ممنوع المنبرها !

 

 بعد از افتتاح و شناخته شدن هیئت رزمندگان در سراسر کشور بسیاری خیال می کنند که جامعه مداحان تحت رهبری و کنترل این مجموعه است اما این طور نیست و سردار علی اکبر مداحی مدیر ستاد مرکزی هیئت رزمندگان اسلام توضیحات روشنی در این باره داده است. آقای مداحی همچنین خبرهایی از نحوه برخورد با مداحان متخلف داده و درباره اظهار نظرهای حزبی و سیاسی مداحان هم حرف هایی زده است. دقایقی وقت بگذارید لطفا؛

رهبر معظم انقلاب در جلسه‌ای که با ستاد مرکزی هیئت رزمندگان داشتند تاکید داشتند که باید از نیروهای مداح حراست شود. عین عبارت ایشان این است: «...همین مسئله ی تربیت نیروها یا حراست از نیروهای گوینده و خواننده از خطاها و اشتباهات است؛ این خیلی مهم است.»

این نکته چقدر انجام شده است و به نظرتان چقدر در این زمینه موفق بودید؟

معنای حراست، برخورد تنبیهی نیست، یکی از راه های حراست، آموزش است که هیئت رزمندگان اسلام در طول 20 سال گذشته بیشترین تلاش را برای آموزش مداحان داشته و بیشترین همایش آموزشی و توجیهی را برای سخنرانان برگزار کرده است. هیئت رزمندگان تلاش می کند تا حداقل سالی یک بار همایش آموزشی داشته باشد.

امسال قبل از ایام محرم، فاطمیه و ماه مبارک رمضان برای سخنرانان مرتبط با هیئت، همایش برگزار کردیم. ماه گذشته دوم شهریورماه از صبح تا بعدازظهر همایشی در قم برگزار شد و حدود صد سخنرانِ مرتبط با هیئت از سراسر کشور از جمله تهران، قم و مشهد در این همایش حضور داشتند و نسبت به محورهایی که باید در محرم بحث و گفت وگو کنند توجیه شدند و پیشکسوتان به آنها آموزش دادند و آنها نیز نقطه نظرات شان را مطرح کردند.

همه ساله برای مداحان نخبه جوان، همایش برگزار می شود. برای مداحان اثرگذار استان‌ها هم همایش توجیهی و آموزشی داریم که با استقبال 500 الی 1000 نفری مداحان مواجه می‌شود. سعی داریم امسال قبل از شروع ایام محرم نیز این همایش را برگزار کنیم. از هر استان 10 الی 15 مداح اثرگذار به این همایش دعوت می شوند و آموزش‌ها و توجیهات را که بیشتر دغدغه نظام و مقام معظم رهبری است، می‌شنوند.

از طرفی هر ساله در ایام محرم و صفر سوگواری یا جشنواره ویژه نوجوانان مداح و شاعر را برگزار می‌کنیم که امسال یازدهمین دوره آن برگزار خواهد شد. همه آثار از سراسر کشور به این جشنواره فراخوان شده اند و ماه ربیع الاول نیز اختتامیه آن برگزار می شود. 150 مداح و شاعر نوجوان رتبه اول تا سوم، حاصل یازده سال فعالیت این برنامه است. برای این مداحان سالیانه همایش های آموزشی متعددی در قم، تهران و مشهد برگزار می‌شود تا رها نشوند و با این آموزش‌ها مسیر خوبی را طی کنند و به مداح مورد نظر نظام و مقام معظم رهبری تبدیل شوند.

در هر قشری عده‌ای اشتباهاتی می‌کنند؛ اما مداحان به دلیل شأن و کار حساس‌شان بیشتر زیر ذره‌بین قرار دارند و وقتی اشتباهی مرتکب می‌شوند اشتباه شان بزرگ می‌شود که به ضرر نظام و هیئت‌‌هاست. هیئت رزمندگان در کنار همایش های آموزشی با مداحان متخلف یا بداخلاق یا کسانی که سبب بدنام شدن بقیه مداحان می‌شوند چه برخوردی دارد؟

برخورد با جرائم مداحان بر عهده قوه قضاییه است و ضابط این قوه نیز هیئت رزمندگان نیست؛ بلکه اطلاعات سپاه یا وزارت اطلاعات یا ناجاست. معمولاً قوة قضاییه و ضابطین این قوه باید به جرائمی که به شکایت کشیده می شوند رسیدگی کنند و تا به امروز نیز اگر مداحی جرمی مرتکب شده از سوی این سه مرجع فراخوان یا بازداشت یا متذکر یا متعهد شده و اگر ضرورت داشته به دادگاه معرفی شده است. البته برخوردهایی هم شده که شاید همه مطلع نباشند.

