تبیان، دستیار زندگی

محرّمات اعتکاف

حكم لمس و بوسیدن با شهوت برای معتكف چیست؟
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
 محرّمات اعتکاف
1. آمیزش با همسر

جماع و آمیزش با همسر در حال اعتکاف جایز نیست هر چند موجب إنزال و خروج منی نشود و ارتکاب عمدی آن اعتکاف را باطل می‌کند. [55]

سؤال1 :

حكم لمس و بوسیدن با شهوت برای معتكف چیست؟

آیات عظام امام ، فاضل لنکرانی، نوری همدانی :

مبطل اعتكاف است و باید از آن اجتناب نمود.

آیات عظام  سیستانی ، خوئی ، صافی گلپایگانی ، وحید خراسانی ، مكارم شیرازی :

بنابر احتیاط واجب از آن اجتناب نمایند. [56]

سؤال2 :

حکم نگاه كردن با شهوت به همسر در ایّام اعتكاف چیست؟

مبطل اعتكاف نیست ولی احتیاط مستحب آن است كه در ایّام اعتكاف از آن اجتناب شود. [57]

 

2. استمناء

معتکف بنابر احتیاط واجب ، باید از استمناء اجتناب نماید. [58]

3. بوییدن عطریّات و بوهای خوش

مشهور :

بوییدن بوی خوش و گل‌های خوش‌ بو به ‌قصد لذت حرام است امّا اگر بدون قصد لذّت باشد ، مثل اینکه فاقد حس شامّه باشد ، حرام نیست.

آیت الله سیستانی :

بوییدن بوی خوش مطلقاً حرام است هر چند برای خرید و فروش باشد ؛ ولی بوییدن گل‌های خوش ‌بو با قصد لذّت حرام است و کسی‌که شامه ندارد ، اشکال ندارد.

مرحوم امام ‌:

اگر کسی حسی بویایی دارد ، ولی از بوها لذت نمی‌برد ، بوییدن برای او اشکال ندارد.

آیت الله مکارم شیرازی:

بوییدن عطریات و بوهای خوش ، هرچند به ‌قصد لذت نباشد ، حرام است مثل اینکه عطری را برای امتحان ببوید. [59]

سؤال1 :

حکم بوییدن عطریّات و بوهای خوش و گیاهان خوشبو در حال اعتکاف چیست؟

الف ) حکم بوییدن عطریّات :

برای معتكف در حال اعتكاف بوییدن عطریّات در صورتی كه از بوییدن آن لذّت ببرد جایز نیست ، هرچند لذّت بدون اختیار حاصل گردد. و اگر از بوییدن آن لذّت نبرد :

آیات عظام امام ، بهجت ، خوئی ، وحید خراسانی:

اشكال ندارد.

آیات عظام فاضل لنکرانی، صافی گلپایگانی:

بنابر احتیاط واجب جایز نیست.

آیات عظام سیستانی ، مكارم شیرازی، نوری همدانی:

برای معتكف بوییدن عطریّات مطلقاً چه از بوییدنش لذّت ببرد و چه لذّت نبرد جایز نیست.

ب ) حکم بوییدن گیاهان خوشبو :

برای معتكف در حال اعتكاف بوییدن گیاهان خوشبو مثل انواع گل های معطّر ، در صورتی كه از بوییدن آن لذّت می‌برد جایز نیست. و اگر از بوییدن آن لذّت نمی‌برد :

آیات عظام امام ، خوئی ، صافی گلپایگانی ، سیستانی ، وحید خراسانی ، بهجت ، مكارم شیرازی، نوری همدانی :

اشكال ندارد.

آیات عظام تبریزی ، فاضل لنکرانی:

احتیاط واجب جائز نیست. [60]

سؤال2:

در مساجد معمولاً  غیر معتكفین عطر می‌زنند و گریزی از آن نیست ، وظیفه معتكف چیست؟

مقام معظم رهبری :

در مواردی که موجب استشمام بوی خوش نشود مانع ندارد.

آیت الله سیستانی :

در مساجدی كه معمولاً غیر معتكفین عطر می‌زنند استشمام بوی عطر آنان جایز نیست ولی احساس بوی عطر ظاهراً مانعی ندارد و لازم نیست بینی خود را بگیرد.

