توسعه بام های سبز در ایران - جلسه دوم

اهداف جلسه:

·         آشنایی با بام های سبز

·         آشنایی با دیوار سبز

·         آشنایی با سیستم های قرار گیری لایه ها در بام سبز

·         آشنایی با قسمت های مختلف بام سبز

·         آشنایی با دیوارهای زنده (اکسیژن ساز)


وسایل مورد نیاز:


·         کامپیوتر مجهز به اینترنت


مقدمه


امروزه در ایران، ساخت حیاط های زیبا و خانه های سنتی به دلایل گوناگون از قبیل: معماری مدرن، نگرش سود گرایانه به زمین و گاهی تنگنای تاریکی حیات مادی، عدم توجه به معنا و کیفیت فضایی و غافل ماندن از تأثیرگذاری محیط بر روان آدمی و غفلت از زیباشناختی در معماری، همچنین اثرات مخرب دوری انسان از طبیعت، مورد کم لطفی و بی توجهی بیشتر طراحان و معماران قرار گرفته است ، در نتیجه لزوم ایجاد فضاهایی در آپارتمان های جدید  پدید می آید تا موارد ذکر شده در بالا را تأمین نماید.




اهمیت این پژوهش از آن جهت می باشد که در صورت توجه نداشتن به تبعات ناهماهنگی های میان الگوی سازنده یک شهر ( سه الگوی پایداری زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی) تنش ایجاد شده، گریبان کل شهر را خواهد گرفت؛ بالا رفتن دمای شهر، پایان سوخت های فسیلی، از بین رفتن اکوسیستم ، بی هویتی شهر و... تنها برای یک منطقه خاص نمی باشد بلکه کل را درگیر خواهد کرد. لذا ضروری است که مسئله بام و دیوار سبز به عنوان یک رویکرد پایدار در مدیریت شهری مورد توجه قرار گیرد.




2-1 معرفی بام و دیوار سبز


بام سبز که بام گیاهی و بام زیستی نیز نامیده می شود، پوشش های سقف گیاهی می باشند که روی قسمت بام ساختمان ها ساخته می شوند. این بام های سبز، پایدار و سالم و ایجاد کننده منظر بام هستند که یکی از عناصر طراحی پایدار در طراحی اکولوژیکی امروز می باشند. در واقع یک سیستم سبک وزن و مهندسی ساز است که رشد گیاه را در بام میسر ساخته و در عین حال از بام محافظت می کند.  این بام شامل یک لایه رشد کننده  نازک خاک و گل ها و خزه ها و حتی نهال ها و بوته ها می باشند. عمق رایج قسمت خاک برای بام های سبز بین 5-30 سانتیمتر است. این عمق برای رشد گیاهان و حتی بعضی ازدرختان نیز مناسب است.



ساختار بام های سبز متشکل از قسمت های گوناگونی است که به وسیله چندین لایه روی بام انجام می گیرد. این لایه ها در حالی که آب لازم برای رشد گیاهان را حفظ می کنند، اجازه می دهند آب اضافی خارج شده و سطح بام را از ریشه های گیاه  و آسیب های مکانیکی محافظت نماید. سیستم های زیادی برای ایجاد محیط مناسب روی بام برای رشد گیاه پیشنهاد شده است.




2-2 سیستم های قرار گیری لایه ها در بام سبز


یکی سیستم های قرار گرفتن لایه ها در بام سبز به قرار زیر است:


Ø      لایه گیاهی: گونه های بوته ای و کوهی کوتاه و گیاهان وسبزیهای مقاوم در برابر انواع فشارها

Ø      عمق خاک: بین 30-50  سانتیمتر

Ø      فیلتر شبکه ای

Ø      لایه زهکشی (شامل حفره های پلاستیکی یا متراکم)

Ø      سد یا مانع ریشه

Ø      غشا: محافظ در برابر آب

Ø      پوشش حرارتی

Ø      لایه کنترل بخار

Ø      محافظ ساختاری                                                                         

 