وظیفه هیئت رزمندگان این است که اگر جرمی گزارش شد به سه دستگاه اشاره شده منتقل کند و آنها اقدام کنند. برخی به هیئت ها یا به هیئت رزمندگان یا به بسیج مداحان مراجعه و از برخی مداحان شکایت می‌کنند و در این مراجعه و شکایت انتظار رسیدگی دارند؛ ولی ما طبیعتاً آنها را به دستگاه های مربوطه ارجاع می‌دهیم.

نکته بعد بحث تخلف است. همه نهادهای ذی ربطِ مداحی، عضو شورای تشکل های ستایشگری هستند. این شورا به مدت دو سال است که تشکیل شده و اعضای آن هیئت رزمندگان، خانه مداحان، جامعه ایمانی مشعر، بنیاد دعبل، قدیم الاحسان و بسیج مداحان و مجمع شعرا هستند. این شورا یک کمیته انضباطی دارد و به تخلفات گزارش شده رسیدگی می کند؛ مانند اینکه فلان مداح یک سبک ترانه را عمدا یا سهوا خوانده یا فلان مداح قلاده برگردن انداخته و ... این رفتارها خلاف شأن اهل بیت (علیه السلام) و دستگاه سیدالشهدا (علیه السلام) است و باید جلوی آن گرفته شود ولی به عنوان جرم با آن برخورد نمی شود ممکن است از این افراد تعهد کتبی بگیرند؛ ولی کار آنها جرم نیست اینها تخلف است و تخلفات نیز توسط کمیته انضباطی پیگیری می شود. گاهی هم از یک مداح پیشکسوت که روی مداح متخلف اثرگذار است خواهش می کنیم که در مجلس او حضور یابد تا آن مداح اصلاح شود که در موارد متعددی نتیجه گرفته‌ایم.

ببینید حدود 100 هزار مداح در کشور فعالند که 40 الی 50 هزار نفر از آنها پرونده بسیجی دارند و به نحوی در بسیج مداحان عضو هستند. من دبیر شورای بسیج مداحان و مدیر سازمان بسیج مداحان بودم که آن را به جانشینم واگذار کردم. همان جا هم اعتقاد داشتم که نباید وارد برخورد انضباطی شد؛ حتی خود بسیج هم به ما چنین اجازه‌ای نمی‌داد.

مسئولان بسیج مداحان گفتند که وظیفه ما برخورد نیست؛ بلکه وظیفه وزارت اطلاعات است. بسیج مداحان فقط می تواند گزارش بدهد و منعکس کند. بسیج مداحان می تواند ضابط قوۀ قضاییه در این زمینه شود؛ ولی مسئولان وقت بسیج یعنی «سردار نقدی» اجازه نمی داد که ما وارد این مقوله شویم؛ بنابراین به تذکر و نصیحت توسط پیشکسوتانِ اثرگذار بسنده کردیم؛ البته تذکرات هم مفید بود.

البته دامنه تخلفات و گزارشات بسیار زیاد است و دامنه تذکر و نصیحت و رسیدگی کمتر است و قبول دارم که باید تقویت شود. مثلاً مداحی که پشت میکروفن صدای سگ در می آورد، ظاهرا جرمی مرتکب نشده تا او را به قوۀ قضاییه ارجاع دهیم؛ ولی کار او بسیار زشت است و باید با آن برخورد شود.

