تبیان، دستیار زندگی

هنجارشکنی در ماه مُحرم

امر مهم دربرنامه های عزاداری توجه به اهداف اصلی نهضت عاشورا و اهداف قیام امام حسین (ع) است و باید درجامعه از برگزاری عزاداری های نامتعارف جلوگیری شود.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
محرم
ماه محرم با توجه به ویژگی های والایی كه دارد می تواند دركنترل و هدایت رفتارهای انسانی تا حد بسیاری موثر واقع شود و تغییرات اساسی درنگرش و نوع رفتار آدمی را ایجاد کند. قرارگرفتن انسان در زمان معنوی همچون محرم باعث می شود تا از پدیده هایی كه مغایرت با ارزش های والای او دارد دوری كند. این نوع رفتار ناشی از سرشت درونی و همچنین اعتقادات دینی و مذهبی است كه در این ایام تقویت می شود. درایام محرم مردم تحت الشعاع این ماه قرار می گیرند و همین امرعاملی می شود تا با آگاهی و شناخت تصمیم به یک بازنگری در وجود خود كنند. فضای محرم زمان مناسبی را فراهم می كند تا انسان و به خصوص جوانان تا حد امكان از گناه و اعمال خلاف دور شوند و خود را به پروردگارشان  نزدیک تر كنند.

كاركرد محرم در افزایش امنیت اجتماعی و كاهش جرم

دربرخی ازفصول بزهکاری جوانان کاهش یا افزایش می‌یابد. درماه محرم آسیب های اجتماعی هم دربین جوانان به شکل چشمگیری کاهش می یابند. آمارهای ارایه شده حاكی از آن است كه میزان وقوع جرم و جنایت درماه محرم "40" درصد كاهش داشت. تحقیقات در نیروی انتظامی نشان می دهد هر ساله آمار و ارقام جرایم درماه محرم تا حد بسیاری كاهش می یابد و این امر ناشی از اثرگذاری این ماه در درون انسان ها است. افزایش ضریب امنیت اجتماعی و كاهش بزهكاری و آسیب های اجتماعی و ایجاد بسترهای لازم برای هویت پذیری و جامعه پذیری از سوی نسل های نوجوان و جوان جامعه ازمهم ترین موضوعات است. فقدان هریک از اموری همانند هویت پذیری و یا افزایش هرگونه بزهكاری همانند اعتیاد و شرارت می تواند جامعه را با بحران اجتماعی و فرهنگی و فقدان امنیت اجتماعی روبه رو نماید.

ارزش های والای عزاداری ماه محرم و ارتقای ضریب امنیت اجتماعی

بازخوانی ماه محرم با توجه به رویکردهای کارکرد گرایانه، ابزاری مفید، سازنده و مثبت در ارتقای ضریب امنیت اجتماعی و کاهش بزهکاری کمک کننده است.
دکتر رضا اسماعیلی جامعه شناس و عضو هیات علمی دانشگاه خوراسگان در مورد ارزش های والای عزاداری ماه محرم گفت: قرار گرفتن انسان در زمان معنوی همچون محرم باعث می شود تا از پدیده هایی که مغایرت با ارزش های والای او دارد دوری کند و این نوع رفتار ناشی ازسرشت درونی و همچنین اعتقادات دینی و مذهبی است که در این ایام تقویت می شود. در ایام محرم مردم تحت الشعاع محرم قرار می گیرند و همین امر عاملی می شود تا با آگاهی و شناخت تصمیم به یک بازنگری در وجود خود کنند.
 وی تاکید کرد: ماه محرم با توجه به ویژگی های والایی که دارد می تواند درکنترل و هدایت رفتارهای انسانی تا حد بسیاری موثر واقع شود و باعث تغییرات اساسی در نگرش و نوع رفتار آدمی  گردد. پژوهشگر مسایل اجتماعی گفت: افراد تحت تاثیر آموزه های حسینی تلاش می کنند که خطاها و گناه کمتری را مرتکب شوند و  از آموزه های ارزشی که در ماه محرم برآمده و در مجالس بازگو می شوند، روحیه نوع دوستی، ایثار، گذشت و میزان همکاری شان را تقویت کنند.
این جامعه شناس اظهار کرد: با شرکت در مجالس عزاداری، میزان شناخت مردم از انگیزه و اهداف امام حسین (ع) از قیام عاشورا بیشتر شده و آگاهی بیشتری پیدا می کنند. بر اساس نهضت حسینی که اهداف آن امر به معروف و نهی از منکر بوده است، باعث می شود که افراد معروفات را در زندگی اجتماعی شان تقویت نموده و از منکرات دوری نمایند . رفتار انسانها برخاسته از باورهای آنها است، باید شکل و کیفیت آنان تقویت بشود و رفتارهای متناسب با هنجارهای جامعه را در زندگی داشته باشند.