2-3 قسمت های مختلف بام سبز


استفاده از پوشش گیاهی روی بام، یک اختراع جدید نیست. بام های چمنی، یک تکنیک ساختمان سازی متعارف و سنتی در بسیاری از نقاط جهان است. تفاوت بین یک بام سبز جدید و یک بام سبز سنتی، مربوط به تفاوت اهداف و مواد به کار رفته در این دو نوع بام می باشد. هدف اصلی در گذشته، استفاده از چمن به منظور عایق بندی و حذف لایه آب بندی بوده است که اغلب با پوست درختان غان صورت می گرفته است. اما امروزه بام سبز با هدف سلامتی زیست محیطی، اقتصادی و توجه به مسائل زیبایی شناسی است. گرایش های اخیر به معماری سبز، همچنین تنوعی از «دیوارهای سبز، دیوارهای اکسیژن ساز، نماهای سبز»و نام های دیگر را در بر می گیرد. امروزه جنبش بام سبز ، دیوارهای سبز را نیز در بر گرفته است.




2-4   دیوار (نما) سبز


واژه دیوار سبز یا «باغ های عمودی» یک واژه جهانی است که یک سیستم پوششی زنده با فوایدی نظیر بام های سبز می باشند. با این باغها، گیاهان روی و بالای نمای یک ساختمان رشد می کنند گیاهان مناسب شامل دامنه وسیعی از گیاهان همیشگی و سالیانه و داربستی از درختان گوناگون می باشند. باغهای عمودی، با پوشاندن نمای یک ساختمان با گیاهان، تاثیر زیادی روی محیط اطراف آن دارند. این دیوارها از پخش شدن گرد و خاک در هوا، جلوگیری می نمایند و از ساختمان در برابر اشعه های فرابنفش، باران و فشار باد محافظت می نمایند.




این نماها، گونه ای از سیستم دیوارهای سبز می باشند که انواعی از گیاهان کوتاه آبشاری برای پوشش سازه های نگهدارنده چون سیستم پانل های شبکه ای مدولار یا سیستم کابل و طنابهای سیمی استفاده می شوند. در این سیستم،گیاهان در پایه این سازه ها و یا در باغهایی در ترازهای مختلف کاشته می شوند و چندین سال طول می کشد تا به رشد کامل برسند. نماهای سبز اکنون به دو دسته تقسیم می شوند:


Ø      سیستم شبکه ای چند بعدی از سیم های جوش داده شده

Ø      سیستم شبکه ای از کابلهای فولادی ضد زنگ



2-5 دیوارهای زنده (اکسیژن ساز)


این دیوارها ترکیبی از صفحات یا شبکه های عمودی از گیاهان کاشته شده هستند که به دیوار یا قاب سازه ای متصل می شوند. این صفحــات از پلاستــیک، پلی استایرن، فلز، خاک رس، مواد ترکــیبی و یا حتی بتن ساخته می شوند. این دیوارها در مقایسه با نماهای سبز به مراقبت بیشتری نیاز دارند.





تکلیف1: با توجه به مطالب ارائه شده در این درس در مورد دیوارها و بام های سبز تحقیق و بررسی نمایید و بفرمایید این دو چه تفاوت و چه شباهت هایی باهم دارند. سپس مطالب خود را دسته بندی کنید.


تکلیف2: در اطراف محل زندگی خود جستجو کنید آیا ساختمان ها یا مجتمع های مسکونی می شناسید که از دیوار سبز استفاده کرده باشند؟


محل بازدید/ اردو/ خرید: _________

 

منابع مطالعه: برای کسب اطلاعات بیش تر در زمینه مطالب مرتبط این درس کتاب "راهنمای بام سبز" ترجمه: نویسنده: مینا سعادت فرد را مطالعه نمایید.




تهیه کننده: الهام گارسچی
تنظیم کننده: محبوبه همت