عزاداری امام حسین(علیه‌السلام) و یک سؤال

پیامبر خدا در حدیثی خطاب به دخترشان حضرت فاطمه(صلوات‌الله‌علیهما) فرمودند:
«إِذَا أَنَا مِتُّ فَلَا تَخْمِشِی عَلَیَّ وَجْهاً ...‏؛ هنگامی که من جان دادم به صورتت خدشه نزن و موهایت را پریشان نکن و صدایت را به واویلا کردن بلند نکن و نوحه خوانی بر من نکن؛ این نزد خداوند پسندیده است.»[۱] این حدیث را برخی دست مایه قرار داده و می‌گویند: پس چرا برای امام حسین ما چنین کارهایی انجام می‌دهیم؟
سفارش‌هایی ویژه
آن سفارش‌ها، سفارش‌هایی است که پیامبر به صاحب عزای اصلی یعنی دخترش داشته؛ مانند سفارش‌هایی خود امام حسین(علیه‌السلام) در آخرین لحظات به خواهر خود داشته و فرمودند: «
یا أُخَیَّةُ...لَا تَشُقِّی عَلَیَّ جَیْباً وَ لَا تَخْمَشِی‏ عَلَیَّ وَجْها؛ ای خواهرم،... به خاطر من گریبانت را پاره مکن و به صورتت خدشه نزن.»[2] این سفارش ها را باید با توجه به درجه معرفتی حضرت زهرا و حضرت زینب(سلام الله علیهما) تفسیر کرد. افرادی که در اوج قله‌های معرفتی قرار داشتند و می‌دانستند دنیای اسلام با از دست دادن پیامبر دچار چه ضایعه بزرگی می‌شود یا با کشتن حسین بن علی(علیه‌السلام) ، چه جنایت بزرگ و چه خیانتی در حال انجام است. اینجاست که آن سفارش‌ها، معنا و مفهومی خاص می‌یابد.
بنابراین آنچه در این روایت و روایات دیگر نهی شده است بی صبری و ارتکاب کارهای غیر متعارف و لطمه زنی به بدن در مرگ عزیزان است و این ربطی به عزاداری ندارد؛ زیرا عزاداری ریشه قرآنی و روایی دارد و عزاداری برای اهل بیت و پیامبر اسلام نوعی اظهار مودت و تعظیم شعاعر است که در قران به آن سفارش شده است. برای مطالعه به اینجا مراجعه کنید.[3]
به سیره اهل بیت توجه شود؟
ائمه خود دعوت به برگزاری مجالس عزاداری برای حضرت اباعبدالله داشته و خودشان در این مسیر پیش قدم بودند. مانند مجالس روضه‌ای که امام صادق(علیه‌السلام) برپا می‌کرد و نوحه خوان و شاعر دعوت کرده، مجلس ذکر مصیبت جدشان را برپا می‌کردند و گریه کنان بر امام حسین را به بهشت وعده می‌دادند.[4] یا حدیث معروفی که امام
رضا(علیه‌السلام) به ریان بن شبیب فرمودند:«یَا ابْنَ شَبِیبٍ إِنْ بَكَیْتَ عَلَى الْحُسَیْن حَتَّى تَصِیرَ دُمُوعُكَ عَلَى خَدَّیْكَ غَفَرَ اللَّهُ لَكَ كُلَّ ذَنْبٍ أَذْنَبْتَهُ صَغِیراً كَانَ أَوْ كَبِیراً قَلِیلًا كَانَ أَوْ كَثِیرا؛ ای فرزند شبیب اگر بر حسین گریه کنی تا اشکت بر صورتت جاری شود؛ خداوند تمام گناهان تو را می‌بخشد چه کوچک باشد چه بزرگ، چه کم باشد و چه زیاد.»[5]
یک عزاداری خاص
باید قبول کرد که عزاداری برای امام حسین(علیه‌السلام) با دیگر سوگواری‌ها فرق می‌کند. عزاداری ابا عبد الله، یک نوع مرام نامه است؛ درس است. درسی که با بلند ترین صدا و آشکارترین پیامها، درس عزت، درس پیروزی خون بر شمشیر، درس شجاعت، درس ظلم ستیزی، درس امر به معروف و نهی از منکر، درس ایثار، درس اصلاح و استکبار ستیزی و ... را اعلام کرده و می‌کند. این عزاداری حتی با سوگواری‌هایی که برای دیگر معصومین(علیهم‌السلام) می‌گیریم؛ تفاوت دارد. چه رسد به سوگواری در غم از دست دادن عزیزان.
نتیجه گیری
عزاداری برای اهلبیت و پیامبر اسلام ریشه قرانی و روایی دارد و وقتی به این سیره اهل بیت می‌نگریم و سخنان آنان را در اهمیت و آثار عزاداری بر امام حسین(علیه‌السلام) در نظر می‌گیریم؛ می‌فهمیم که آن سخنانی که حضرت به خواهر خویش در شب وداع داشتند؛ یا آن سفارشات پیامبر به دخترشان، اتفاقا سفارش به عزاداری و منع از بی صبری و لطمه زدن در غم از دست دادن عزیزان است. آنها که صاحب عزا بودند و به دلیل درک معرفتی بالای خویش، اوج مصیبت را می فهمیدند؛ خبر داشتند که جامعه اسلامی دچار چه فقدانی شده و چه مشکلاتی پس از آن در ادامه مسیر وجود دارد؛ اگر چنین سفارشاتی نبود؛ در غم فراق عزیزترین عزیزان عالم، خود نیز جان از کف می‌دادند. پس در این بین، وظیفه ما برپایی مجالس سوگواری برای حضرت اباعبدالله است تا در کنار بیان گوشه‌ای از مصیبت‌ها و یافتن سیره ایشان، تعظیم شعائر و اظهار مودت کرده و از پاداش عظیم چنین مجالسی نیز بهره‌مند شویم.
پی‌نوشت:
[1]- الکافی، کلینی، محمد بن یعقوب، دار الکتب الاسلامیه، تهران، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۵۲۷
[2]ـ الإرشاد، مفید، محمد بن محمد، كنگره شیخ مفید، قم‏، ۱۴۱۳ ق‏، ج۲، ص۹۴.
[3]ـ http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/89/6688/79335/%D9%BE%D8%A7%D8%B3%...
[4]- فلسفه شهادت و عزاداری حسین بن علی علیه السلام، سید شرف الدین، ترجمه علی صحّت، تهران، مرتضوی، ۱۳۵۱، ص ۶۸.
[5]- الأمالی، ابن بابویه، محمد بن على، اعلمى‏، بیروت‏، ۱۴۰۰ ق، ص۱۳۰.

---

منبع:
 مرکز نشر معارف قرآن و حدیث