آبله مرغان، مهمان همه می شود!

 بیشتر افراد در دوران کودکی دچار آبله مرغان می شوند ولی ممکن است بیماریشان خفیف و بدون بروز جوش باشد و والدین کودک، آن را با سرماخوردگی یا آنفلوانزا اشتباه کنند. آبله مرغان برای نوزادان و افرادی که سیستم دفاعی و ایمنی بدن آنها نقص دارد می توانند خطرناک باشد و برای خانم های باردار نیز مشکل جدّی تلقی می شود و به جنین آسیب می زند. ویروس بیماری آبله مرغان برای همیشه در بدن افراد مبتلا باقی می ماند و در آینده ممکن است به صورت ضایعات دردناک پوستی به نام زونا تظاهر نماید.

مهم ترین نشانه های بیماری آبله مرغان عبارتند از:  دانه‌های کوچک قرمز رنگ خارشدار که به سرعت در شکم، کمر و صورت پراکنده می شوند (تعدادشان از چند عدد تا 500 عدد متغیر است)، بی‌اشتهایی، احساس ضعف و بیماری، تب، سردرد، گلودرد، آبریزش بینی. این جوش ها (دانه‌های کوچک قرمز رنگ خارش دار) به زودی به صورت تاول‌های قرمز رنگ و بیضی شکل، در اندازه های گوناگون تبدیل می‌شوند. بعد تاول ها سفید می شوند و روی آنها دَلمَه‌های سیاه می بندد.

حدود 7 روز بعد، دلمه‌ها می افتند و جوش ها، خارش شدیدی پیدا می کنند؛ حتی باعث می شوند که تب بیمار به 40 درجه سانتی گراد برسد.

اگر مادر یك یك نوزاد، قبلاً یا در حین حاملگی آبله مرغان گرفته باشد، کودک وی تا چندین ماه  در برابر یک آبله مرغان ایمنی دارد اما آن ایمنی در عرض 4 تا 12 ماه پس از تولد کاهش می یابد. آبله مرغان از شخصی یك به شخص دیگر منتقل می شود؛ به این شکل که هر گاه شخص مستعد، در معرض ترشحات تنفسی یا مایعات زخم های بیمار قرار بگیرد، بیمار می شود. کودکان مبتلا به آبله مرغان یک تا دو روز قبل از ظاهر شدن دانه‌های نشان دهنده بیماری و تا زمان خشک شدن ضایعات مذکور، عامل انتقال بیماری هستند. دست کم 70 درصد از کسانی که واکسن آبله مرغان زده‌اند، به بیماری مبتلا نمی شوند. 30 درصد از افراد هم چنانچه آبله مرغان بگیرند، معمولاً در آنها نشانه‌های خفیف‌تری ظاهر می شوند: ضایعات کمتر، تب خفیف و بهبود سریع تر حاصل می شود. نوع خفیف بیماری در کودکانی که واکسن زده‌اند می تواند به افراد مستعد بیماری منتقل شود. کودکان معمولاً در عرض 7 تا 10 روز بهبود می‌یابند، اما در بزرگسالان این مدت بیشتر است و احتمال بروز عوارض در آنهایی بیشتر است. توصیه‌های مهم

* اگر تب بالای 3/ 38 درجه سانتیگراد در کودک وجود دارد،  او را نزد پزشک ببرید.

* بیمار باید از بقیه اعضاء خانواده جدا باشد. یادتان باشد که ممکن است بیماری به سادگی از طریق تماس ساده ای با آب دهان و یا نفس آلوده، به فردی دیگر منتقل شود. با فرد مبتلا به آبله مرغان کمتر تماس داشته باشید. تا آنجا که ممکن است کودکی را که مبتلا به آبله مرغان شده از خواهر و برادر خود که تا به حال آبله مرغان نگرفته و واکسن آبله مرغان نزده، دور نگه دارید.

* مطمئن شوید که فرزندتان دست هایش را به طور کامل می شوید؛ به ویژه قبل از غذا خوردن و بعد از دستشویی رفتن.

