بازارهای واسطه چگونه کار می‌کنند
در یک بازار واسطه (بازار دلالان) مسؤولیت تعیین و اعلام قیمت برعهدهء دلالان است. با کسب اطلاعات جدید دلالان قیمت‌های اعلام شدهء خود را تغییر می‌دهند. اما هنگامی که در بازار عدم توازن نقدینگی وجود دارد آنها نباید قیمت‌های اعلام شده را تغییر دهند. در عوض باید با خرید و یا فروش موجودی خود عدم توازن در نقدینگی را از بین ببرند. دستیابی به چنین هدفی چندان آسان نیست.
در صورتی که تمام اطلاعات به سرعت در اختیار هرکس قرار می‌گرفت و به درستی درک و تحلیل می‌شد آنگاه رسیدن به موفقیت برای دلالان آسان بود. واقعیت این است که به هر حال معامله‌کنندگان در مقایسه با سایرین اطلاعات بیشتری در اختیار دارند و تفسیرهای بهتری نیز می‌توانند ارایه کنند.
معامله‌کنندگان اطلاعات و معامله‌کنندگان نقدینگی
فرض کنید یک شرکت رایانه به نام شرکت ( X ) قیمت سهام خود را 100 دلار اعلام می‌کند. فردی که در صنعت رایانه مطالعاتی کرده است می‌داند که یک نوع رایانه جدید و ارزان‌تر که از سوی شرکت دیگری تولید شده، دستگاه‌های تولیدی شرکت ( X ) را غیررقابتی می‌کند. این فرد حدس می‌زند که قیمت‌ها در آینده به حدی کاهش می‌یابد که قیمت سهام به 95 دلار برسد. او می‌تواند با داشتن چنین اطلاعات تخصصی از صنعت رایانه با فروش کوتاه‌مدت سهام سود به دست آورد. او همچنین می‌تواند سهام شرکت ( X ) را تهیه و به سرعت در قیمت 100 دلار بفروشد. پس از مدتی کوتاهی که بازار از قیمت ارزان و جدید 95 دلار مطلع خواهد شد. در این صورت این شخص می‌تواند سریعائ سهام را به قیمت 95 دلار خریده و به شرکت ( X ) مسترد دارد.
ما افرادی همانند شخص فوق را که با داشتن اطلاعات بهتر و یا تحصیل‌های دقیق‌تر در مقایسه با اطلاعات در دسترس همگان، کسب سود می‌کند را معامله‌گر یا تاجر اطلاعات می‌نامیم. معامله‌گران اطلاعات فقط زمانی اقدام به انجام مبادلات می‌کنند که قیمت بازار با قیمت عادلانه تفاوت داشته باشد.
ما سایر معامله‌کنندگان را که به دلایلی غیر از مساله فوق (که قیمت بازار قیمت صحیح نیست) اقدام به معامله می‌کنند معامله‌گران نقدینگی می‌نامیم.
معامله‌کنندگان اطلاعات خطری برای دلالان محسوب می‌شوند. سود این اشخاص برابر با همان زیانی است که دلالان با خرید سهام به قیمت 100 دلار از معامله‌کنندگان اطلاعات نصیبشان شده است.
مشکل دلالان این است که آنها غالبائ نمی‌توانند بین معامله‌کنندگان اطلاعات و معامله‌کنندگان نقدینگی تمایزی قایل شوند.
تهدید دلالان از سوی معامله‌کنندگان اطلاعات باعث می‌شود تا دلالان انگیزه‌ای قوی برای تعیین دقیق قیمت‌ها به دست آورند. در نتیجه قیمت‌ها با ورود اطلاعات جدید به سرعت در بازار دلالی (واسطه) اصلاح می‌شوند. با وجود معاملات اندک و یا معاملات غیرواقعی قیمت‌ها به نحو نگران‌کننده‌ای تغییر می‌کنند.
علاوه بر این تهدید دلالان از سوی معامله‌کنندگان اطلاعات باعث می‌شود تا دلالان به پنهان کردن اطلاعات بپردازند. تنها اطلاعاتی که دلالان در اختیار دارند، به نحوهء معاملات خود آنها مربوط می‌شود. آنها از حجم سفارش خریداران و فروشندگان و قیمت‌های معاملات انجام شده کاملائ اطلاع دارند. دلالان غالبائ این اطلاعات را نزد خود حفظ می‌کنند و با تاخیر بسیار کوتاهی آن را برای عموم اعلام می‌کنند. این مساله در مقابل تهدید معامله‌کنندگان اطلاعات، منافع کوتاه مدتی را برای دلالان به همراه دارد.
اهمیت تفاوت میان قیمت پیشنهادی خرید و فروش
هر چند دلالان تلاش می‌کنند تا قیمت را کاملائ دقیق تعیین کنند اما خود نیز می‌دانند که برخی اوقات در اشتباه هستند. مهم‌ترین شیوهء دفاع آنان در برابر زیان‌های ناشی از معامله‌گران اطلاعات استفاده از تفاوت میان قیمت پیشنهادی خرید و فروش است.
به طور مثال فرض کنید دلالان گمان کنند که قیمت سهام شرکت )X( 100 دلار است ولی قیمت پیشنهادی خرید را در سطح 95 و قیمت پیشنهادی فروش را 105 دلار اعلام کنند. در این حالت هیچ فردی نمی‌تواند به زیان دلالان کسب سود کند.
به طور کلی هر چه عدم اطمینان در مورد قیمت واقعی (قیمت عادلانه) بیشتر باشد و تهدید بیشتری از جانب معامله‌گران اطلاعات وجود داشته باشد، دامنه یا تفاوت میان قیمت خرید و فروش نیز بیشتر می‌شود.
هر چه دامنه یا تفاوت میان قیمت خرید و فروش بیشتر باشد دلالان از معامله با معامله‌گران اطلاعات زیان بیشتری می‌بینند. در هر صورت هر چه تفاوت یا دامنهء اختلاف میان قیمت پیشنهادی خرید و قیمت پیشنهادی فروش بزرگ‌تر باشد، دلالان از معامله با معامله‌گران نقدینگی سود بیشتری خواهند برد. لذا سود کسب شدهء بیشتر دلالان از طریق معامله‌گران نقدینگی می‌تواند زیان اتفاقی مربوط به معامله‌گران اطلاعات را جبران کند.
متقاضیان پول نقد
معامله‌گران نقدینگی حاضر به پرداخت تفاوت قیمت خرید و فروش هستند زیرا دلالان نقدینگی لازم را برای ایشان فراهم می‌کنند. معامله‌گران نقدینگی (متقاضیان تبدیل اوراق بهادار به پول نقد) می‌دانند که می‌توانند اوراق بهادار را از دلالان به قیمت عادلانه خریداری کرده و هر زمان که بخواهند نیز می‌توانند این اوراق را مجددائ (با توجه به تفاوت قیمت خرید و فروش) به دلالان بفروشند.
البته هر چه تفاوت بین قیمت خرید و قیمت فروش بیشتر باشد زیان معامله‌گران نقدینگی (متقاضیان پول نقد) بیشتر است.
همچنین هر چه عدم اطمینان بیشتری در مورد قیمت عادلانه وجود داشته باشد و تهدید بیشتری از سوی معامله‌گران اطلاعات مشاهده شود، بازار واسطه نقدینگی کمتری فراهم خواهد کرد.
مترجم: حمیدرضا ارباب
عضو هیأت علمی دانشکدهء اقتصاد
منبع: بورسنا
