پا توکفش سیاسیون،دختر ترامپ و دیگران

 
پیش از «منبع موثق» تجربه شوخی با اخبار را هم در رسانه مکتوب داشته اید و هم در تلویزیون.

بله ؛‌این برنامه ادامه كارهای قبلی من است؛ بجز «قند پهلو». من مدت هفت سال برنامه ای صبحگاهی داشتم به نام «پا تو كفش اخبار» كه منوال آن همین بود. «منبع موثق» ادامه پخته شده همان نگاه است به اضافه این كه حالا مستندتر شده و همزمان تصویر خبرها در مانیتور پشت سر من نمایش داده می شود. ورود برنامه خیلی جدی است و به مرور طنز غالب می شود. در این برنامه فقط مونولوگ هست و گاهی استندآپ كمدی كه البته خیلی كمرنگ است. چون ما به سمت كمدی پیش نمی رویم و رویكردمان انتقاد با زبان طنز است.معمولا سراغ خبرهایی می روم كه اصلا خنده دار نیست و در نگاه اول شاید تصور شود نمی توان از آن طنز بیرون كشید. نقطه آغاز طنز جایی است كه طنزپرداز تحلیل خود را شروع می كند. این یك ویژگی است و دلایل دیگری هم هست تا برنامه در شبكه ای كه مختص فرهیختگان است و عموم مردم مخاطب آن نبوده اند، دیده شود. خدا را شكر بد عمل نكرده ایم.

خوبی برنامه زمان كوتاه آن است؛ خودتان خواستید برنامه 15 دقیقه باشد؟

پیشنهاد آقای پورحسین بود كه با 15 دقیقه شروع كنیم و بعدا زمان آن را اضافه كنیم. معتقدم هر چه برنامه خلاصه تر باشد هیجان آن بیشتر است و بیشتر هم بیننده دارد. حتی آقای دكتر پورحسین می گویند برنامه را كامل می بینند. خب مدیر شبكه كه نمی تواند همه برنامه ها را ببیند اما چون برنامه ما 15 دقیقه است می توانند وقت بگذارند. این قاعده شامل خیلی از برنامه هایی كه زمان شان كم است، می شود.

برای انتخاب اخبار تیم مشخصی وجود دارد؟ اصولا مبنای تان چیست؟

نه، در همه برنامه های زنده كه روی آنتن داشته ام،‌تیم نبوده ام و «یه تیم» هستم. البته «یتیم» هم هستم و پدرم در قید حیات نیست. حوالی عصر اخبار را تهیه می كنم و تا فاصله شروع برنامه نكات طنز زیر آن یادداشت می كنم و بعضی ها هم فی البداهه است. این شتاب یكی از گردنه های سخت برنامه است؛ زمان كم است و تند تند باید خبرها را بخوانم؛‌در حالی كه پر است از شوخی های سیاسی با مسولان و موضوعات حساس. طبعا عبور از لایه ها و موانع كار را سخت می كند. اگر چه برنامه 15 دقیقه است اما دست كم 2 ساعت از من انرژی می گیرد. شب هایی شده كه در خواب هم درگیر اخبار و برنامه بوده ام. چند شب پیش خواب آقای دكتر جهانگیری را دیدم!‌گفتند آقای رفیع،‌ماجرا خیلی هم این جوری نیست (با خنده).

از آقای جهانگیری نام بردید، گاهی احساس می شود دوز نقد دولت زیادی بالا است.

دغدغه من درست گویی و ادب و نجابت در طنز پردازی است و قصد ندارم كینه جویی كنم. ولی وقتی نكته ای پیدا شود كاری به جناح سیاسی آدم ها ندارم. تازه؛‌من با آقای جهانگیری رفیق هستم و از من تعریف كرده اند.

واقعا توصیه ای كه فلان حرف را بزنید و فلان كس را بكوبید وجود ندارد؟

هیچ وقت توصیه ای نداشته ام اما به شكل موردی اتفاقی در منطقه و كشور پیش می آید كه مسائل امنیتی را دربرمی گیرد و طبیعی است باید در جریان باشم موضع صدا و سیما چیست. اما این كه درباره كی بگویید و چه بگویید وجود نداشته و این بخاطر سعه صدر مدیران رسانه ملی است. این روحیه باعث گسترش فرهنگ طنز می شود و گاهی هم اگر هدایت كنند ایرادی ندارد. چرا باید این ظرفیت را رها كنیم تا در آن طرف آب بدون ملاحظه و دلسوزی از آن استفاده شود. چه ایرادی دارد بخشی از این دمل های چركین را نیشتر بزنیم و مطرح كنیم؟ ضمن این كه می دانیم مجری و سازندگان برنامه مال همین سرزمین هستند و و عرقشان به كشورشان ثابت شده است. در این برنامه سعی كردم همان نگاه كه در «گل آقا» هست در«منبع موثق» جریان داشته باشد.

قبل از آنتن یا موقع اجرا شده احساس كنید شوخی تان درنیامده یا اصلا ممكن است یك وقت فكر كنید شوخی های بامزه تان ته كشیده؟

من تجربه اجرای هفت ساله داشته ام و از آن سو منبعی در درونم هست كه فقط لطف خدا است و باعث می شود در لحظه بتوانم شوخی كنم. ضمن این كه خبرها هر روز متفاوت و متنوع است و دست طنزپرداز را باز می گذارد.

خودسانسوری هم می كنید؟

یك خودسانسوری مثبت داریم كه طبیعی است...

منظورم خودسانسوری لحظه ای است؛‌این كه از گفتن بعضی حرف ها پشیمان شوید.

بله؛ خیلی وقت ها برای گفتن یا نگفتن یك جمله در كسری از ثانیه تصمیم می گیرم. اصلا هیجان برنامه انتقادی به همین است كه مخاطب می داند مجری نفس به نفس اوست. روز اول مشورت می كردند كه «منبع موثق» تولیدی باشد. گفتم اگر برنامه ای بخواهد پا بگیرد و جذاب باشد باید زنده پخش شود. حالا این كه مجری چطور خود و بحث را هدایت كند، به تجربه ،‌دانش ، میزان شناخت از جریان ها ،‌مطالعات دینی و... برمی گردد.

هفته پیش که می خواستید گفته های رئیس جمهور آمریکا علیه ایران را نقد کنید یک مصرع از حافظ عاریت گرفتید: «حسنت به اتفاق ملاحت جهان گرفت.» بعد گفتید:«ترامپ نه جمال دارد نه ملاحت. حالا باز دخترش یه چیزی.» شوخی با زیبایی ایوانکا ترامپ واكنشی نداشت؟

نه. طنز پردازی در تلویزیون سخت ترین نوع طنزپردازی است. حتی مدیر وقت سازمان در دهه هفتاد گفته بود طنز موفقی كه در گل آقا داریم بعید است در تلویزیون موفق باشد. در برنامه ای كه باید ملاحظه حریم و حرمت ها را بكنید و در عین حال وظیفه طنز كه ایجاد لبخند است را از یاد نبرید،‌كار خیلی سختی دارید. شگردهایی هست كه بخاطر تجربه بدست می آید؛ در جاهایی فتیله شوخی انتقادی سیاسی را بالا می برید و جاهایی یك سری بدجنسی های مباح كه حرمت شكن نباشد انجام می دهید. در حدی كه دو زاری خود مخاطب بیفتد. مثل همین مثالی كه شما زدید؛ بله چهره دختر ترامپ بر عكس پدرش كه قیافه ای خشن دارد، لطیف تر است. از طریق همین ویژگی متضاد می توان با رئیس جمهور آمریكا شوخی كرد.