از برپایی عزاداری های نامتعارف پیشگیری کنیم

عضوهیات علمی دانشگاه آزاد خوراسگان  درمورد آسیب های اجتماعی گفت: نکته مهم ، شکل برگزاری آیین های عزاداری است، باید از برپایی عزاداری های نامتعارف پیشگیری کنیم. دومین آسیب تغییرمحتواهایی است که دربرنامه های عزاداری صورت می گیرد. امر مهم دربرنامه های عزاداری توجه به اهداف اصلی نهضت عاشورا و اهداف قیام امام حسین (ع) است و باید درجامعه از برگزاری عزاداری های نامتعارف جلوگیری شود. نکته مهم ترویج معروفات و گسترش امور خیر درجامعه است.
پژوهشگر مسایل اجتماعی تاکید کرد: باید هنجارها و ارزش ها مطابق با فرهنگ دینی رواج پیدا کنند. چنانچه موضوع موجب شود که از اهداف فاصله بگیریم و به جای تحقق یافتن اهداف قیام امام حسین (ع) یکی ازمنکرات توسعه داده شوند و شان و اعتبار جامعه اسلامی را مخدوش کند لازم است که این امر آسیب شناسی شود. از منظر فقها این موضوع نامناسب دانسته شده و ناپسند است و نوعی هنجارشکنی اجتماعی محسوب می شود.
وی در مورد قمه زنی افراد در ایام عزاداری ماه محرم خاطرنشان کرد: به لحاظ فرهنگی قمه زنی اقتباس شده از سنت های فرهنگی عزاداری درمنطقه روم و شامات بوده و منظر تاریخی نداشته و به فرهنگ شیعه تسری پیدا کرده است. البته در فرهنگ شیعه برخی از شیعیان به خاطر ارادت به امام حسین (ع) ونهضت عاشورا، عشق وعلاقه را اینطور نشان می دهند، درصورتی که این عمل مطابق با خاستگاه شئونات فرهنگ اسلامی و جامعه شیعی در ایران نیست.

اهمیت آموزش فرهنگ عزاداری متعارف به جوانان

آموزش موجب می شود تا الگوهای صحیح به جوانان ارایه شود. در عین حال اعتبار، حرمت، نفس انسانی، حیثیت و شخصیت انسانی هم قابل اهمیت بوده و همین امر موجب حفظ حرمت ها می شود.
آموزش موجب ترویج الگو و نحوه عزاداری صحیح که پدیده فرهنگی است دربین افراد جامعه به ویژه جوانان خواهد شد. این استاد دانشگاه یادآور شد: شرکت جوانان درعزاداری ها و شکل گیری فرایند یادگیری صحیح موجب دوری و فاصله پیدا کردن آنها از الگوهای ناهنجار خواهد شد.  
وی آموزش را از مهم ترین پدیده های اجتماعی شدن اشخاص درعرصه فرهنگ دانست و افزود: جوانان با استفاده از آموزش، نحوه عمل و چگونگی انجام یک عمل فرهنگی را می آموزند. البته ارایه این آموزش ها به جوانان به صورت کلاسی نیست، جوانان با شرکت در برنامه هایی که توسط متولیان و سازمان دهندگان نظام عزاداری برگزار می شود می توانند مورد آموزش قراربگیرند و با فرهنگ عاشورا و نهضت امام حسین( ع) بیشتر آشنا شوند.
رعایت هنجارهای عزاداری درپدیده عزاداری مهم است. باید بدانیم که راه و شیوه عزاداری ها از ابزارها و وسایل بوده و مهم ترین نکته اولویت اهداف عزاداری و آشنایی با نهضت عاشورا است. چنانچه اولویت را به وسایل بدهیم و از اهداف عزاداری غافل شویم موجب می شود که از تاثیرات معنوی، پیامدهای عزاداری و آشنا شدن با فرهنگ عاشورایی در زندگی فردی و اجتماعی بی بهره بمانیم. همین امر موجب فاصله پیدا کردن از الگوها و هنجارهای اسلامی خواهد شد که فقهای اسلامی به آن تاکید زیادی دارند.
منبع: خبرگزاری ایسنا