«کلنل» روایتی از جهل است

کارگردان نمایش «بوقلمون» دو سال پس از اجرای نمایش آخر خود در سالن چهارسو تئاتر شهر این بار با نمایشی متفاوت از حال و هوای «بوقلمون» به تئاتر شهر و البته سالن اصلی آن برگشته تا «کلنل» را بر بستری از یک مقطع مهم تاریخی روایت کند.

 این نمایش به تازگی با بازی بازیگرانی همچون حسین پاکدل، شهرام‌ حقیقت‌دوست، اتابک نادری، سیروس همتی، آرش آصفی و مونا فرجاد روی صحنه رفته و از نکات قابل توجه آن آوازخوانی سالار عقیلی برای این نمایش است که به نوعی اولین حضور این خواننده در عرصه تئاتر هم محسوب می‌شود.

از آنجا که نمایش جدید تقیانی‌پور درباره دورانی از مشروطه دوم است، نام «کلنل» بر آن، در وهله اول کلنل لیاخوف روسی را به یاد می‌آورد که به دستور محمدعلی شاه قاجار مجلس را به توپ بست، اما این کارگردان تاکید می‌کند که این شخصیت در نمایش مدنظر نیست بلکه فقط به دلیل وابستگی شدید ایران در آن زمان به روس‌ها و درجه‌هایی که آنها تعیین می‌کردند  نام کلنل انتخاب شده است، درواقع "کلنل" فقط یک درجه روسی است، مثل همان سرهنگ و ژنرال خودمان.

تقیانی‌پور  درباره اینکه چه شد پس از اجراهای نمایش‌های آیینی سراغ اجرای نمایشی بر بستری از تاریخ معاصر ایران رفته و آیا بیشتر به دنبال روایت مستندگونه از آن مقطع بوده است؟ بیان کرد: در این سال‌ها نمایش‌های غیرایرانی هم کار کرده‌ام اما آنچه در حوزه آثار ایرانی بوده بیشتر دیده شده و مورد توجه قرار گرفته است. با این حال در نمایش «کلنل» بیشتر دغدغه‌ام جهل مردم بود؛ جهلی که باعث می‌شود مردم  آن طور که باید و شاید جامعه خود را به سمت سعادت رهنمون نکنند یا نتوانند  آن را به عدالت برسانند.

او افزود: اتفاقات این نمایش در دوره مشروطه می‌گذرد؛ دوره‌ای که جهل باعث شد مشروطه نابود شود یا به عبارتی بهتر در مسیر درستی نتوانست ادامه پیدا کند. بنابراین قصدم این نبود که فقط یک روایت مستند داشته باشم بلکه داستان این نمایش برپایه مقطعی از تاریخ است که این مقطع بستر یک درام عاشقانه شده است.

وی درباره ارجاعات امروزی نمایش و ارتباط آن دوران با جامعه فعلی ایران گفت: جهلی را که در «کلنل» بر آن تاکید دارم، قطعا در این دوران هم دیده می‌شود و هر هنرمند یا نویسنده‌ای خیلی از اتفاقات روزمره دوران خود را در اثرش جاری می‌کند.

داستان نمایش «کلنل» با حال و هوای این روزهای محرم نیز همخوانی دارد که در این‌باره تقیانی‌پور بیان کرد: طرح این متن را پارسال آماده داشتم و بعد به مدیران اعلام کردم که نمایشی با تعداد زیاد پرسوناژ خواهد شد و آن‌ها هم موافقت کردند که این نمایش در سالن اصلی تئاترشهر اجرا شود. بعد از عید امسال هم با شهرام حقیقت‌دوست و چند بازیگر دیگر وارد مذاکره شدم و سپس نگارش متن را آغاز کردم، داستان نمایش هم از همان ابتدا در روزهای محرم سپری می‌شد.

این نویسنده و کارگردان در ادامه درباره دو سالی که پس از اجرای «بوقلمون» نمایشی را به صحنه نبرده بود، گفت:‌ گروه ما در این دو سال کاری اجرا نکرد که آن هم بیشتر به دلیل مقرون به صرفه نبودن تئاتر بود، چون مگر کارگردانی الان در تئاتر هست که بتواند از تئاتر ارتزاق کند؟ اصلا یکی از دلایلی که باعث شد من سراغ فیلمسازی و سریال‌سازی بروم همین بحث مالی تئاتر بود که شرایط را برای کار سخت می‌کند، در حالی که همیشه تلاش کرده‌ام شرافتمندانه کار کنم.

