مبانی فقهی مهندسی ژنتیک و محصولات تراریخته

 آیت الله ابوالقاسم علیدوست و حجت الاسلام حسینی کمال ‌آبادی در مقاله ای علمی به تبیین مبانی فقهی مهندسی ژنتیک و محصولات ترا ریخته پرداخته اند.
مهندسی ژنتیک و محصولات اصلاح شده تراریخته، افزون بر آنکه مسئله‌ای مهم در دانش فناوری زیستی به شمار می‌رود، خود پرونده‌ای نو در دانش فقه است. سخن در اطراف این موضوع، فراوان است؛ برخی آن را پیشرفت دانش قلمداد می‌کنند و برخی پس‌رفت.
مسئله‌ای که اظهارنظر در اطراف این موضوع را دشوار کرده است، لایه‌های غیر علمی آن است، هنگامی که انگیزه‌های سیاسی و اقتصادی، به یک مسئله علمی وارد می‌شود، کشف واقعیت، مسیر پیچیده‌تری را به خود می‌گیرد.
برخی تراریخته را ابزار راهبردی در دست صهیونیست‌ها برای کنترل جهان می‌دانند، و از اقدام هماهنگ عناصر نفوذی داخلی و صهیونیسم جهانی، برای عقیم کردن نسل ایرانی و کوبیدن مخالفان با لقب فناوری هراس خبر می‌دهند.
برخی، مهندسی ژنتیک را اوج دانش بشری در عصر کنونی معرفی کرده‌اند و مخالفت‌ها را غیرعلمی و با هدف جلوگیری از وارد شدن این فناوری به کشور می‌دانند.
آنچه در این مقاله، به ویژه بخش دوم آن مورد توجه قرار می‌گیرد، بررسی فعل مهندسی ژنتیک فارغ از پیامدها و آثار آن است که مستلزم ورود در مباحث علمی و کارشناسی است.
مسئله پژوهشی حاضر، عبارت است از حکم‌شناسی مهندسی ژنتیک و محصولات تراریخته از منظر دانش فقه امامیه. ولی از آنجا که این موضوع با عنوان خاصی به خود، در اسناد شرعی وجود ندارد، باید کشف آن را در اسناد عام شرعی، که ناظر به گستره جواز و عدم جواز تغییر خلقت است، پیگیری کرد، از این‌رو مسئله پژوهش حاضر، به صورت دقیق‌تر عبارت است از این‌که تغییراتی که در مخلوقات براساس مهندسی و اصلاح ژن صورت می‌گیرد، براساس اسناد عام شرعی در فقه امامیه چه حکمی دارد؟
مسئله مورد پژوهش عبارت است از مبناپژوهی فقهی و حکم‌شناسی تغییراتی که در مخلوقات براساس مهندسی و اصلاح ژن صورت می‌گیرد.
براساس آیات قرآن، خداوند، عالم را مسخّر انسان قرار داده است. لازمه این تسخیر، جواز تصرف انسان در عالم و تغییر آن به منظور بهره‌بری است؛ ولی در آیه 119 سوره نساء، تغییر خلقت از پروژه‌های شیطان برای گمراهی بشر معرفی شده است.
پژوهش حاضر در دو مقام بحث می‌کند:
یکم آنکه مرز جواز تصرف در عالم براساس جواز تسخیر و منع تغییر خلق‌الله چیست؟
دوم آنکه تغییرات مهندسی ژنتیک از کدام است؟
در قسمت یکم و در ارتباط با آیه مورد ‌نظر، درمجموع چهار دیدگاه با عناوین ذیل وجود دارد:
1. دلالت آیه بر حرمت مطلق تغییر خلقت؛
2. دلالت آیه بر حرمت تغییر دین خدا؛
3. دلالت آیه بر نکوهش تغییر درون انسان؛
4. دلالت آیه بر حرمت تغییر ناهمسو با هدف خلقت پدیده‌ها.
دیدگاه چهارم، اندیشه صحیحی است که مفهوم آفرینش الهی و رقم‌ زدن جعلی برخلاف آن را تبیین و مرز میان تسخیر و تغییر را روشن می‌سازد و درعین‌حال، از لوازم ناصحیح اندیشه‌های دیگر خالی است.
در مقام دوم نیز دو دیدگاه وجود دارد. برخی مهندسی ژنتیک را تغییر مذموم و بعضی تسخیر ممدوح می‌دانند. بنا بر نظر مختار، مهندسی ژنتیک، ابزاری مشترک است که برای هدایت آن به راه تسخیر، به وضع قانون نیازمندیم.
لینک دانلود

منبع: رسا نیوز