فضیلت فراموش شده در زندگی های جدید عصر ما

- نگاه اول
گوشی های اندروید، لذت لمس زیبایی هایی را فراهم کرد که در خواب هم دیده نمی شد اما در عوض دست هایی که به سوی هم دراز می شدند برای دیده بوسی و دیدارها، تبدیل به رویا شد. همه مشغول خود شدند. روزها به دنبال درآمدی برای امرار معاش و شب ها پای سریال های تلویزیونی و ماهواره ای و شبکه های اجتماعی، تا نزدیک صبح!
همه سرشان شلوغ است در وقت و آمدهای مجازی! و این گونه «صله ی رحم» به واژه ای غریب و بی‌معنا در عصر تکنولوژی بدل شده است.
صله به معنای وصل کردن است و رحم بیانگر ارحام؛ انها که از یک رحم‌اند. پیوستن با خویشان و احسان به آنها؛ چیزی که در هیاهوی ارتباطات مجازی امروز مظلوم مانده و در میان انبوه زرق و برق‌های زندگی امروز، رنگ تیرگی به خود گرفته است.

- نگاه دوم
سختی های زندگی شکل جدید به خود گرفته اند. همه از گرفتاری ها گله مندند و دنبال راه حلی برای رفع سختی ها. دویدن ها برای رسیدن به نعمت  بیش تر شده و نعمت، کم‌تر، تکنولوژی نه سختی ها را کم کرد و نه نعمت ها را بیش تر! امیر حق، علی (علیه السلام) سال ها پیش، راه حل را ارائه داده بود: «صله ی رحم نعمت ها را فراوان می کند و سختی ها را از بین می برد.» (غررالحکم، ج 4، ص 204).
و نیز رسول خدا (صلی الله علیه واله وسلم) فرمود: «هر کس دوست دارد که عمرش طولانی و روزی‌اش زیاد شود، تقوای الهی پیشه کند وصله ی رحم نماید.» (بحارالانوار، ج 71، ص 102)

- نگاه سوم
مرگ های ناگهانی و وحشتناک که غالبا با جوان ها و به روست، عمرهای کوتاه و بی برکت، افسردگی ها و احساس تلخ بدبختی، چیزهایی است که فکرهای بسیاری را درگیر خود کرده است. رسول خدا (صلی‌الله علیه واله وسلم) همه را به نیکی به والدین و اقوام مرتبط می دانند: «صدقه ی بجا و نیکوکاری و نیکی به پدر و مادر و صله‌ی رحم، بدبختی را به خوشبختی تبدیل و عمر را زیاد و از مرگ بد جلوگیری می‌کند.» (نهج الفصاحه، ص 549)
صادق اهل بیت (علیه السلام) نیز این مساله را این گونه تبیین می فرماید: «ما غیر از صله ی رحم، چیزی نمی شناسیم که بر عمر بیفزاید، تا آنجا که گاهی عمر کسی به سال است، و وقتی که اهل صله ی رحم می شود، خداوند هم سی سال بر عمرش می افزاید و آن را سی و سه سال می کند و گاهی عمر کسی سی و سه سال است و قطع رحم می کند و خداوند هم سی سال از عمر او می کاهد و عمرش را به سه سال، کاهش می دهد.» (اصول کافی، ج2، ص 152).

- نگاه چهارم
بعضی اما، در میان این تغییرات، روابط با اقوام و نزدیکان را ترک نکرده اند. رفت و آمدهاشان پابرجاست. اما مشکل در زبان‌هایشان نفهته به خانه ی اقوام می روند. اما با زخم زبان یا ایجاد زحمت برای دیگران، آنها را آزار می دهند. این را نمی توان صله ی رحم نامید. بلکه صله ی رحم، چیزی جز محبت کردن و سلب آزار از نزدیکان نیست.
به تعبیر امام صادق (علیه السلام): «بهترین صله ی رحم، خودداری از آزار و اذیت خویشاوندان است.» (بحارالانوار، ج 71، ص 88).

- نگاه پنجم
برخی دیگر با اقوام زنده در ارتباطند اما با مردگان فامیل غریبند. عمه، دایی، عمو و خاله ای که فوت می‌کنند. همراه خاکسپاری به یاد فراموشی می سپارند. سیره ی اهل بیت (علیه السلام) به ویژه سیره ی بانو فاطمه (سلام الله علیها) به روشنی بیانگر آن است که مردگان نیز همچون زنده ها مشغول حق صله ی رحمند.
پس از شهادت حمزه ی سیدالشهدا، هر هفته، به گزارش قطعی دوشنبه ها و بنابر برخی گزارش ها دوشنبه‌ها و پنجشنبه‌ها، از منزل تا کوه احد را پیاده می پیمودند تا قبر عموی پدرشان را زیارت کنند. در حالی که در آن زمان، فاصله شهر تا احد بسیار بود.
این مهم نشان می دهد تجسم عینی صله ی رحم به زندگی و حیات ارحام اختصاص ندارد، بلکه پس از وفات آنها نیز باید ادامه یابد.

