هفت سین سلامتی
فصل‌ها، ماه‌ها و رنگ‌ها می گذرند و همگی حاکی از چرخش زمان و روزگارند…
فرهنگ کهن ایرانی گره خورده با شُکر دائم نعمت‌های خداوندی در فصل‌های مختلف سال است. دانش سرشار مردمان ایران زمین از آنچه می خورند و می آشامند و شناخت زیبایی‌های فصل‌ها، رنگ‌ها و محصولات آن در جشن‌های جاودانه ی ایرانیان در فصول مختلف متجلی است.
با نگاهی کوتاه به محتویات مواد غذایی اصلی سفره ی عید می توان با اطمینان بیان کرد که اکثر مواد غذایی مورد استفاده در این سفره سرشار از مواد معدنی و ویتامین‌هایی است که ضمن تقویت سیستم دفاعی بدن، جسم انسان را در بلند مدت در مقابل خطرات ابتلا به بیماری‌های سخت و مزمن مانند سرطان و بیماری‌های قلبی- عروقی محافظت می کند.
شب یلدا، سفره ی هفت سین و… به ما می آموزد که چنین الگوی غذایی را در طول سال و به مناسبت‌های مختلف داشته باشیم و در برنامه ی روزانه ی خود بگنجانیم. همان طور که گذشتگان ما به مناسبت‌های مختلف جشن می گرفتند و از نعمت‌های بی شمار الهی استفاده می کردند.
هفت سین شامل 6 سین غذایی است که هر کدام می تواند سمبل سلامتی و طول عمر و زندگانی باشد.
سیب، سمبل زیبایی و سرشار از سلامتی
ردپای سیب را به فراوانی می توان در داستان‌های اساطیر یونان و روم باستان یافت که در آن دوره، نشانه ی جاودانگی یا تناسخ بود.
در گذشته از سیب به عنوان غذای خدایان و الهه‌ها یاد شده است. همچنین به عنوان پاداش کار نیک هدیه داده می شد و امروزه سیب از میوه‌های پر طرفدار و خوشمزه در جهان محسوب می شود.
میوه ی سیب را یا به صورت تازه، یا به شکل آب سیب، کمپوت، مربا، ژله، مارمالاد، سرکه و... مورد استفاده قرار می دهند. این میوه سرشار از اسیدهای آلی، اسید مالیک و نمک‌های پتاسیم و سدیم است.
بیشتر اسیدها و نمک‌های ارزشمند سیب در زیرپوست آن جمع شده است، بنابراین توصیه می شود سیب را پس از شست و شو، با پوست مصرف کنید.
سیب میوه‌ای سرشار از ویتامین‌های C, A, B بوده و نیز حاوی تانن‌ها، سلولز، آهن، کلسیم و فسفر می باشد.
مهم ترین ماده‌ی معدنی موجود در سیب "پتاسیم" است که آن را "عنصر جوانی" می نامند که سبب نرم شدن جداره ی سرخرگ‌های بدن و پایین آمدن فشار خون می شود.
سیب یکی از میوه‌های طبی نیز به شمار می رود که هم عضلات و هم اعصاب را تقویت می کند.
طبق آخرین بررسی‌های به عمل آمده، سیب سرخ نسبت به انواع دیگر آن امتیاز و خواص بیشتری داشته و خاصیت پاک کردن سموم بدن را دارا است و به علت داشتن مواد قلیایی، اسید اوریک را حل کرده و ترشحات غدد بزاق و معده را مساعد و متعادل می سازد.
- سیب برای معالجه ی چاقی، امراض مفاصل،روماتیسم مزمن، نقرس ، تب‌خال و امراض ریوی مفید می باشد. به خانم‌ها توصیه می شود در طی هفته 5 عدد سیب بخورند.
- سیب باعث دفع سنگ کلیه شده و سوء‌هاضمه را نیز از بین می برد.
- سیب به واسطه ی داشتن فیبر غذایی در رفع اسهال خونی موثر است و چنان چه سیب خام را رنده کرده و مصرف نمایید، نتایج خوبی در درمان اسهال کودکان دارد.
- خوردن سیب در صبح و به صورت ناشتا، اثرات بسیار شگفت آوری دارد. همچنین خوردن سیب قبل از خواب بهترین درمان بی خوابی محسوب می شود.
- به کسانی که دچار یبوست می باشند، توصیه می شود در هنگام خواب سیب را با پوست مصرف نمایند (البته خوب آن را بجوند) که موثر خواهد بود.
- میوه‌ی سیب به دلیل فقر مواد قندی برای افراد دیابتی توصیه می گردد.
- پوست و ریشه ی سیب دارای خاصیت ضد میکروبی است.
- دانه ی سیب حاوی اسید هیدروسیانیک است که برای بدن مضر می باشد.
سنجد
جالب است بدانید که سنجد دارای درخت کوتاه و پرخار با برگ‌هایی شبیه بید و گل‌های خوشه ای سفید یا زرد رنگ بسیار خوش بو می باشد. خواص سنجد بسیار قابل توجه است که در زیر به برخی از آنها اشاره می کنیم:
- این میوه منبع قابل توجهی از ویتامین E و C و رنگدانه ی کاروتن است که همگی خاصیت آنتی اکسیدانی قوی دارند.
- ترکیبات فلاوونوئیدها و اسید چرب‌های موجود در سنجد مانند اسید لینولیک و اولئونیک و همچنین استرول‌ها مانند سیتروسترول دارای خاصیت ضد التهابی است.