آیت الله مكارم شیرازی:

عمداً بوی آنرا استشمام نكند هر چند بی اختیار به مشامش برسد.

آیت الله صافی گلپایگانی:

استشمام عمدی نكند.

آیت الله وحید خراسانی:

اشكالی ندارد ولی عمداً استشمام نكند.

آیت الله نوری همدانی:

اگر امكان دارد فاصله گرفته شود و استشمام نكند.

آیت الله شبیری زنجانی :

استشمام عطر جایز نیست ولی احساس بوی عطر ظاهراً مانعی ندارد. [61]

سؤال3 :

آیا معتكف می‌تواند از مواد شوینده معطّر و خوشبو از جمله صابون مایع یا جامد ، شامپو ، خمیر دندان (با قید خوشبو بودن) استفاده نماید؟

مقام معظم رهبری :

در مواردی که موجب استشمام بوی خوش نشود مانع ندارد.

آیات عظام سیستانی،شبیری زنجانی :

بلی می‌تواند.

آیت الله صافی گلپایگانی:

محل اشكال است.

آیت الله وحید خراسانی:

احتیاط واجب است كه ترك كند.

آیت الله نوری همدانی:

جائز نیست.

آیت الله مكارم شیرازی:

احتیاط واجب پرهیز است. [62]

4. خرید و فروش

خرید و فروش ، بلکه مطلق تجارت درصورت عدم ‌ضرورت ، بنابر احتیاط واجب بر معتکف حرام است. ولی اشتغال به کارهای مباح دنیوی ، حتّی مثل خیّاطی و بافندگی و مانند آن ، اشکالی ندارد ؛ هرچند ترک آن جز در موارد اضطرار، مطابق با احتیاط است و هرگاه برای تهیۀ مواد خوراکی ناچار از خرید و فروش شود و شخص غیر معتکفی که این کار را انجام دهد، نیابد و تهیۀ اجناس مذکور بدون خرید مثل هدیه یا قرض گرفتن امکان نداشته باشد، دراین‌صورت خرید و فروش مانعی ندارد. [63]

سؤال4 :

معامله برای معتكف از طریق موبایل و گوشی همراه چه حكمی دارد؟

مقام معظم رهبری :

در غیر موارد ضروری جایز نیست.

آیت عظام سیستانی ، فاضل لنکرانی ، مكارم شیرازی :

جایز نیست.

آیات عظام وحید خراسانی، صافی گلپایگانی:

اشكال دارد.

آیت الله نوری همدانی:

چنانچه ضرورت نداشته باشد ، جائز نیست.

آیت الله بهجت :

بیع و شراء مطلقاً بر معتكف حرام است. [64]

مسأله :

اگر درحال اعتکاف ، خرید و فروش انجام دهد ، معامله باطل نیست هرچند اعتکاف باطل باشد. [65]

5 . جدال و مجادله

جدال بر سر مسائل دنیوی یا دینی به‌ قصد غلبه‌ کردن بر طرف مقابل و اظهار فضیلت ، حرام است ؛ امّا به‌ نیت روشن ‌شدن حقیقت و برطرف‌کردن خطا و اشتباه طرف مقابل ، نه ‌تنها اشکالی ندارد ، بلکه از بهترین عبادات است. بنابر این ملاک قصد و نیّت معتکف است ، زیرا که هرکس در گروی نیّات خویش است. [66]

 

مسائل محرّمات اعتکاف

1) ‌فرقی بین انجام محرّمات در روز و یا در شب نیست :

آیات عظام سیستانی ، خوئی ، تبریزی :

اگر اعتکاف واجب معیّن باشد هر چند به خاطر سپری شدن دو روز اول اعتکاف ، موارد مذکور حرام می باشند و چنانچه واجب معیّن نباشد بنابراحتیاط واجب حرام است .

