تبیان، دستیار زندگی
یم شهید آیت‌الله سید محمد باقر حكیم (متولد ‌‌١٩٣٩ میلادی) پس از بازگشت به عراق در ماه مه ‌‌٢٠٠٣ موضعی شدیدا انتقادی علیه نیروهای اشغالگر اتخاذ كرد و اعلام كرد: "ما به آمریكایی‌ها اعتماد نداریم، آنها همیشه علیه منافع ملت عر...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

شهید محراب آیت‌الله سید محمد باقر حكیم

شهید آیت‌الله سید محمد باقر حكیم (متولد ‌‌١٩٣٩ میلادی) پس از بازگشت به عراق در ماه مه ‌‌٢٠٠٣ موضعی شدیدا انتقادی علیه نیروهای اشغالگر اتخاذ كرد و اعلام كرد: "ما به آمریكایی‌ها اعتماد نداریم، آنها همیشه علیه منافع ملت عراق فعالیت كرده‌اند و در نتیجه عراقی‌ها از دستورهای دیكته شده‌ی آمریكا پیروی نمی‌كنند."
با این حال وی اقدام آمریكایی‌ها را در سرنگون كردن رژیم صدام مورد تایید قرار داد و برای ایجاد یك دولت غیرنظامی در عراق اعلام كرد آمادگی دارد تا با نیروهای اشغالگر همكاری كند.
آیت‌الله حكیم با توجه به سابقه‌ی مبارزاتی طولانی‌اش علیه رژیم بعث عراق، بهره داشتن از وجهه‌ی بسیار مثبت میان شیعیان عراق و رهبری مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق، می‌توانست وزنه‌ی سنگینی در سیاست و حكومت عراق پس از سقوط رژیم صدام باشد و حتی این‌نقش را در اندك زمانی كه به عراق بازگشت و در این كشور حضور داشت به نحو احسن ایفا كرد.
اهمیت شخصیت آیت‌الله سیدمحمد باقر حكیم تنها ناشی از روحانی و شیعه بودن وی كه آن نیز در جای خود حائز اهمیت است، نبود؛ بلكه علاوه بر آن، وی تقریبا تنها شخصیت عراقی بود كه به لحاظ سابقه‌ی تاریخی، هویتی و مبارزاتی می‌توانست در آینده‌ی عراق بیشترین تاثیر را بگذارد.
آیت‌الله حكیم علی‌رغم همه‌ی فشارها، تطمیع‌ها و تهدیدها، نه تنها در طول سالیان در راه مبارزه و رهایی كشورش از چنگال استكبار مقاومت كرد، بلكه در این راه هیچ‌گاه از یاس و ناامیدی سخن نگفت. از ویژگی‌های عمده كه حكیم را از سایر چهره‌های مبارزاتی عراق متمایز می‌كرد، می‌توان به چند بعدی بودن شخصیت وی، روابط خوب و گاهی صمیمانه با بیشتر گروه‌های مبارزاتی در عراق، روابط مناسب با برخی از كشورهای منطقه، برخورداری از مقبولیت عمومی، عدم احساس خستگی و حقارت در مقابل استكبار و ایمان عمیق به مبارزه تا پیروزی اشاره كرد.
هدف او بالاتر از آن بود كه در قشری‌گری و سطحی‌نگری محصور شود، خطر وجود و حضور دایمی شخصیتی چون آیت‌الله حكیم برای دشمنان عراق و ایران به خوبی شناخته شده بود. از نظر نیروهای اشغالگر و صهیونیست و همچنین نیروهایی كه شدیدا با قدرت گرفتن شیعیان در عراق مخالف بودند، آن آیت‌الله حكیم كه محبوب در عراق و مقبول در ایران باشد، برای آینده‌ی عراق و منطقه بسیار خطرناك‌تر از همه‌ی مشكلات امنیتی و سیاسی كنونی عراق بود. آمریكایی‌ها خطراتی را در وجود آیت‌الله حكیم می‌دیدند كه الزاما نباید با دیدگاه دیگران مثلا انگلیسی‌ها و یا دیگر كشورها هم‌خوانی داشته باشد. آنان به دنبال چهره‌هایی بودند كه بتوانند با آنان بر سر تقسیم غنایم جنگ به توافق برسند و حكیم از آن دسته شخصیت‌هایی نبود كه در این جهت حركت كند. در شرایط حاكم بر عراق در آن زمان و با حضور قوی آیت‌الله حكیم در میان مردم عراق، مقبولیت وی در ایران، شكل‌گیری شورای حكومت موقت عراق با اكثریت شیعه، احساس عراقی‌ها به عدم صداقت آمریكایی‌ها در تعامل با آنان و توافق كلی گروه‌های سیاسی موجود به ضرورت حضور قوی‌تر شیعیان بر اساس میزان جمعیت آنان در كشور، وضعیتی را به وجود آورد كه حتی آمریكایی‌ها سیاست كهنه‌ی انگلیسی‌ها كه در اصل "تفرقه‌بینداز و حكومت كن" خلاصه می‌شود را به عنوان سیاست مطلوب برای ادامه‌ی تسلط بر عراق اتخاذ كنند.
