روش برخورد با خطاکار در بیان امام حسن علیه السلام
در این فرصت بر آن شده ایم تا نمی از دریای دانش امام حسن علیه السلام را طی موضوع نحوه برقراری ارتباط با دیگران و چگونگی زندگی در مسیر تعامل با همدیگر را مروری داشته باشیم.
در این فرصت بر آن شده ایم تا نمی از دریای دانش امام حسن علیه السلام را طی موضوع نحوه برقراری ارتباط با دیگران و چگونگی زندگی در مسیر برقرار سازی ارتباط و تعامل با همدیگر را مروری داشته باشیم.
فاکتوری برای داشتن یک زندگی خوب
انسان فطرتا اجتماعی آفریده شده و نیازمند ارتباط بادیگران است.پس لازمه داشتن یك زندگی خوب، داشتن یك ارتباط موفق و موثراست.فقدان ارتباط و عدم توانایی در برقراری ارتباط موثر ،موجب شكست،استرس،ناكامی وخشم و نومیدی می شود.درمحیط های جامعه،كار، خانواده ، مجهز بودن به مهارت های ارتباطی خوب عنصر بسیار حیاتی است كه از بسیاری از مشكلات جلوگیری می كند و زندگی را اسان تر می گرداند .علم ارتباطات براساس الگوهای مختلف طراحی و مهندسی شده كه هر كدام تحت جهان بینی ونگرشی خاص ارائه می شود .
گاهی این راهكارها به بن بست می رسند و اثر موثر و مثبتی در زندگی فردی و اجتماعی افراد ندارند . دغدغه اصلی دانشمندان این علم شناسایی الگوی بهتر در سطح بین فردی و اجتماعی است كه در بین این الگوهای ارتباطی، قرآن ارائه دهنده بهترین مدل ارتباطات از جانب خداوند است كه كامل ترین و بی نقص ترین راه ها می باشد.
الگوی قرآنی ارتباطات نه اقتدارگر است نه مخاطب محور؛ بلكه حكمت گرا می باشد و این به معنای این است كه خردورزی و اصالت محوری اصل و اساس این مدل ارتباطی است و مقدمات وصول به جامعه حكمت گرا می باشد. براساس حكمت، كه سطح شخصیتی فطرت را هدف قرار می دهد می توان كافه انسان ها را مخاطب قرار داد و به سوی حق دعوت كرد. دو شاخصه مهم الگوی قرآنی اعتدال و عدالت محوری است كه مانع از هرگونه صدمه و آسیب رساندن به طرفین می گردد.
مشكل ارتباط
بسیاری از مشكلات افراد به حوزه روابط اجتماعی شان بر می گردد. این در حالی است كه با اتخاذ شیوه ارتباطی موثر می توان با درك دیگران و بر پایه شناخت تشابهات و تفاوت ها، احترام و اعتماد دیگران را جلب كرد. شكی نیست كه ما همه گاهی در روابط خود با دوست ، همسر ، همكار، خواهر یا برادر دچار مشكل می شویم و ناامید و خسته از تكرار این موضوع از خود می پرسیم این مشكل چه زمانی تمام می شود ؟مولفه های یك ارتباط موثر
ما برای داشتن یك زندگی خوب و با كیفیت نیازمند به معیار و الگوی ارتباطی هستیم تا علاوه بر گذر درست و سالم از مسیر سخت زندگی به رشد و كمال واقعی برسیم. یك الگوی ارتباطی موفق باید به تمام ابعاد وجودی انسان احاطه كامل داشته باشد و از هیچ یك از زاویه های روحی او مغفول نماند. قوانین این مدل باید از صدمه و آسیب زدن به انسان جلوگیری كند و او را در مسیر رشد و كمال قرار دهد و باعث شود تا انسان آگاهانه و هوشیارانه در امر ارتباطات عمل نماید زیرا انسان موفق كسی است كه ارتباط موثر و سالمی در محیط جامعه و خانواده خویش دارد.الگوی قرآنی ارتباط
الگوی قرآنی ارتباطات نه اقتدارگر است نه مخاطب محور؛ بلكه حكمت گرا می باشد و این به معنای این است كه خردورزی و اصالت محوری اصل و اساس این مدل ارتباطی است و مقدمات وصول به جامعه حكمت گرا می باشد. براساس حكمت، كه سطح شخصیتی فطرت را هدف قرار می دهد می توان كافه انسان ها را مخاطب قرار داد و به سوی حق دعوت كرد. دو شاخصه مهم الگوی قرآنی اعتدال و عدالت محوری است كه مانع از هرگونه صدمه و آسیب رساندن به طرفین می گردد.اعتدال
