ته اینجانب محسن محمدى عراقى (اراكى) در سال 1334شمسى در نجف اشرف متولد شدم. پدرم مرحوم آیةاللّه حاج شیخ حبیب اللّه اراكى از فقها و اساتید معروف حوزه علمیّه نجف بود و افزون بر مقام شامخ علمىیى كه ایشان را در صف علماى طراز ...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
تاریخ : يکشنبه 1385/12/13 ساعت 13:27
حجت الاسلام والمسلمین آقاى حاج شیخ محسن محمدی عراقی اراکی دامت برکاته
اینجانب محسن محمدى عراقى (اراكى) در سال 1334شمسى در نجف اشرف متولد شدم. پدرم مرحوم آیةاللّه حاج شیخ حبیب اللّه اراكى از فقها و اساتید معروف حوزه علمیّه نجف بود و افزون بر مقام شامخ علمىیى كه ایشان را در صف علماى طراز اوّل حوزه نجف قرار مىداد، در میدان عمل نیز از پیشتازان بود. ورع، تقوا، عبادت، زهد و سایر ملكات و سجایاى اخلاقى ایشان كم نظیر بود. آیةاللّه سیّد كاظم مرعشى فرمود: در باره كسى كه صلاحیّت زعامت آینده حوزه نجف را داشته باشد با آیةاللّه خوئى گفتوگو كردم، ایشان فرمود: آیة اللّه حاج شیخ حبیباللّه اراكى شایستهترین فرد است. او در عالم سیر و سلوك و معنا، مقامى عالى داشت و علاوه بر دارا بودن صفا، طهارت و كمالات اخلاقى، از حالات بسیار خوب معنوى نیز برخوردار بود و مكاشفات و مشاهدات ربّانى نصیبش مىشد.معظّمٌله از شاگردان برجسته آیةاللّه العظمى آقاى سیف اللّه اراكى، آیةاللّهالعظمى محقّق اصفهانى (كمپانى)، آیةاللّه العظمى شیخ كاظم شیرازى و برخى دیگر از برجستگان حوزه نجف بود و اینان بر اجتهاد وى گواهى دادند.
مادرم فرزند مرحوم آیةاللّه العظمى شیخ صفرعلى اراكى مىباشد. مرحوم آیةاللّه العظمى حاج شیخ صفرعلى اراكى از اعاظم فقها و زهّاد حوزه علمیّه نجف اشرف بود. او تألیفات
فراوانى در زمینه مسائل فقهى و اصولى دارد و قریب یك دوره فقه استدلالى و نیز یك دوره كامل اصول فقه از جمله آثار علمى بهجا مانده از ایشان است كه آماده چاپ مىباشد.
تولد و دوران كودكى
دوران تحصیل و اساتید
عوامل مؤثّر بر شخصیّت علمى و اجتماعى
فعّالیّتهاى علمى
تألیفاتفعّالیّت هاى سیاسى و اجتماعىمسئولیّتها
>قرآن كریم را نزد مرحوم والد و والده و نیز همشیره بزرگم فرا گرفتم.
همشیرهام علاوه بر قرآن، گلستان سعدى و كتابهاى درسى سالهاى اوّل، دوم و سوم ابتدایى را به من آموخت.
با توجّه به وضعیّت نامناسب مدارس آن روز و نیز به منظور فرا گرفتن كامل زبان عربى، پدرم مرا براى تحصیلات ابتدایى به مدرسه «منتدى النّشر» كه زیر نظر مرحوم آیةاللّه شیخ محمدرضا مظفّر اداره مىشد، فرستاد. از ابتدا به كلاس سوم رفتم و تا كلاس اوّل متوسّطه را در همان مدرسه به تحصیل ادامه دادم. پس از آن با راهنمایى مرحوم پدرم ترجیح دادم به تحصیلات حوزوى روى آورم. ازاینرو، از سال 1347شمسى تحصیلات حوزوى را شروع كردم. دروس مقدّمات و سطوح را نزد اساتید حوزه و برخى از دروس نظیر شرح صمدیه، حاشیه ملّا عبداللّه، مقدارى از معالم و مقدارى از شرح لمعه را نزد مرحوم پدرم خواندم. مقدارى از كفایه و رسائل را نیز ظاهراً نزد ایشان خواندم و بقیّه را نزد اساتید معروف حوزه نجف گذرانیدم. مقدارى از كفایه را نزد آیةاللّه حاج سیّد عبّاس خاتم، مقدار دیگر را نزد آیةاللّه سیّد حسن مرتضوى تحصیل كردم. قسمت اعظم رسائل و نیز اصولفقه را نزد آیةاللّه سیّد كاظم حائرى و مقدارى از لمعه را نزد آیةاللّه سیّد عزالدّین بحرالعلوم گذرانیدم. بخشى از مكاسب را نیز نزد آیةاللّه شیخ محمد تقى جواهرى و بخشى دیگر را نزد آیةاللّه سیّد محمود هاشمى و نیز قسمتى دیگر را نزد مرحوم آیةاللّه شیخ عبدالمجید روشنى بهطور خصوصى خواندم.