او پس از اشاره به اینکه دو سال قبل و همزمان با اجرای «بوقلمون» انتقادهایی به مدیریت در معاونت هنری و شرایط مالی تئاتر داشت و آیا الان آن مسائل برطرف شده که نمایشی را آماده اجرا کرده است؟ گفت: شرایط همان است که قبلا بود و حتی تا حدودی نامعلوم، چون نمی‌دانیم وزیر جدیدی که آمده چه گُلی یا چه گِلی قرار است بر سر تئاتر بزند. بخشی از گله‌های آن زمان من برسر این بود که اگر صرفا بیاییم یک سال را به نام "تئاتر" نامگذاری کنیم حتی به اندازه یک مسکن هم دردی از تئاتر دوا نمی‌کند و به نظرم دوستان هم خودشان متوجه این موضوع شدند چرا که مدیریت‌شان خیلی طول نکشید.

تقیانی‌پور ادامه داد: در حال حاضر هم برای اجرای «کلنل» توکل و امید ما به آمدن تماشاچی و خرید بلیت است، چون به هر حال هر سالنی شرایطی دارد و سالن اصلی تئاتر شهر نیز شرایطی داشته که براساس آن وارد شدیم.

او در پاسخ به اینکه حضور سالار عقیلی در این نمایش و اجرای چند قطعه در راستای همان راه‌های جذب مخاطب با چهره‌هاست که انتقادهایی هم به آن وارد می‌شود؟ گفت: به نظرم اینکه مخاطب بدون توجه به محتوای یک اثر برای دیدن چهره‌ای که دوست دارد به سالن تئاتر بیاید اتفاق بدی نیست، اما درباره حضور سالار عقیلی باید بگویم بر کسی پوشیده نیست که او یک صدای ناب ایرانی دارد و صدایش را بیشتر با ترانه‌های ملی می‌شناسیم. این موضوع به نمایش من کمک می‌کرد و به همین دلیل از ایشان دعوت کردیم که حضور داشته باشند و بر همین اساس یکسری قطعات به صورت آواز اجرا می‌شود و امکان دارد که بعضی شب‌ها به صورت زنده در سالن اجرا کنند.

وی در پایان با اشاره به اینکه فیلم ویدیویی که در حوزه دفاع مقدس ساخته در مرحله تدوین و صداگذاری است و نمایشی امروزی با نام «زورآبادی‌ها» را هم برای اجرای بعدی خود آماده می‌کند، درباره نگاهی که به اجرای این نوع نمایش‌های اجتماعی دارد، توضیح داد:‌ معتقدم یکی از انگیزه‌های اجرای تئاتر، آگاهی‌بخشی به مخاطب است. اگر این آگاهی‌بخشی را از تئاتر بگیریم و صرفا لذت بردن از آن باقی بماند، به زعم من یک جایی از آن کار می‌لنگد. البته یکی از اولین فاکتورهایی که در تئاتر مد نظر قرار گیرد همان لذت است ولی من همیشه سعی کرده‌ام در نمایش‌هایم تلنگری به همان آگاهی‌بخشی که گفتم، بزنم و اینکه چقدر موفق بوده‌ام به استقبال مخاطب برمی‌گردد. درحال حاضر به نظرم  جای آثار اجتماعی در تئاتر ایران بسیار خالی است چون متأسفانه تئاتر ما این روزها به سمت گیشه و تجاری شدن می‌رود که این یک زنگ خطر بزرگ برای تئاتر ایران است.

نمایش «کلنل» به نویسندگی و کارگردانی خیرالله تقیانی‌پور از نیمه مهرماه در سالن اصلی تئاترشهر به صحنه رفته  و داستان آن در سال‌های مشروطه دوم (مشروطه صغیر - استبداد محمدعلی‌شاه قاجار) روایت می‌شود؛ داستان «عزیز» جوان ۳۵ ساله‌ متمول و جاه‌طلبی از خاندان قاجار که به‌دنبال پوشیدن ردای حاکمیت تهران است.

حسین پاکدل، شهرام‌ حقیقت‌دوست، اتابک نادری، سیروس همتی، آرش آصفی، مونا فرجاد، آتیه جاوید، مصطفی ساسانی، جواد پورزند، وحید نفر، علیرضا ناصحی، الهه شه‌پرست، حسین شفیعی، محمد شکری، سیامک توده فلاح، محسن مهری دروی، آناهیتا خسروی، سمیرا سلیمی، زینب قمری، میلاد ابراهیمی، مهیار طهماسبی، حامد بدیعی، نگار جعفری، سروناز جمشیدی، امیر باد بدست و آیسان حداد در این نمایش به ایفای نقش می‌پردازند.

---

منبع: ایسنا