اعتدال به معنای میانه روی و نقطه مقابل اسراف است زیرا فقط در حالت اعتدال سلامت برقرار می گردد و زمانی كه ارتباط از خط مستقیم خود منحرف شود و به سوی افراط یا تفریط متمایل گردد صد در صد موجب آسیب زدن و صدمه به طرفین می شود. پیمودن و گزینش راه میانه و عدم تمایل به دوطرف افراط و تفریط، شاهراه اصلی ارتباط موثر است زیرا گاه در امر ارتباط انسان از تمایلات نفسانی تبعیت می كند و نتیجه این اطاعت چیزی جز سقوط نمی باشد.در مواجهه با یك خطاكار چگونه باید عمل كرد ؟
روز شهادت کریم اهل بیت را سپری می کنیم. امامی که در کرم و رحمت جایگاه والایی داشته و این را می توان از سخنان ارزشمندشان ام هم در رابطه با برخورد با خطاکار به زیبایی دید؛ ایشان در این رابطه طی فرامایشی می فرمایند: لاتُعاجِلِ الذَّنبَ بِالعُقُوبَةِ واجْعَلْ بَینَهُما لِلاِعتِذارِ طَریقا ؛ در مجازات خطا كار شتاب مكن و میان خطا ومجازات، راهى براى عذرخواهى قرار ده.جزء برداشت های غلط افراطی این است كه خطاكار راه بازگشت ندارد. بالواقع باید راه جبران و فرصت تامل و باز گشت به خوبی ها برای او باز باشد. اشتباه و خطا جزء مسائلی است كه همه روزه از جانب خود یا دیگران با آن برخورد می كنیم چرا که انسانها به هیچ عنوان مصون از خطا نیستند اما در مواجهه با یك خطاكار چگونه باید عمل كرد ؟ آیا سهل انگاری و مسامحه انتخاب صحیح است یا پاسخ به اشد مجازات ؟
بهترین فرمانده قوای درونی انسان و اعمال و رفتار بیرونی او عقل است. آنگاه كه عقل فرماندهی را به دست می گیرد شاهراه خوشبختی و سعادت به روی انسان گشوده می گردد اما همه بدبختی ها از جایی آغاز می شود كه سكان فرماندهی به دست هوس و تمایلات نفسانی بیفتد و شعار واقعی یك انسان این شود كه من آنچنان كه دوست دارم رفتار می كنم.
منطقی ترین و استوارترین راه در تربیت انسان ها اعتدال و میانه روی است. زیرا سهل انگاری نتیجه ای جز شكستن قبح عمل و انحراف برای خاطی ندارد و بعد دیگر قضیه، مجازات سختی كه مثمر ثمر نیست. در حالی كه هدف ما از مجازات خاطی ، هشدار به وضع موجود او و جبران مافات در جهت رشد و كمال است، پس وقتی با تنبیه سخت او همه پل های پشت سر او خراب شد چگونه انتظار بهبودی رفتار از او می رود؟
عدالت
راهكار مهم دیگر ارتباطی در دین اسلام عدالت و انصاف است. عدالت به معنای نهادن هر چیزی در جای خود است. معنای دیگر. حد متوسط میان افراط و تفریط در قوای درونی.بهترین فرمانده قوای درونی انسان و اعمال و رفتار بیرونی او عقل است. آنگاه كه عقل فرماندهی را به دست می گیرد شاهراه خوشبختی و سعادت به روی انسان گشوده می گردد اما همه بدبختی ها از جایی آغاز می شود كه سكان فرماندهی به دست هوس و تمایلات نفسانی بیفتد و شعار واقعی یك انسان این شود كه من آنچنان كه دوست دارم رفتار می كنم. در این مرحله انسان بدون در نظر گرفتن خواسته ها و نیازهای منطقی و درست جامعه، خانواده و اطرافیان عمل می كند و طبیعتاً پایان و فرجامی جز سیاه بختی نصیب او نمی شود. پس لازمه خوشبختی، توجه درست و منطقی و پاسخ به نیازهای عاطفی، روحی افراد خانواده، دوستان و اطرافیان می باشد و این امر حاصل نمی شود مگر آنچنان كه دوست داری با تو رفتار كنند با دیگران رفتار كن .
امام حسن علیه السلام نیز در این رابطه می فرمایند: صاحِبِ النّاسَ مِثلَ ما تُحِبُّ أن یُصاحِبوكَ بِهِ ؛ با مردم به گونه اى رفتار كن كه دوست دارى با تو آن گونه رفتار كنند
بالواقع معنای باطنی حدیث امام حسن (علیه السلام) این است كه آنان چون جان تو هستند و صدمه زدن به دیگران نتیجه ای جز آسیب زدن به خود ندارد؛ چرا که به قول شاعر
بنی آدم اعضای یكدیگرند
كه در آفرینش زیك گوهرند
چو عضوی به درد آورد روزگار
دگر عضوها را نماند قرار