به هر حال بازداشت یکی دو مداح معروف، اتفاق تلخ و ضربه ای اساسی بود. درست است حکمی صادر نشده اما به هر حال اتهام جدی وارد شده و سخنگوی قوۀ قضاییه خبر را تأیید کرد. مداحی به اتهام‌های عجیبی دستگیر شده که مدعی است مبتکر مراسم مدافعین حرم است؛ البته همین طور هم هست، چون او در هیئت خود و بعدها در میدان امام حسین (علیه السلام) مدافعان حرم را راه اندازی کرد. آیا شما و شورای تشکل ها نباید نسبت به این موضوع موضعی می گرفتید یا بیانیه ای و توضیحی ارائه می‌دادید؟

جلسه ای در این رابطه برگزار شد و دستگاه‌های ذی ربط صلاح ندیدند که بیانیه ای صادر کنیم و اعضای شورای تشکل های ستایشگری هم به این نتیجه رسیدند که این افراد را طرد کنیم؛ اما بیاینه رسمی صادر نکنیم. دو نفری که بازداشت شده اند و با تعهد بیرون هستند تا تعیین تکلیف دادگاه روشن شود، از جامعه مداحی طرد شده اند و به نظرم همین که اینها مداحی نکنند و تریبون از دست آنها گرفته شود از زندان برای شان بدتر است و تنبیه خیلی بیشتری نسبت به زندان است؛ اگر اینها در زندان می‌ماندند و بعد از مدتی بیرون می‌آمدند به قهرمان تبدیل می‌شدند و در اقشار غیر حزب اللهی طرفداران بسیاری پیدا می‌کردند؛ ولی همین که به آنها اجازه خواندن نمی دهند تنبیه خوب و کافی‌ای است؛ مگر اینکه دادگاه به نتیجه دیگری برسد. آنچه از پرونده و دستگاه‌های ذی ربط مطلع هستیم این است که این دو نفر ممنوع‌المنبر می باشند.

بعضی از مداحان در دوران انتخابات مجلس یا ریاست جمهوری افرادی را به عنوان نامزد مورد حمایت خود مطرح می کنند؛ مثلاً آقای ارضی در انتخابات مجلس یا انتخابات ریاست جمهوری از نامزدهایی حمایت کرد و عموماً این حمایت ها هم با شکست مواجه می شوند؛ یعنی مردم به سمت فرد مقابل اقبال می کنند. به نظرتان این شکست سیاسی به دستگاه امام حسین (علیه السلام) و هیئت‌ها و جایگاه و شأن مداحان لطمه نمی‌زند؟

یکی از سیاست‌های هیئت رزمندگان در طول بیست سال گذشته این بود که در انتخابات به هیچ وجه مصداقی وارد نشود. ممکن است شعبه ای از هیئت رزمندگان تخلف کرده باشد؛ ولی با آن برخورد کرده‌ایم. هیئت رزمندگان در مسیر نظرات و رهنمودهای مقام معظم رهبری سعی کرده است که مصداقی حمایت نکند. همان طور که فرمودید به نظرم به صلاح جامعه مداحی کشور نیست که مصداقی ورود کنیم؛ ولی بعضی از مداحانِ اهل بیت (علیه السلام) و بعضی تشکل های مداحی وظیفه خود می دانند و به آن ورود می کنند؛ البته قبول هم ندارند که اثرگذار نیستند و رأی ندارند؛ ولی به نظرم اگر به این مباحث ورود نکنیم بهتر است. ما از این موضوع پرهیز می کنیم و مصداقی وارد نمی شویم و نظر و توصیه‌مان هم این است که بقیه تشکل های مداحی هم ورود نکنند. حاج منصور ارضی و بعضی دیگر که لیست می‌دهند و در این قضایا ورود می کنند استدلال و تحلیل خود را دارند که بهتر است از خودشان سؤال کنید؛ ولی ما این کار را به مصلحت نمی‌دانیم.