آیت الله وحید خراسانی:

اگر اعتکاف واجب معیّن باشد هر چند به خاطر سپری شدن دو روز اول اعتکاف ، موارد مذکور حرام می باشد و درحرمت تکلیفی این موارد ، چنانچه واجب معیّن نباشد اشکال است ، هرچند احتیاط واجب حرام است مگر در جماع ، که حرمت تکلیفی و وضعی دارد. [67]

( البته چیزهایی که انجام آن بر معتکف حرام است ، به ‌خاطر آنکه روزه را باطل می‌کند ، مانند خوردن و آشامیدن و ... ، فقط در روز حرام است.) [68]

2) ارتكاب عمدی محرمّات  ، اعتکاف را بهم میزند :

تنها اگر معتکف عمل آمیزش از محرّمات را عمداً انجام دهد مبطل اعتكاف است ولی مبطلات دیگر را اگر عمداً انجام دهد :

آیات عظام سیستانی ، خوئی ، وحید خراسانی ، مكارم شیرازی، نوری همدانی :

اعتكاف باطل می‌شود.

آیات عظام امام ، فاضل لنکرانی:

صحت اعتكاف محل اشكال است ، احتیاط مراعات گردد.

آیات عظام بهجت ، صافی گلپایگانی:

اعتكاف بنابر احتیاط باطل می‌شود. [69]

3) انجام مبطلات روزه ، اعتکاف را هم باطل می کند :

هر چیزی‌ که روزه را باطل می‌کند ، اگر در روز واقع شود ، اعتکاف را هم باطل می‌کند ، چون شرط اعتکاف روزه ‌بودن است. [70]

4) انجام سهوی محرّمات :

اگر یكی از محرّمات اعتكاف را سهواً انجام دهد :

آیات عظام بهجت ، سیستانی :

مبطل نیست مطلقا ً.

آیات عظام فاضل لنکرانی، نوری همدانی:

مبطل نیست مگر در آمیزش سهوی بنابراحتیاط وجوبی كه اگر در اعتكاف واجب انجام شود ، بنابر احتیاط واجب اعتكاف را از سر بگیرد یا آن اعتكاف را تمام نماید و بعداً قضاء كند و اگر در اعتكاف مستحب انجام شود ، بنابر احتیاط واجب اعتكاف را تمام نماید.

مرحوم امام :

احتیاط نماید و اعتكاف را تمام نماید و اگر واجب معیّن بوده است آن را قضاء كند و اگر واجب غیر معیّن بوده است ، چنانچه در دو روز اوّل این سهو را مرتكب شده است ، آن را از سر گیرد و اگر در روز سوّم مرتكب شده است ، اعتكاف را تمام نماید و دوباره از سر گیرد ، امّا آمیزش اگر سهواً هم انجام شود مبطل اعتکاف است.

آیت الله صافی گلپایگانی:

آمیزش سهوی مبطل اعتكاف است و در سایر موارد صحّت اعتكاف محلّ اشكال است لذا در موردی كه اتمام اعتكاف واجب است بنابر احتیاط اعتكاف را تمام نموده و بعداً هم دوباره معتكف گردد.

آیات عظام وحید خراسانی، خوئی :

صحّت اعتكافش محلّ اشكال است خصوصاً در آمیزش .

آیت الله مکارم شیرازی:

اعتکافش خالی از اشکالی نیست ؛ اما اگر آمیزش جنسی کند ، هرچند از روی فراموشی باشد ، چنانچه اعتکاف واجب باشد ، باید پس از اتمام آن ، درصورتی‌که وقت آن محدود بوده ، قضای آن را بجا آورد و اگر وقتش وسیع است ، بنابر احتیاط واجب آن را از نو شروع کند و اگر مستحب بوده ، آن را تمام کند و قضا ندارد. [71]
پی نوشت ها:
[55] عروه الوثقی ، فی احکام الاعتکاف مورد الاول .

[56] تحریر الوسیلة ج1، القول فی احكام الاعتكاف ، هدایه العباد آیه الله صافی ج1، الاعتكاف م 1417 ، وسیله النجاه آیه الله بهجت، احكام الاعتكاف، م 1208 و استفتائات، ج2، س3151 ، الاحكام الواضحة آیه الله فاضل، احكام الاعتكاف، م 1109 ،  منهاج الصالحین آیات عظام عظام خوئی، تبریزی، وحید، سیستانی ج1، فصل فی احكام الاعتكاف، م 1078 ، عروه الوثقی  ج2، كتاب الاعتكاف، فصل فی احكام الاعتكاف ، استفتائات جدید، آیه الله مكارم شیرازی، ج2، س502 ص166 .