* کودک بیمار را تا حد امكا ن آرام و خنك نگهدارید. گرما و تعریق باعث بروز خارش می‌شوند.

* پزشکان توصیه می کنند که بچه ها باید واکسن آبله مرغان را در سنین 12 تا 15 ماهگی و نوبت یادآوری را در 4 تا 6 سالگی تزریق کنند. تزریق واکسن، حدود 70 تا 85 درصد در پیشگیری از عفونت خفیف و بیشتر از 95 درصد در پیشگیری از عفونت نوع متوسط تا شدید موثر است. به طور کلی، بچه‌هایی که واکسن زده اند نسبت به بقیه علائم خفیف‌تری از خود بروز می دهند. بچه های سالم که آبله مرغان گرفته اند، نیازی به تزریق واکسن ندارند و آنها مادام‌العمر در برابرا ین بیماری مصونیت دارند.

* برای تسکین جوش ها می توان از لوسیون کالامین استفاده نمود. ثابت شده است که استعمال لوسیون کالامین روی جوش ها، تسکین دهنده است .

* جوش ها، نباید خارانده شود. به افراد بیمار یاد آوری کنید که چنانچه زخم ها را بخارانند ممکن است جای آنها برای همیشه باقی بماند.

* تا زمانی که تاول‌ها به طور کامل خشک نشده، احتمال سرایت به دیگران وجود دارد. از این رو، کودک نباید به مهدکودک و مدرسه برود.

* خانم های باردار و هر فردی که مشکلات سیستم ایمنی دارند نباید در نزدیکی فرد مبتلا به آبله مرغان قرار گیرند. اگر یک خانم باردار در گذشته آبله مرغان نگرفته نباید در نزدیکی فرد مبتلا به آبله مرغان قرار گیرد چون سریع به او سرایت می کند؛ به خصوص در 20 هفته اول بارداری که جنین ممکن است در معرض خطر ابتلا به نواقص مادرزادی قرار گیرد. علاوه بر مادر، جنین هم در معرض خطر قرار می گیرد .

* هیچ کس نباید از وسایل بیمار استفاده کند. افراد بیمار نباید از وسایل شخصی یکدیگر (مانند لیوان آب، قاشق و چنگال) به طور مشترک استفاده کند.

* چنانچه مورد واضحی از آبله مرغان رخ دهد، برای تسریع ضایعات و جلوگیری از افزوده شدن عفونت

ثانویه می توان از کمپرس خشک استفاده کرد.

* از آنجا که ویروس عامل آبله مرغان است، آنتی بیوتیک تجویز نمی شود اما اگر زخم ها توسط باکتری آلوده شود، ممکن است آنتی بیوتیک لازم باشد. این حالت، در میان کودکان بسیار رایج است چون زخم ها و جوش ها را دستکاری می کنند.

* کودکان در طول مدت بیماری، غذاهای ساده و مقوی مانند سوپ مرغ، گوشت، برنج و ماهیچه مصرف کنند و از خوردن غذاهای سرخ کردنی و مواد غذایی حاوی ادویه به دلیل ایجاد خارش پرهیز کنند.

* پارچه های نخی باید برای بیمار استفاده شود. به بیمار لباس های نازک، نخی و گشاد بپوشانید.

* در محیط های خنک، خارش کمتر می شود. برای كاهش خارش از پارچه، حوله، یا كمپرس آب سرد استفاده كنید.

* اگر در بیماری آبله مرغان، پوست ترک بخورد، برای بچه‌ها، استفاده از دستکش ضروری است. بیمار، دستمال کاغذی های استفاده شده را در جای مناسب  (زباله دانی‌) بیندازد.