- فلاوونوئید موجود در سنجد، به شل کردن عضلات کمک می کند. بنابراین مصرف سنجد برای کسانی که مشکل عضلانی و مفصلی دارند می تواند موثر واقع شود.
- تحقیقات انجام شده نشان داده که مصرف میوه و پودر هسته ای سنجد در درمان‌های التهاب حاد و مزمن موثر است.
- برخی ازمطالعات صورت گرفته نشان می دهد که سنجد علاوه بر خاصیت تب زدایی، به عنوان داروی درمان اسهال خونی با منشاء آمیبی و دفع کرم مطرح می گردد.
- میزان کلسیم در سنجد بسیار بالا است و از نرمی استخوان جلوگیری می کند.
- سنجد برای قلب و کلیه‌ها سودمند می باشد.
سماق، سمبل روشنایی و غلبه بر شیطان
این گیاه اغلب در مناطق مدیترانه، جنوب ایتالیا، آسیای شرقی به ویژه در ایران دیده می شود. انواع متنوعی دارد که برخی از آنها جنبه ی تزیینی داشته و اگر حواسمان نباشد می تواند موجب مسمومیت و خارش گردد.
در برخی از کشورها از سماق نوشیدنی تهیه می کنند که جهت تسکین درد معده و اختلالات هضمی موثر است.
- محرک اشتها بوده و چاشنی خوبی برای غذاها محسوب می شود. سماق قابض و پاک کننده‌ی معده می باشد.
- این گیاه برای بیماران دیابتی مفید است، زیرا این گیاه در افراد دیابتی مانع از فرآیند ترکیب گلوکز با ملکول‌های پروتئین حیاتی بدن و تغییرات شیمیایی و عمل کرد آنها می گردد.
- البته توجه داشته باشید که مصرف بیش از حد سماق می تواند مسموم کننده باشد.
- سماق خاصیت ادرار آور یا دیورتیک دارد.
- سماق ضد تب بوده و در درمان بیماری‌های روماتیسمی و نقرس نیز موثر است.
- سماق را باید به دور از نور مستقیم خورشید نگهداری نمایید.
- اثر تصفیه کنندگی بر خون دارد و مواد زائد خون(مانند اوره) را دفع می کند.
- همچنین لثه‌ها را تقویت کرده و آنها را محکم می سازد.
سیر، طبیب گیاهی روی زمین
سیر علاوه بر خواص دارویی و تغذیه ای، به واسطه ی داشتن ماده‌ی ضد ویروسی، ماده‌ی غذایی خوبی برای مصرف، چه در هنگام سلامت و چه در زمان سرماخوردگی به شمار می رود و برای رفع بوی آن نیز می توان سیب یا عسل مصرف کرد یا به شکل نیم پز و خرد کرده از آن استفاده نمود.
- سیر خاصیت ضد قارچی و ضد باکتری دارد و در مبارزه با مسمومیت‌های غذایی از جمله سالمونلا موثر است.
- سیر امکان بروز سرطان معده را نیز کاهش می دهد. به واسطه ی داشتن آلیسین(یک نوع آنتی اکسیدان) و همچنین خواص ضد باکتریایی، علیه هلیکوباکتر پیلوری(مولد زخم معده) است.
سرکه، سمبل صبر و گذر زمان
سقراط معتقد بود که سرکه خاصیت آنتی‌بیوتیکی دارد و در درمان پنومونی (ذات الریه)، بیماری‌های ناشی از کمبود ویتامینC و زخم‌ها استفاده می شود.
- همچنین برای سرکه خواصی مانند جلوگیری کننده‌ی فشارخون و کاهنده‌ی کلسترول قائل هستند.
- قابل توجه است که بدانیم سرکه در هضم غذا نیز کمک می کند.
- سرکه در کنترل وزن بدن و درمان عفونت‌ها هم مفید می باشد.
- شواهدی در دست است که سرکه با افزایش جذب کلسیم به بهبود استخوان سازی در بدن کمک می کند.
- خاصیت ضد قارچی و میکروبی سرکه بر روی مسمومیت‌های غذایی به اثبات رسیده است.
سمنو، نشان استقامت و شیرین کامی
سمنو در بردارنده‌ی جوانه ی گندم است که در سال‌های اخیر، اهمیت ویژه‌ی جوانه ی گندم در رژیم غذایی افراد مشخص شده و بیش از همیشه مورد توجه متخصصان غذایی قرار گرفته است، طوری که قرار دادن آن در سبد غذایی توصیه می شود.
سبزه، مظهر سلامتی روح و روان
سبزه مظهر سرسبزی و شادابی است و قرار دادن آن در سفره‌ی هفت سین به این منظور است که ما با سبز کردن دانه و توجه به گل، سبزه و گیاه به شادی و شادابی که غذای روح و اندیشه است، نیز توجه کنیم.
در خاتمه توصیه می شود همیشه و در همه حال به فکر حفظ سلامت روح و جسم خود باشید، چرا که سرچشمه ی موفقیت در جامعه ی بشری، سلامت جسم و روان است.
مهندس محمدرضا انصاری- کارشناس کنترل کیفی مواد غذایی
*مطالب مرتبط در این سایت:
- هفت « سین » مقدس در هفت سین ایرانى
- نمادهای هفت سین ایرانی سفره ای به گستردگی تمام جهان
- سیب معجزه ی طبیعت (قسمت اول) و (قسمت دوم)
- خواص معجزه آسای سیب (قسمت اول) و (قسمت دوم)
