مکان‌هایی برای اعتکاف

تعریف مسجدجامع

مقام معظم رهبری :

مسجد جامع مسجدی است که در شهر برای اجتماع همۀ اهل شهر بنا شده است ، بدون‌ اینکه اختصاص به گروه و قشـر خاصی داشته باشد.

آیت الله مکارم شیرازی :

منظور از مسجد جامع مسجدی است که بطور مرتب در آن نمازجماعت برگزار می‌گردد. بنابراین ، در تمام چنین مساجدی اعتکاف جایز است. مسجد جامع مسجدی است که قشرهای مختلف در آن شرکت می‌کنند.

آیت الله فاضل لنکرانی :

یعنی مسجد عمومی که محلّ اجتماع عامّۀ مردم است و اختصاص به اهل یک محله و گروه خاصی نداشته باشد.

آیت الله بهجت :

اکثر اهالی شهر در آنجا نماز می‌خوانند.

آیت الله صافی گلپایگانی :

مسجد جامع در مقابل مسجد بازار و قبیله و امثال اینهاست كه در آنها معظم اهل بلد جمع نمی شوند و آماده برای اجتماع آنها هم نشده است یعنی مسجدی است كه در آن این خصوصیّات باشد و ممكن است مسجد جامع متعدّد باشد و نیز نزدیك هم باشند. 

آیت الله سیستانی :

مراد از مسجد جامع ، مسجدی است كه اختصاص به محلّه یا منطقه خاص یا گروه خاصّی نداشته باشد و محلّ اجتماع و رفت و آمد مردم مناطق و محلّات مختلف شهر باشد و مشروعیّت اعتكاف در غیر مسجد جامع ثابت نیست بلكه آنچه از ظاهر روایاتِ معتبر فهمیده می شود اختصاص اعتكاف مشروع به مسجد جامع می‌باشد لكن چون أدلّه ، قطعی و یقین آور نیست لذا اعتكاف در سایر مساجد غیر مسجد جامع رجائاً و بدون قصد ورود ، اشكال ندارد امّا اعتكاف در جایی كه مسجد نیست و مثلاً حسینیه است یا فقط نمازخانه است صحیح نیست و مشروعیّت ندارد.

آیت الله حسینی شاهرودی :

اعتكاف در هر مسجد جامع و هر منطقه از شهر كه نوعاً محلّ رفت و آمد عموم مردم می باشد ، صحیح است و در مسجد خاصّ به محلّه یا بازار صحیح نیست. [19]

 

اعتکاف در مسجد مقدس جمکران

آیت الله بهجت :

صحیح نیست ، چون مسجد جامع شهر نیست. 

آیت الله صافی گلپایگانی :

مسجد جمکران درحال‌حاضر از مساجد جامع محسوب می‌شود و اعتکاف در آن صحیح است. [20]

 

اعتکاف در مساجد دیگر (مثل مسجد دانشگاه)

مقام معظم رهبری :

قبلاً گذشت که اعتکاف در هر مسجدی ، تا هنگامی‌که بر آن مکان ، اسم مسجد صدق کند ، جایز است ؛ مشروط به اینکه به‌ قصد رجاء باشد ، یعنی به‌ امید اینکه مطلوب خداوند واقع شود و مختص به مسجد جامع نیست و ممکن است که یک شهر یا روستا چند مسجد جامع داشته باشد.

آیت الله صافی گلپایگانی :

اعتکاف در غیر مسجد جامع صحیح و مشروع نیست و احکام اعتکاف را ندارد. مسجد جامع مسجدی است که اختصاص به گروه و قبیلۀ خاصی ندارد و اقشار مختلف مردم در آن رفت‌ وآمد می‌کنند.

آیت الله بهجـت :

صحیح نیست ، چون مسجد جامع شهر نیست.

آیت الله مکارم شیرازی :

در تمام مساجد شهر که به طور مرتّب در آن اقامۀ جماعت می‌شود ، اعتکاف جایز است. [21]

 

اعتکاف در غیرمسجد (مثل نمازخانۀ دانشگاه‌ها)

آیت الله مکارم شیرازی :

اعتکاف باید در مسجد جامع باشد و منظور از مسجد جامع مسجدی است که قشرهای مختلف شهر در آن شرکت می‌کنند ، و از اعتکاف در سایر مساجد و نمازخانه‌ها خودداری شود. درصورتی‌که گروه‌های خارج از دانشگاه برای اقامۀ نماز از جاهای مختلف به مسجد دانشگاه می‌آیند ، اعتکاف در آن جایز است. [22]
پی نوشت ها:
[19] اجوبة الاستفتائات، سؤال۴۰۱ ،  اعتکاف عبادتی کامل ص۸۰ ، آیه الله فاضل، جامع المسائل ج۱، س۶۱۷ ، استفتائات آیه الله بهجت ج۲، ص۴۴۳، م۳۱۳۸.

[20] استفتائات آیه الله بهجت ، ج2 س3141 ص443 ، آیه الله صافی، جامع الاحکام، ج۱، ص۱۴۴.

[21]‌ استفتائات مقام معظم رهبری آیت‌الله خامنه‌ای در سایت ایشان ، پاسخ به سیصد سؤال آیه الله صافی موجود در سایت ،  آیه الله بهجت، استفتائات، ج۲، ص۴۴۳ ،  جامع‌المسائل آیه الله فاضل ، ج۱، ص۱۶۰ ، اعتکاف عبادتی کامل. ص79م36و ص110س23 .

[22] استفتائات جدید آیه الله مکارم ، ج۲، ص۱۵۸.

---

منبع:
سایت سراج