حكمتِ شرح منظومه و جلد اوّل و دوم اسفار را نزد مرحوم آیةاللّه حاج شیخ عبّاس قوچانى فرا گرفتم. پس از اتمام سطح در سال 1353شمسى، در درس خارج فقه مرحوم آیةاللّه العظمى خوئى حاضر شدم و تا زمان هجرت به قم از درس فقه ایشان استفاده مىكردم. در حوزه درس خارج فقه و اصول مرحوم شهید آیةاللّهالعظمى سیّد محمد باقر صدر نیز شركت كردم و مدّتى از خارج فقه و اصول ایشان بهرهمند شدم.
در سال 1354شمسى در نتیجه فشارهاى حكومت بعث عراق ناگزیر ازنجف اشرف به قم هجرت كردم. از آغاز حضور در حوزه علمیّه قم از درس خارج فقه مرحوم آیةاللّه العظمى میرزا كاظم تبریزى و اصول آیةاللّه العظمى وحید خراسانى استفاده كردم.
در جلسات خارج اصول آیةاللّه سیّد كاظم حائرى نیز حاضر مىشدم و حدود چهار سالهم از خارج فقه مرحوم آیةاللّه العظمى میرزا كاظم تبریزى استفاده كردم.قریب یك دوره كامل از درس خارج اصول آیةاللّه العظمى وحید خراسانى و درس خارج اصول فقه آیةاللّه سیّد كاظم حائرى استفاده بردم.
به استثناى سالهاى 1360 تا 1361 و نیز 1365 تا 1367شمسى یعنى حدود چهار سال كه در خوزستان به انجام وظیفه اشتغال داشتم، در بقیّه اوقات - تا سال 1373شمسى - بهطور مستمر در درسهاى خارج فقه و اصول آیةاللّه وحید خراسانى و آیةاللّه حائرى شركت نمودم و غالب آن درسها را نیز تقریر كردهام.
در فقه بخشى از طهارت را نزد مرحوم آیةاللّه العظمى شهید صدر و بخشى دیگر را نزد مرحوم آیةاللّه العظمى میرزا كاظم تبریزى گذراندم.
قسمتى از مباحث زكات را از درس خارج فقه مرحوم آیةاللّه العظمى خوئى استفاده كردم و بخشى از صلات را نزد آیةاللّه العظمى وحید خراسانى گذراندم. هم چنین بحث اراضى موات و مكاسب محرّمه را از ایشان استفاده كردم. مباحث اجاره، حكومت اسلامى، اراضى موات، ولایت امر، خمس، اجتهاد و تقلید و قضا را در محضر آیةاللّه سیّد كاظم حائرى گذراندم.تفسیر و علوم قرآن را از مرحوم آیةاللّه حاج آقا مصطفى خمینى، آیةاللّه معرفت و آیةاللّه سیّد محمد باقر حكیم، در حوزه نجف اشرف فرا گرفتم.بعد از تشرّف به حوزه علمیّه قم مقدارى از اسفار را از جلسات درس آیةاللّه جوادى آملى و مرحوم شهید آیةاللّه مطهّرى استفاده كردم. نهایة الحكمه را نزد آیةاللّه مصباح یزدى فرا گرفتم و از ایشان بسیار بهرهمند شدم. در جلسات درس فلسفه هگل مرحوم آیةاللّه بهشتى كه در ایّام تعطیل بین سالهاى 1355 - 1357شمسى در قم تشكیل مىشد، شركت جستم و استفاده بسیار بردم.
