اقسام عادت در حیض

طبق نظر آیت الله سیستانی
مسأله 49: به دوره منظّم قاعدگی زنان، «عادت»  گفته می شود و آن، سه قسم است:

1.عادت وقتیه و عددیه: عادتی كه هم از نظر وقت حائض شدن و هم از نظر تعداد روزهای آن، منظّم است.

2.عادت وقتیه: عادتی كه تنها از نظر وقت، منظّم است.

3.عادت عددیه: عادتی كه تنها از نظر تعداد روزهای حیض، منظّم است.

انواع عادت عددیه و شرایط محقّق شدن آن

مسأله 50: عادت عددیه دو نوع است:

1.عادت عددیه تامّه: این عادت مربوط به زنی است كه دو بار حیض شده است و این دو حیض از نظر تعداد روزها مثل هم هستند.

 2.عادت عددیه ناقصه: این عادت مربوط به زنی است كه دفعات زیاد حیض شده است و این حیض ها یكی از سه حالت زیر را دارا بوده اند:

الف. در هر دفعه حیض، خونی كه می بیند از یك حدّ معیّن بیشتر نمی‌شود، مثلاً بیشتر از هشت روز خون نمی بیند ولی اعداد آن نظم ثابتی ندارد، در یك دفعه هفت روز خون می بیند، در دفعه دیگر شش روز خون مشاهده می كند و ...

ب. در هر دفعه حیض، خونی كه می بیند از یك حدّ معیّن كمتر نیست مثلاً كمتر از پنج روز خون نمی بیند.

ج. در هر دفعه حیض، خونی كه می بیند بین دو حدّ زیاد و كم است مثلاً كمتر از پنج روز خون نمی بیند و مشاهده خون بیشتر از هشت روز هم نمی شود ولی اعداد آن نظم ثابتی ندارد و بین دو حدّ در تغییر است، در یك دفعه شش روز خون می بیند، در دفعه دیگر هفت روز خون مشاهده می كند وگاه هشت روز خون می بیند.

مسأله 51: برای این که عادت عددیه تامّه صورت پذیرد، لازم است دو حیض در تعداد روزها مساوی بوده و هریک از آن‌ها حتّی نصف روز یا کمتر از آن از حیض دیگر بیشتر نباشد، بنابراین اگر زنی پنج روز در ماه اوّل خون ببیند و در ماه دوم پنج روز و نصف یا ثلث (یک سوم روز) خون ببیند دارای عادت عددیه تامّه محسوب نمی‌شود بلكه اگر در ماه دوم پنج روز و ربع (یک چهارم روز) خون ببیند دارای عادت عددیه تامّه محسوب نمی‌شود، مگر آن كه در عرف بانوان با وجود این مقدار زیادی، باز هم دو حیض مثل هم شمرده شود. همچنین اگرمقدار زیادی، اندك و كم باشد، اشکال ندارد.

مسأله 52: برای این‌که عادت عددیه تامّه صورت پذیرد، كافی است زن دو بار حیض ببیند که از نظر تعداد روزها مثل هم باشد، که در این صورت، دارای عادت می‌گردد ولی در محقّق شدن عادت عددیه ناقصه دو بار كافی نیست و لازم است دیدن خون به طوری كه در مسأله (50) ذکر شد، زیاد تكرار شود به گونه ای كه در عرف بانوان صدق كند كه این زن دارای عادت عددیه ناقصه است، مثل این كه دیدن خون به طوری که ذکر شد، (5 یا 6) بار، تكرار گردد.

شرایط محقّق شدن عادت وقتیه

مسأله 53: برای آن‌که عادت وقتیه صورت پذیرد، باید وقت دو حیض در عرف بانوان مثل هم محسوب شود، بنابراین زنی كه در دو ماه خون حیض دیده، در ماه اول پنج روز و در ماه دوم به اندازه یك سوم یا یك چهارم روز یا كمتر، زودتر یا دیرتر خون حیض او آغاز شده است، به گونه¬ای كه این مقدار تفاوت در عرف بانوان معمول است، این مقدار تفاوت ضرری ندارد و عادت وقتیه با وجود آن محقّق می‌شود.

مسأله 54: منظور از «ماه»، در محقّق شدن عادت وقتیه، ماه شمسی یا قمری نیست بلكه منظور، سی روز است. بنابراین در محقّق شدن عادت وقتیه، چه عددیه هم باشد یا نباشد، كافی است زن در دو ماه خون حیض ببیند و آغاز مشاهده خون حیض در ماه دوم پس از گذشت سی روز از آغاز مشاهده خون حیض در ماه اول باشد و فرق ندارد كه ایام خون دیدن زن در این دو ماه مطابق با روز معیّنی از ماه شمسی یا قمری باشد یا نباشد و چنین زنی با دو بار مشاهده خون با کیفیتی که ذکر شد، دارای عادت وقتیه خواهد شد.

مسأله 55: اگر در زنی زمان های مشاهده خون حیض نزدیك به سی روز باشد، مثلاً هر 28 روز یا 29 روز یا 31 روز خون می بیند، كه در عرف بانوان معمول است، در این حال هم با دو بار دیدن خون به كیفیت ذكر شده، عادت وقتیه محقّق می شود مثل آن‌که در ماه اول، آغاز حیض او روز دهم آن ماه و آغاز حیض دوّم او روز هشتم ماه دوّم بوده است، که چنین زنی از ماه دوم، دارای عادت شده و می‌تواند از ماه سوّم به بعد مطابق عادت تشکیل شده عمل نماید . امّا در مورد زنی كه ایام خون دیدن او به مقدار قابل توجّه كمتر یا زیادتر از سی روز است به گونه ای كه این نوع مشاهده خون در عرف بانوان، معمول نیست، مثل اینكه هر 15 روز یك بار، خون حیض می بیند یا هر چهل یا پنجاه روز یك بار، حائض می شود، در این صورت با دو بار دیدن خون به كیفیت ذكر شده، صاحب عادت وقتیه نمی شود و لازم است دیدن خون به آن کیفیت، با فاصله زمانی معیّن، بسیار تكرار شود به گونه ای كه در عرف بانوان صدق كند كه آن روزها، زمان عادت اوست كه در این حال همان را عادت خود در نظر می‌گیرد.

مسأله 56: در مسائل آینده ذکر می‌شود که در بعضی از موارد که زن دارای عادت نیست،اگر بیش از ده روز خون ببیند، در صورتی که در بعضی از روزها خون، نشانه های حیض (که در مسأله 1 ذکر شد) را داشته باشد و در بعضی از روزها نداشته باشد، باید روزهایی که خون، نشانه‌های حیض را دارد، حیض قرار دهد، حال اگر این حالت در دوماه با تعداد روزهای معین تکرارشود مثل آن که در دوماه پشت سرهم از اول تا پنجم نشانه های حیض و از ششم تا دوازدهم، نشانه های استحاضه را داشته باشد، این زن دارای عادت وقتیه و عددیه محسوب نمی‌شود بلکه دارای عادت نیست در این هنگام مطلقاً حكم او در تعیین روزهای حیضش رجوع به نشانه‌های خون حیض می‌باشد، بنابراین در این مثال از اول ماه تا پنجم ماه که خون دارای نشانه‌های حیض بوده را حیض قرار می‌دهد.