در این بین نقش صهیونیست‌ها كه جاسوس‌هایشان از ماه‌ها قبل از ترور آیت‌الله حكیم در عراق حضور داشتند، در جهت‌گیری حاكم بر كاخ سفید، وهابی‌ها، القاعده‌ای‌ها و بعثی‌ها در ضرورت دور ساختن عراقی‌ها از جمهوری اسلامی ایران و به ویژه شیعیان این كشور، در خور توجه است. البته هر یك از گروه‌های فوق‌الذكر دلایل خاص خود را در این زمینه دارند. آمریكایی‌ها تجربه‌ی جمهوری اسلامی ایران و سیاست‌های ضد‌سلطه‌گرانه‌ی این نظام شیعی را پیش روی داشته‌اند و می‌دانند كه یك دولت عراقی با جهت‌گیر‌ی‌های شیعی، تمامی رشته‌های آنها را در خاورمیانه پنبه خواهد كرد. وهابی‌ها با شیعیان تضاد تاریخی و ایدئولوژیكی دارند. القاعده‌ای‌ها، حداقل به علت سیاست ایران در قبال آنان با طرفداران جمهوری اسلامی به شدت مخالف هستند. بعثی‌ها همیشه از خانواده‌ی آیت‌الله حكیم در ترس و وحشت بوده‌اند و تعداد بیشماری از این خانواده را تاكنون به شهادت رسانده‌اند و صهیونیست‌ها همیشه نظام اسلامی ایران را قوی‌ترین دشمن خود می‌دانند.
آنچه در حادثه‌ی شهادت آیت‌الله حكیم كاملا هویدا بود، پیچیدگی عملیات آن بود كه با توجه به سابقه‌ای كه از عملیات اسراییلی‌ها در سرزمین‌های اشغالی و سایر كشورهای اسلامی وجود دارد، همخوانی داشته است. عملیات مزبور اگر هم توسط گروه‌های دیگر انجام گرفته باشد، الزاما به معنای جدا بودن آن از حمایت و طراحی اسراییلی‌ها در این زمینه نبوده است.
یكی از مهم‌ترین جنبه‌های حیات مبارزاتی آیت‌الله حكیم رهبری مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق به مدت ‌‌١٩ سال بود. این مجلس با داشتن حدود ‌‌٨٠٠٠ نیروی مسلح كه در قالب سپاه بدر سازماندهی شده‌ بودند، وزنه‌یی سنگینی در سیاست عراق پس از سقوط صدام به حساب می‌آمد. نوع فعالیت مجلس اعلا طی سال‌های فعالیتش پس از ‌‌١٩٨١ بیشتر سیاسی و تبلیغی بود و فعالیت آن مانند پارلمانی بود كه اعضای آن را نمایندگان طبقات مختلف اجتماعی تشكیل می‌دادند. از این رو این مجلس طیف گسترده‌یی از آحاد مردم عراق را مخاطب قرار داده بود. با توجه به وجهه‌ی كاریزماتیك آیت‌الله سیدمحمد باقر حكیم و اصالت خانوادگی‌ وی كه از فرزندان آیت‌الله العظمی سید محسن طباطبایی، مرجع علی الاطلاق شیعیان پس از درگذشت آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی به شمار می‌آمد و با توجه به اكثریت شیعه عراق و جو ایجاد شده‌ی پس از سقوط صدام، مجلس می‌توانست نقش موثری در بسیج شیعیان عراق ایفا كند كه همین امر موجبات ترس نیروهای اشغالگر خصوصا رژیم صهیونیستی را در پی داشت و می‌دانستند كه حذف مهم‌ترین عنصر این بسیج یعنی آیت‌الله حكیم عملا نیمی از توان مجلس را خنثی می‌كند و آن را از مركز تحولات آینده‌ی عراق به حاشیه خواهد راند.