علائم و نشانه‌های استرس کودک

 سال‌های رشد اولیه، در سازگاری بعدی اهمیت دارند و وجود مشکلات در خلال این سال‌ها، زمینه‌ ناسازگاری در سال‌های بعدی را فراهم می‌کند. کودک نوپای شما اگر زمان کافی برای بازی در طول روز نداشته باشد، ممکن است مضطرب شود. فشار آوردن بر کودک فراتر حد راحتی کودک هم یک دلیل دیگر شایع استرس کودک است.

بسیاری از والدین نمی دانند چگونه از استرس کودک و نگرانی فرزندان خود بکاهند. در گذشته دوران کودکی دورانی بدون دغدغه و شادی بخش بود ولی اکنون در بیشتر خانواده ها این طور نیست. کودکان هر روز با اخبار ناگوار تلویزیون و روزنامه ها بمباران می شوند. اگر بتوانید بدون اینکه فرزندتان صحنه های خشن و ناراحت کننده را ببینند به همراه او برنامه های تلویزیون را تماشا کنید آدم خوش شانسی هستید!

شناخت عوامل استرس کودک
ابتدا والدین باید منشأ استرس کودک را شناسایی کنند. فشارها غالباً منشأ خارجی دارند مانند خانواده، دوست یا مدرسه، اما گاهی از درون خود فرد نیز نشأت می‌گیرد. مهمترین فشارها می‌تواند فشارهایی باشد که ما به خود وارد می آوریم زیرا اغلب میان آنچه ما فکر می‌کنیم باید باشیم و آنجه در حقیقت هستیم مغایرت وجود دارد.

استرس در کودکان ممکن است با عواملی بیش از آنچه در زندگی آنها اتفاق می‌افتد تشدید شود. آیا فرزندتان صحبت‌های شما درباره مشکلات کاری، نگرانی در مورد بیماری بستگان، و یا جر و بحث با همسرتان بر‌سر مسائل مالی را می‌شنود؟ والدین باید مراقب چگونگی صحبت کردن خود در حضور کودکان باشند زیرا آنها نگرانی پدر و مادر خود را احساس کرده و دچار اضطراب می‌شوند.

عوامل مشکل سازی چون بیماری، مرگ عزیزان یا طلاق نیز مؤثر هستند. اگر این عوامل به فشارهای روزانه که کودک با آنها مواجه است اضافه شود باعث تشدید در استرس کودک  می‌شود.

علائم و نشانه‌های استرس کودک
در کودکان کم سن و سال‌ تر استرس ممکن است موجب پیدایش عادات جدید رفتاری شود مانند مکیدن انگشت، پیچاندن موهای خود یا انگشت کردن در بینی . کودکان بزرگتر ممکن است دروغ بگویند، موجب آزار و اذیت دیگران شوند یا پرخاشگری کنند. همچنین  استرس کودک موجب فشار روحی می باشد و ممکن است کابوسهای شبانه داشته باشد، جدایی از والدین برایش مشکل باشد، به کوچک ‌ترین مسائل واکنش شدید نشان دهد یا در عملکرد تحصیلی خود دچار مشکلات جدی شود. به این نشانه‌ها که ممکن است بیانگر استرس کودک نوپایتان باشد، توجه داشته باشید:

دوری کردن از افراد دیگر.
از دست دادن اشتها.
عصبی بودن.
اشکال در خوابیدن
شکم درد یا سردرد.
افسردگی
درمان استرس کودک
از داستان برای برقرای ارتباط با کودک استفاده نمایید
قصه‌ها و داستان‌ها یک راه‌حل مناسب و قدرتمند برای ارتباط برقرار کردن با کودکان می‌باشند. وقتی پدری برای پسرش در هنگام خواب داستان می‌خواند، کودک احساس راحتی می‌کند و فضای صمیمی بین آن‌ها ایجاد می‌شود. سعی کنید داستان را با قهرمانی پیش ببرید که فرزندتان بتواند او را شناسایی کند. حتی در برخی موارد که قهرمان کار مثبتی انجام می‌دهد می‌توانید به طور مستقیم یا غیر مستقیم به او اشاره کنید یا اسم قهرمان را شبیه نام کودک خود انتخاب کنید. هنگام گفتن قصه و مشکلات موجود در داستان، حواس‌تان به چهره فرزندتان و واکنش او باشد تا زیاده‌روی نکنید. این کار باعث می‌شود تا فرزند شما بدون احساس خجالت یا ناراحتی به داستان شما گوش بدهد. امنیت باید در قصه وجود داشته باشد.

