پاسداری از عفت و مصونیت از گناه، آرامش و تعادل اعصاب، تولید و بقای نسل و... از نتایج قهری ازدواج بوده و خود از مهم ترین عوامل تأثیر گذار در آرامش روان و آسایش جان هستند( الاصفی فی تفسیر القرآن، فیض کاشانی، ج 2، ص 957 و تفسیر نور، محسن قرائتی، ج 6، ص 326 و تفسیر هدایت، گروه مترجمان، ج 17، ص 262 و... .)
برخی مفسران( ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 2، ص 221، تفسیر احسن الحدیث، ص 339)، مراد از لباس را در آیه هن لباس لکم و انتم لباس لهن ( بقره /187) سکون و آرامش دانسته اند، زیرا خداوند در آیاتی از شب نیز تعبیر به لباس فرمود:( ر.ک: (فرقان/47)(نبأ/10) و در آیاتی دیگر، شب را مایه آرامش و سکون بیان می کند: الله الذی جعل لکم الیل لتسکنوا فیه ( غافر/61)؛ خداوند کسی است که شب را برای شما آفرید، تا در آن بیاسایید( ر.ک: (یونس/67)(قصص/72 و 73)(نمل/86))
7. توسعه رزق
بر خلاف تصور کسانی که در امر ازدواج از فقر و تنگ دستی می هراسند، قرآن می فرماید: مردان و زنان بی همسر خود را همسر دهید، هم چنین غلامان و کنیزان صالح و درست کارتان را؛ اگر فقیر و تنگ دست باشند، خداوند از فضل خود، آنان را بی نیاز می سازد؛ خداوند گشایش دهنده و آگاه است ( نور/32). برخی مفسران، این آیه را وعده خداوندی به بی نیاز کردن کسانی دانسته اند که تشکیل خانواده می دهند( ر.ک: ج 15، ص 113 و تفسیر آسان، محمد جواد نجفی خمینی، ج 4، ص 23 و مخزن العرفان در تفسیر قرآن. بانوی اصفهانی، ج 9 ص 111.) در حدیثی، پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) فرمود: ازدواج کنید، زیرا ازدواج کردن روزی شما را بیش تر می کند( ر.ک: میزان الحکمة، محمدی ری شهری، ج 5، ص 2251، ح 7813، دارالحدیث.)
8. توسعه شخصیتی
ارتباط ازدواج با توسعه یافتن شخصیت فرد، انکارناپذیر است؛ زیرا پس از ازدواج نخستین مرحله خروج از خود طبیعی فردی من و تبدیل به ما شدن است. شهید مطهری (رحمة الله) در این باره می گوید: یک ویژگی اخلاقی هست که انسان جز در مکتب تشکیل خانواده نمی تواند آن ها را کسب کند. تشکیل خانواده یعنی یک نوع علاقه مند شدن به سرنوشت دیگران... تجربه نشان داده است که اخلاقیون و ریاضت کش ها که این دوران را نگذرانده اند، تا آخر عمر یک نوع خامی و یک نوع بچگی در آن ها وجود داشته است و یکی از عللی که در اسلام، ازدواج یک امر مقدس و یک عبادت تلقی شده همین است... آن من تبدیل به ما می شود، به طوری که انسان آن قدر به سرنوشت خانواده علاقه مند است که به سرنوشت شخص خودش، رنج می برد تا آن ها در آسایش باشند( تعلیم و تربیت در اسلام، ص 251-252، انتشارات صدرا.)
این ها، همه بخشی از فواید ازدواج بود، در آموزه های روایی، به بهره های فراوان مادی و معنوی دیگری نیز اشاره شده است، مثل نیکوشدن اخلاق، بازشدن درهای رحمت آسمانی، فزونی ایمان، افزایش ارزش عبادت ها، پدید آمدن روحیه جمعی، ایجاد حس مسئولیت و تعهد، پیش رفت فعالیت های اقتصادی و... که پرداختن به آن ها از حد این پاسخ نامه بیرون است ( ر.ک: میزان الحکمة، همان؛ نظام خانواده در اسلام، دکتر علی قائمی، ص 49-58.)

---

منبع : کتاب ازدواج موفق / محمدرضا حسین زاده