آیا تا به حال درباره منزلت اجتماعی مداحان نظرسنجی و افکارسنجی ای صورت گرفته است؟ به نظر شما وقتی مردم کوچه و بازار کلمه مداح را می شنوند چه چیزی در ذهن شان متبادر می‌شود؟

مردم عادیِ خیابان یک دسته نیستند. قشر مذهبی و متدین و حزب اللهی نسبت به مجالس اهل بیت (علیه السلام) و دستگاه سیدالشهدا (علیه السلام) علاقه مند هستند و این دستگاه را مقدس و محترم و اثرگذار می‌شمارند و تخلف برخی مداحان را به حساب کل جامعه مداحان نمی‌گذارند. درصدی از جامعه طیف مقابل مذهبی‌ها و حزب‌الله‌ی‌ها هستند و تحت هر عنوانی و با هر تابلو و پرچمی، قطعاً نظرات منفی دارند و اصلاً شاید خیلی اهل هیئت و مسجد آمدن نباشند و تنها شب های قدر و روزهای عاشورا و تاسوعا به این مجالس گذری کنند.

طبیعتاً آنها نسبت به شأن و منزلت و جایگاه مداحان نظر مثبت و خوبی ندارند؛ اما طیف خاکستریِ جامعه که نه هیئتی و نه ضد دین هستند و امام حسین (علیه السلام) را دوست دارند و عاشورا و تاسوعا و شب‌های قدر به هیئت‌ها می روند و پای منبر مداحان می نشینند قطعاً مانند دو دسته دیگر برخورد نمی‌کنند و ما برای جذب آنها باید تلاش کنیم و زحمت بکشیم تا آسیب ها و آفت های موجود را به حداقل برسانیم.

بالاخره در یک جامعه صد هزار نفری یک نفر جرم مرتکب می‌شود و نمی‌توان آن را به صفر رساند؛ ولی باید درصد آن را کاهش داد تا مردم نسبت به مداحان بدبین نشوند؛ البته وضعیت ایران نسبت به کشورهایی همچون عراق بسیار بهتر است؛ اگر هیئت های مذهبی یا مداحان یا نوع عزاداری کشور عراق را با ایران مقایسه کنید متوجه می‌شوید با اینکه مردم کشور عراق شیعه و به شدت به امام حسین (علیه السلام) علاقه‌مند هستند و حرکت اربعین هم نشان دهنده آن است؛ ولی آفت ها و آسیب هایی که در ذهن‌تان وجود دارد به مراتب در جامعه ای همچون عراق چه در هیئت ها و چه در مداحان خیلی بیشتر است.

دوستان در یکی از مجموعه ها با برخی از افراد مصاحبه و از آنها درباره مداحان سؤال کرده اند. بعضی دید خوبی نسبت به مداحان ندارند؛ ولی این عمومیت ندارد و مربوط به افراد خاصی است که به این مجالس کمتر می آیند و ارادت شان به این مجالس و محافل مذهبی و دینی و دستگاه سیدالشهدا (علیه السلام) کمتر است. طبیعتاً ذهنیت شان هم بیشتر است؛ اما با این حال اگر اشکالی داریم، حتی مقدار کم آن هم بسیار زیاد است و باید رفع شود؛ ولی این را قبول ندارم که جایگاه و منزلت مداحان در جامعه ایران پایین است.

در ایران حداکثر 20 مداح درجه یک و معروف داریم و هر کدام که در استان یا شهرستانِ کوچکی دعای ندبه برگزار می کنند 20 هزار نفر جمعیت حاضر می شوند. اگر شأن و منزلت و جایگاه مداحان زیر سؤال است پس این همه جمعیت از کجا می آید؟ البته نمی توان گفت که همه این جمعیت حزب اللهی درجه یک هستند خیلی از آنها عوام هستند تا حدی با این سؤال موافق هستم و تا حدی هم مخالف.

به خاطر همین مسائل و برخی مشکلاتی که در جامعه مداحان وجود دارد مردم دارند حساب مداحان را از امام حسین (علیه السلام) و دین جدا می‎‌کنند؛ مثلاً می‌گویند که به هیئت فلان مداح می رویم و فقط روضه‌اش را گوش می دهیم و گریه می کنیم و به شخصیت او کاری نداریم. او روضه و نوحه خوب می‌خواند. آیا جدا کردن شخصیت و رفتار یک مداح از مجلس سیدالشهدا (علیه السلام) را خوب می‌دانید یا بد؟

به نظرم خوب نیست. مداحان باید اینقدر باسواد و باتقوا باشند که مردم، هم به دلیل صدای آنها، هم به دلیل تقوای آنها، هم به دلیل علم و سوادشان و هم به دلیل تواضع و فروتنی شان پای منبرشان بنشینند. مداح باید همه ابعاد مثبت را داشته باشد. قطعاً با این تفکیک مخالفم.