* حمام روزانه با آب ولرم یکی از توصیه های بسیار مهم برای کاهش خارش و احتمال عفونت ثانویه است . در حمام از صابون استفاده نکنید و در صورت لزوم، تنها از صابون های ملایم (مانند صابون بچه و یا صابون مخصوص پوست‌های حساس) استفاده نمایید. حمام با بلغور جو نیز در کاهش خارش و التهاب بثورات موثر است؛ در توضیح چگونگی این گونه حمام می توانید یک لیوان جو را با سه لیوان آب سرد مخلوط کرده و در آب وان حمام بریزید و کودک را چند دقیقه در داخل وان قرار دهید.  از نشاسته ذرت نیز می توان به جای جو استفاده کرد؛ بدین ترتیب که دو لیوان نشاسته ذرت را به آب وان حمام اضافه کنید. بعد از حمام کردن، پوست را با ملایمت خشک کنید و از کشیدن حوله روی تاول‌ها خودداری کنید.

* با توجه به وجود تب و بی‌ا‌شتهایی، احتمال بروز یبوست نیز در کودک وجود دارد. بنابراین، تا حد امکان از غذاهای پر فیبر مانند میوه ها و سبزیجات تازه و نان سبوس دار در رژیم غذایی کودک استفاده کنید.

* توصیه کلی به بیماران مبتلا به آبله مرغان این است که استراحت داشته باشند و از تماس با افرادی که در معرض خطرا بتلا هستند، خودداری کنند.

* بعد از بهبودی، تمام وسایلی که بیمار استفاده کرده باید به دقت ضد عفونی گردد.

* اگر افرادی به اگزما مبتلا هستند، کسانی که داروهای درمان سرطان استفاده می کنند و یا افرادی که پمادهای کورتیزون مصرف می نمایند باید به محض ابتلا به آبله مرغان به پزشک خود مراجعه نمایند.

* گاهی ممکن است ضایعات پوستی در داخل دهان ایجاد شود و غذا خوردن را برای کودک دشوار کند. بهتر است در این موارد از غذاهای نرم و خنک استفاده کنید. فراموش نکنید غذا نباید ترش باشد.

* به بیمار یاد دهید به جای خاراندن موضع خارش، آن را فشار دهد. از خارش ضایعات بثوری پرهیز نماید چون این کار هم موجب عفونی شدن ضایعات می شود و هم باعث باقی ماندن جای جوش در محل ضایعات می‌شود. می توان از دستکش های نخی برای جلوگیری از خاراندن مستقیم تاول استفاده کرد.

* کودک بیمار می‌تواند فعالیت آرام در یك محیط خنك داشته باشد. اگر هوا خوب باشد، او می‌تواند بیرون از خانه و در سایه بازی كند.

* یک داروی ضد خارش می تواند خارش و تحریک )حساسیت) را کاهش دهد. داروهای زیر ممكن است خارش را كم كنند: بی‌حس کننده‌های موضعی و آنتی هیستامین‌های موضعی. این داروها موجب تخفیف خارش به سرعت و در كوتاه مدت می‌شوند. محصولاتی كه حاوی لیدوكایین و پراموكسین هستند، كمترین احتمال بروز واكنش‌های آلرژی را دارند.

* لوسیون‌های حاوی فنول، منتول و کافور (مثل لوسیون كالامین) نیز شاید توصیه شود. برای استفاده از چنین داروهایی با پزشک مشورت کنید. ناخن های فرزند بیمار خود را کوتاه و تمیز نگه دارید تا او نتواند خود را بخاراند. خاراندن تاول‌ها می‌تواند باعث عفونت ثانویه شود.

* اگر تب وجود دارد، از تب‌برهایی مثل استامینوفن استفاده كنید. به هیچ عنوان از آسپیرین استفاده نكنید.

اگر دلمه روی تاول هنوز نیفتاده، به هیچ وجه اقدام به کندن آن نکنید زیرا ممکن است موجب زخم شدن آن و به جا ماندن زخم جوشگاه (اسِکار) شود. حمام کردن و خواباندن کودک در وان آب ولرم باعث می شود که دلمه ها، خود به خود کنده شوند.

---

منبع : ماهنامه کودک/ شماره 101