- نگاه ششم
انجام عمل خوب و منتظر پاداش آن ماندن تا روز قیامت، شاید کمی سخت باشد. اما برخی کارهای خوب، به سرعت پاداش خود را دریافت می کنند. رسول امین (صلی الله علیه واله وسلم) تضمین نمودند که صله‌ی رحم از جمله ی این اعمال است: «هیچ طاعتی نیست که پاداشش زودتر از صله ی رحم برسد و مجازاتی سریع تر از مجازات ظلم و قطع رحم نیست.» (نهج الفصاحه، ص 661، ح 3398)
امام باقر (علیه السلام) نیز همین معنا را تایید نمودند: «نزدیک ترین و سریع ترین طاعت در ثواب، پیوند با خویشان است.» (خصال، ج1، ص 134)

- نگاه هفتم
پیامبر خدا (صلی الله علیه واله وسلم) خود و علی (علیه السلام) را پدران امت معرفی کرد. (بحارالانوار ج 16، ص 95) پس بیش از هر خویشاوندی، صله ی آن دو بزرگوار بر فرد مومن لازم می شود. اما چگونه می توان با رسول خدا (صلی الله علیه واله وسلم) و اهل بیتش صله ی رحم داشت؟ زیارت قبور مطهر و صلوات، پیوندمان را با آن سلاله‌های آفرینش قوی‌تر می کند. به بیان قرآن، کسانی که صله ی خود را با پیامبر (صلی الله علیه واله وسلم) و اهل بیتش قطع کرده باشند. از مصادیق «ویفظعون ما امرالله به أن یوصل» هستند و شامل خشم الی. (بقره 37)

- نگاه هشتم
عالم بزرگوار، آیت الله، «شیخ محمد کوهستانی»، هر ساله تا سیزده نوروز، از خانه بیرون نمی رفت. مهمانان از نقاط مختلف به محضرشان می آمدند و ایشان به میزبانی مشغول بودند. بعد از سیزده فروردین، بازدید را از بالای محله، آغاز می کردند و به همه ی خانه ها می رفتند  و در هر خانه ای چند لحظه توقف و احوال پرسی می کردند. به شاگردی که همراهی شان می کردند می فرمود: «دستمالی بردار تا تخم مرغ های آب‌پز و رنگ شده ی سفره را برای بقیه ی طلبه ها بیاوریم.»
اگر صاحبخانه ای در خانه اش نبود، آقا با عصا به کوبه ی درب می زدند و می گفتند: «ای کوبه! فردای قیامت شهادت بده که محمد آمد برای صله ی ارحام!» (به نقل از کتاب بر قله پارسایی)

- نگاه نهم

مردی که در قسمت بایگانی اداره ای کار می کرد تعریف می کند: «روزی پرونده ی بسیار مهمی به دستم رسید. چند روز بعد متوجه شدم آن پرونده گم شده، هر چه گشتم پیدا نشد. از مدیریت اداره خبر دادند چون شما مسئوول پرونده ها هستید اگر تا چند روز دیگر پیدا نشود، حکم‌تان یا اعدام است یا حبس ابد! نزدیک اهل دل رفتم، ایشان دستور ختمی فرمودند و کامل انجام دادم.
روزی که قرار بود نتیجه بگیریم از پرونده خبری نشد. با ناراحتی از منزل بیرون آمدم تا نزدیکی خیابان مولوی رفتم. دیدم پیرمردی جلو آمد و گفت: آقا! مشکل تو به دست آن شخص که عرق چین به سر دارد و در حال رفتن است حل می شود.
بدون توجه به این شخص با شنیدن این کلمات دویدم و دامن آقا را گرفتم و گفتم: آقا جان! به دادم برس، گفته اند مشکلم به دست شما حل می شود. پیرمرد نگاهی به من کرد و گفت: خجالت نمی کشی؟ چهار سال است شوهرخواهرت از دنیا رفته، یک مرتبه هم به خواهرت و بچه‌هایش سر نزده ای، انتظار داری کارت هم پیچ نخورد؟! تا نروی و رضایت آنها را جلب نکنی، مشکلت حل نمی شود. بعد از شنیدن صحبت پیرمود بالافاصله به منزل خواهرم رفتم، خواهر همراه چند فرزند رنجورش.

---

منبع : ماهنامه خانواده شاد