[57] عروه الوثقی ج2، كتاب الاعتكاف، فصل فی احكام الاعتكاف استفتائات جدید، آیه الله مکارم ج3، س324 ص108 ، اعتکاف عبادتی کامل، ص۸۹ .

[58] عروه الوثقی ج۲ ص۸۷ .

[59] عروه الوثقی، ج۲، ص۸۷ ، اعتکاف عبادتی کامل، ص۹۰.

[60] تحریر الوسیله ج1، خاتمة فی الاعتكاف، القول فی‌احكام الاعتكاف، ص282 ، الاحكام الواضحة آیه الله فاضل، الاعتكاف، احكام الاعتكاف، م 1109 ص270 ، وسیله النجاه آیه الله بهجت، احكام الاعتكاف، م 1208 ص 336 و استفتائات جدید، ج2، س3152 ص446 ،  منهاج الصالحین آیات عظام خوئی، تبریزی، وحید، سیستانی ج1، فصل فی احكام الاعتكاف، م 1078 ،  هدایه العباد آیه الله صافی ج1، شروط الاعتكاف، م 1419 و استفتائات پیرامون اعتكاف، س 100 ص71 ، عروه الوثقی  ج2 فصل فی احكام الاعتكاف ، استفتائات جدید آیه الله مکارم ج2 س499.

[61] استفتاء خصوصی ، اعتکاف عبادتی کامل ص۱۲۳.

[62] استفتائات خصوصی .

[63] عروه الوثقی ج۲، ص۸۷ محرمات الاعتکاف مورد الرابع .

[64] استفتائات خصوصی .

[65] منهاج الصالحین آیت الله سیستانی ج۱، ص۳۴۶، م۱۰۸۳ ، منهاج الصالحین آیات عظام خویی ،  وحید  ج۲، ص۳۱۲ ، م۱۰۸۱.

[66] عروه الوثقی ج2 فی احکام الاعتکاف مورد الخامس .

[67] عروه الوثقی ج2 ص۸۸  محرّمات الاعتکاف م1 ،  منهاج الصالحین آیات عظام خویی، سیستانی ج۱ م1080 .

[68] عروه الوثقی ج2 ص۸۸  محرّمات الاعتکاف م1 .

[69] تحریر الوسیلة ج1القول فی احكام الاعتكاف، م 2 ، وسیله النجاه آیه الله بهجت، احكام الاعتكاف، م 1210 ،  هدایه العباد آیه الله صافی ج1، الاعتكاف، م 1423 ، الاحكام الواضحة آیه الله فاضل، احكام الاعتكاف، م 1111 ص271 ، عروه الوثقی  ج2 فصل فی احكام الاعتكاف، م3 ، منهاج الصالحین آیات عظام خوئی، تبریزی، وحید، سیستانی ج1، فصل فی احكام الاعتكاف، م1080 .

[70] عروه الوثقی ج2 فی احکام الاعتکاف م3 .

[71] عروه الوثقی ج2 فی احکام الاعتکاف م4 ، تحریر الوسیلة مرحوم امام، ج1، القول فی احكام الاعتكاف، م 2 ، هدایه العباد آیه الله صافی ج1، الاعتكاف م 1423 ، وسیله النجاه آیه الله بهجت، خاتمة فی الاعتكاف، احكام الاعتكاف، م 1210 ، جامع المسائل آیه الله بهجت ج2، احكام الاعتكاف ص56 ، الاحكام الواضحة آیه الله فاضل، الاعتكاف ، احكام الاعتكاف، م1111 ص271  ، عروه الوثقی  ج2، فی أحكام الاعتكاف، م 4 ،  منهاج آیات عظام خوئی، تبریزی، وحید، سیستانی ج1 فی احكام الاعتكاف م 1081 ، اعتکاف عبادتی کامل ص۹۲.
منبع:
سایت سراج

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.