زمان‌های بیشتری را برای بازی کودک اختصاص دهید
برای استرس کودک خود ، بازی یکی از بهترین راه حل‌هاست. شاید بهترین  راه برای دور نگه داشتن کودکان از استرس این باشد که به آن‌ها اجازه بدهیم خوش بگذرانند و لذت ببرند. کلاس‌های مدرسه و آموزشی یک رویه منظم در زندگی کودکان می‌باشند. شما به عنوان والدین کودک می‌توانید زمان مشخص و منظمی را نیز برای بازی کردن او اختصاص بدهید. البته لازم است مرزها را تعیین کنید اما یادتان نرود که بدون فعالیت بدنی و جنب و جوش، مستعد افسردگی و استرس کودک است. برای بازی او را دور از انواع گجت‌ها و وسایل الکترونیکی قرار بدهید. بازی کردن با دیگر بچه‌های محل و یا فامیل گزینه خوبی است که باعث شکل‌گیری بهتر شخصیت اجتماعی کودک شما نیز می‌شود.

شنیدن فعال
هنگام کمک به کودکان برای نداشتن استرس، نباید او را مجبور کنید که هنگام صحبت با شما نباید نگران چیزی باشد. این نوع مکالمه می تواند احوال او را بدتر از پیش کند. بهتر است از روش «شنیدن فعال» استفاده کنید: هنگامی که کودک با شما صحبت می کند مستقیما به او نگاه کنید، حرف های او را درک و سپس به روش خودتان، حرف هایش را برای او تکرار کنید. به طور مثال، «من تصور می کنم قرار ملاقات فردا با دکتر باعث شده تا عصبی بشوی.»

حرف زدن در مورد نگرانی ها
یکی دیگر از روش های مقابله با  استرس کودک ، حرف زدن در مورد نگرانی ها است. به طور مثال، اگر فرزند شما نخستین روز مدرسه اش است و اضطراب و ترس زیادی دارد، با او در مورد محیط مدرسه صحبت کنید. در مورد اتفاق هایی که ممکن است برای او پیش بیاید حرف بزنید و روش کنار آمدن را نیز به او آموزش دهید. همچنین، به او بگویید در مدرسه دوستان جدید بسیاری پیدا خواهد کرد و لحظه های شادی خواهد داشت.

توسعه مهارت‌های فکری
اگر فکر می‌کنید فرزندتان به اندازه کافی رشد کرده و به بلوغ رسیده، می‌توانید به کودک خود یاد بدهید که چه‌طور درباره مشکلاتش فکر کند. مسأله را برای او توضیح بدهید (مشکلات اورژانسی، امتحانات، مشکلات بین دوستان و …) و به او کمک کنید تا درباره راه‌حل‌ها و عواقب نتایج کارهایش فکر کند. از او سؤالاتی مانند: «خب، ما در این باره چه کاری می‌توانیم انجام دهیم؟» بپرسید. در این هنگام کودک شما می‌تواند درباره راه‌های حل مشکلات خود فکر کند.

ایجاد یک محیط مثبت و دور از اضطراب
خانه برای کودکان به عنوان یک پناهگاه محسوب می‌شود. خانه جایی است که کودک در آن باید احساس امنیت کند و از دست مشکلات به آن‌جا پناه ببرد. والدین و سایر اعضای خانواده باید اطمینان حاصل کنند که محیط خانه یک محیط مثبت است.  استرس کودک باعث پایین آمدن اعتماد به نفس و عزت نفس آنها می شود. والدین می‌توانند با تعریف کردن از آن‌ها درکارهایی که درست انجام می‌دهند، به کودکان کمک کنند تا عزت نفس خود را بازسازی نمایند.

یک الگوی خوب برای کودک خود باشید
اگر شما از سر کار به خانه بر می‌گردید و با اوقات تلخی رفتار می‌کنید، انتظار دارید که کودک‌تان چه رفتاری داشته باشد؟ کودک آینه رفتار والدین است. هر کاری که آن‌ها انجام می‌دهند، در نهاد کودک ثبت می‌شود و از آن‌ها تقلید می‌کند. شما باید دقت کنید که چه رفتاری در هنگام مواجه با مشکلات دارید. رفتار شما در قبال مشکلات، نشان‌دهنده راه‌حل برای فرزندتان می‌باشد.

چند نکته کلیدی برای آرامش فرزندانمان
فرزندتان را از علاقه خود مطمئن کنید و به وی یادآور شوید که حتی در زمان ناراحتی شما، می تواند به رویتان حساب کند. مهم تر از همه اینکه کودک باید بداند که می تواند به شما تکیه کند. یادتان باشد حضور شما -چه فیزیکی و چه عاطفی- اهمیت زیادی دارد. هر اتفاقی که بیفتد، حتی اگر مجبورید به یک تماس تلفنی یا اینترنتی بسنده کنید باید برای فرزندتان وقت بگذارید و توجه و محبت خود را نثار او کنید.

منبع: نبض ما