از آنجا كه شكل پذیرى شخصیّت هر فرد، تابع مربّیان و همنشیان او است، من نیز شخصیّت علمى واجتماعى خود را از این بزرگانى كه نام آنان در ذیل مىآید، كسب كردهام:
1.مرحوم آیةاللّه والد(ره) كه حكمت، تقوا، علم و اخلاص ایشان براى من فراموش ناشدنى است و هیچ كس بیش از این مرد بزرگ در سرنوشت من مؤثّر نبوده است. آنچه از این انسان الهى دیده و حس كردهام، وصف ناشدنى است. خدایش بیامرزد.
2.مرحوم آیةاللّه العظمى امام خمینى(ره) الگوى دیگرى بودند كه اخلاص وارادت به ایشان را از پدرم آموختم و خودم نیز هر چه بیشتر با این مرد الهى نزدیك شدم، بیشتر عظمت او را دریافتم. در نجف اشرف ملازم نماز جماعت ایشان بودم و در جلسات مواعظ اخلاقى ایشان با علاقه خاصّى حضور مىیافتم.
3.مرحوم آیةاللّه العظمى شهید سیّد محمد باقر صدر، 4.مرحوم آیةاللّه شهید مطهّرى، 5.مرحوم آیةاللّه شهید بهشتى، 6.مرحوم آیةاللّه شهید قدّوسى، 7.حضرت آیةاللّه مصباح یزدى، 8.حضرت آیةاللّه سیّد كاظم حائرى.
اینان شخصیّتهاى نافذى بودند كه بیش از دیگران مرا تحت نفوذ و تأثیر خویش قرار دادند و علاوه بر بهرههاى علمىیى كه از محضر این بزرگان بردم، از نظر عملى و اخلاقى و سلوك اجتماعى نیز بیشترین استفاده را از آنان بردهام.
از همان آغاز تحصیل، پس از اتمام هر دوره تحصیلى و انتقال به مرحله بعد، مرحله قبلى را تدریس مىكردم. هنگامى كه در نجف بودم، مقدّمات را تا سطح لمعه تدریس كردم و پس از انتقال به قم، لمعه، رسائل، مكاسب، نهایةالحكمه، شرح منظومه، اسفار، اشارات، شرح تجرید و كفایة الاصول را تدریس كردم. در اهواز نیز به تدریس مكاسب، رسائل و لمعه اشتغال داشتم.
هم چنین از آغاز تشرّف به قم در مدرسه حقّانى، دروسى نظیر انشاى عربى، فلسفه و اصول عقاید را تدریس كردم. پس از شهادت مرحوم آیةاللّه قدّوسى در مدرسه شهیدین، به تدریس رسائل و لمعه نیز مشغول شدم.
به تألیف توجّه خاصّى داشتم و تاكنون آثار زیر را به رشته نوشته درآوردهام:
1.مبانى جهان بینى اسلامى (1363ش.)؛ 2.نقد ایدئولوژى سازمان مجاهدین خلق (سال 1358ش.)؛ 3.المختار من مقتل الحسین فى بحار الانوار (1370ش.)؛ 4.الولایة الالهیّة و ولایة الفقیه (1369ش.)؛ 5.المدخل الى منهج المعرفة الاسلامیّه (1375ش.).
مقالات فراوانى نیز نوشتهام كه كه در مجلّات رسالة القرآن، رسالة الثّقلین، الفكرالاسلامى، التّوحید العربى و... منتشر شدهاند.
علاوه بر آنچه گفته شد، مقدّمهاى بر شرح ارشاد مقدّس اردبیلى نیز نوشتهام كه در سال 1397 قمرى با تحقیق و تصحیح آیات عظام مجتبى عراقى، اشتهاردى و یزدى منتشر شده است.
در زمینه تصحیح نیزفعّالیّت داشتهام وكتاب مقالات الاصول مرحوممحقّق عراقى را با همكارى سیّد مُنذر حكیم تحقیق كردهام كه جلد اوّل آن چاپ و منتشر شده است.كتاب اللّوامع الالهیّة فى المباحث الكلامیّه تألیف مقداد سیورى را نیز با همكارى سیّد عمار ابورعنیف تصحیح كردهام كه هنوز منتشر نشده است.
تألیفات منتشر نشده اینجانب نیز عبارتاند از:
1.ملكیّة المعادن فى الفقه الاسلامى؛ 2.مبدأ العلیة و الاراده؛ 3.كتاب القضاء؛ 4.نظریّه حكومت اسلامى (ناتمام).