بعضی مداحان در بعُدی خوب و در بعُدی ضعیف هستند؛ اگر در بعدی ضعیف بودند وظیف همان این است که تذکر دهیم و سعی کنیم مداحان جوان که تربیت می شوند و در آینده سر کار می آیند بد بار نیایند و دچار این اشکالات و آفت‌ها نباشند؛ ولی اگر اینها را تخریب کنیم دستگاه لطمه می بیند. وظیفه ما تخریب نیست؛ بلکه تذکر و تقویت و نصیحت است.

منظورم تخریب نبود؛ بلکه این عده می خواهند آسیب‌های یک مداح از دستگاه امام حسین (علیه السلام) جدا باشد؛ یعنی فلان مداح هر رفتاری دارد ما با آن کاری نداریم و فقط از هنر و فن او استفاده می کنیم. به این ترتیب آسیب هایی که منِ مداح ممکن است داشته باشم لطمه کمتری به جامعه دینی و تشیع می‌زند؛ نه اینکه ما آنها را تخریب کنیم، مردم دارند جدا می کنند و می گویند که آن مداح خوب روضه می خواند؛ ولی من با شخصیت و ادبیات او کاری ندارم فقط گریه می کنم و بیرون می آیم.

من مخالفم. ما نباید اجازه دهیم چنین تفکیکی صورت گیرد. با تربیت مداح خوب چنین اتفاقی نمی‌افتد. گرچه خود به خود بعضی از مخاطبان چنین تفکیکی انجام می‌دهند.
 

پاکت تپل نمی‌دهیم

اگر تهران 10 الی 20 هیئت بزرگ و پر جمعیت و اثرگذار داشته باشد به طور قطع می‌گویم که هیئت رزمندگان کمترین پاکت را از میان این هیئت‌ها به مداحان و سخنرانان می دهد. من کاری به جلسات خانگی ندارم؛ بعضی از جلسات خانگی رایگان هستند یا یک مداحی کم می گیرد یا اصلاً چیزی نمی‌گیرد یا سخنرانی به دلیل رفاقت و دوستی چیزی نمی‌گیرد و بعضی از جلسات خانگی هم مبالغ بالایی پرداخت می‌کنند و اصلا کاری به این دو دسته ندارند. هیئت رزمندگان به منبری‌ها و مداحان درجۀ یک حداکثر 500 هزار تومان می دهد و البته برخی از مداحان اصلاً پول دریافت نمی کنند. هیئت های مشابه مانند هیئت حاج محمد طاهری یا حاج سعید حدادیان و ... نیز همین حدود پرداخت می کنند؛ ولی مابقی آنها برای یک جلسه دو الی پنج میلیون تومان پرداخت می‌کنند؛ بنابراین این اتهام به هیئت رزمندگان جوسازی‌ای بیش نیست. هیئت رزمندگان، با پاکت‌های 50 الی 100 تومانی شروع کرد و بعد از 20 سال به 500 هزار تومان رسید. مداحان و سخنرانان درجه یک که از هیئت‌های دیگر حداقل دو الی سه میلیون تومان دریافت می کنند از هیئت رزمندگان 500 هزار تومان می گیرند و هیچ اعتراضی هم ندارند.

بعضی از درجه یک‌ها تا به الان یک ریال هم از ما پاکت نگرفته‌اند؛ مانند حاج سعید حدادیان یا حاج محمدرضا طاهری یا حاج حسین سازور. این مداحان اصلا اعتقاد به پاکت ندارند و برای خواندن‌شان پاکت نمی‌گیرند ممکن است تشویقی آنها را به مکه یا کربلا یا مشهد برده باشیم تا بخشی از زحمات‌شان را در طول این 20 سال جبران کرده باشیم اما پاکت خیر.

---

منبع:  ماهنامه خیمه- شماره 123