نوشتههاى ناتمامى در زمینه فقه استدلالى در ابواب، صلات، صلات جمعه، صلات مسافر، خمس، اجتهاد و تقلید و نیز در زمینه اصول و فلسفه دارم.
دیگر فعّالیّتهاى اینجانب در تأسیس مجتمع هاى علمى - دینى و كنگرههاى فرهنگى عبارتاند از:1.تأسیس حوزه علمیّه دزفول؛
2.تأسیس مجمع اندیشه اسلامى قم با همكارى جمعى از فضلا (1368ش.)؛
3.راه اندازى و دبیر كلّى كنگره شیخ انصارى (1373ش.)؛
4.تأسیس دانشكده اصول دین دزفول (1367 ش.)؛
5.تأسیس مركز اسلامى انگلیس (1374 ش.)؛
6.تأسیس دانشكده علوم اسلامى و كالج علوم لندن؛
7.تأسیس و مدیریّت مجلّه الفكرالاسلامى (منتشر شده از سوى مجمع اندیشهاسلامى).
فعّالیّت هاى سیاسى خود را در نجف اشرف آغاز كردم. در اثر علاقه شدید به حضرت امام در بیت ایشان رفت و آمد داشتم و در نشر آثار و اعلامیّهها و كتاب حكومت اسلامى امام در عراق فعّالیّت مىكردم. از سوى دیگر، در جلسات درس مرحوم آیةاللّه شهید صدر نیز حضور فعّال داشتم. در نتیجه این فعّالیّتها و ارتباطى كه با جوانان دانشگاهى در عراق داشتم، تحت تعقیب دستگاه امنیّتى حكومت عراق قرار گرفتم و حدود یك سال زندگى مخفیانه داشتم. در سال 1354شمسى از عراق هجرت كردم و به قم مشرّف شدم و از همان آغاز به سازمان امنیّت احضار شدم و مورد بازجویى قرار گرفتم. این مسئله چندین بار تكرار شد كه به لطف خدا توانستم با پاسخهایى رهایى یابم. یك بار نیز در ماه مبارك رمضان سال 1357شمسى به دلیل یك سخنرانى انقلابى در خوانسار تحت تقیب قرار گرفتم؛ ولى توانستم با همكارى برخى از دوستان از دست مأموران جان سالم به در برم.
با پیروزى انقلاب اسلامى، مسئولیّت روحانیون سنگین تر شد. بر همین اساس، آمادگى یافتم تا هر وظیفهاى كه به من محوّل شود، بپذیرم. ریاست دادگاههاى انقلاب اسلامى آبادان و خرّمشهر به دستور آیةاللّه شهید قدّوسى در سال 1359شمسى اوّلین مسئولیّت من بود. در سال 1360شمسى نیز ریاست دادگاههاى انقلاب اسلامى خوزستان و در سال 1361شمسى با حفظ سِمَت، ریاست دادگسترى خوزستان را به عهده گرفتم.
در سال 1362شمسى به علّت شدّت اشتیاق به ادامه تحصیل و نیز سپرىشدن شرایطبحرانى اوایل جنگ به حوزه باز گشتم و از مسئولیّتهاى یاد شده استعفاكردم.
در سال 1365شمسى بنا به درخواست مردم دزفول به امامت جمعه دزفول و نمایندگى حضرت امام در آن شهرستان منصوب شدم و تا آخر جنگ بهطور مستمر در آنجا بودم. پس از جنگ روزهاى پنجشنبه و جمعه به دزفول مىرفتم تا این كه به فرمان مقام معظّم رهبرى براى فعّالیّت هاى فرهنگى اسلامى به لندن اعزام شدم.
پس از استعفا از دادگسترى، مسئولیّتهایى نظیر حاكم شرع هیئتهاى واگذارى زمین خوزستان (1362 - 1373ش.) و نیز نمایندگى ولىّفقیه در دانشگاه شهید چمران اهواز(1369 - 1374ش.) را بر عهده داشتم.
در مدّت جنگ و به ویژه در هنگام تصدّى امامت جمعه دزفول، تلاش داشتم در حدّ توان در كنار رزمندگان حضور یابم و در تشویق و دلگرمى آنان بكوشم.
از سال 1366 - 1375شمسى مسئولیّت نمایندگى ولىّفقیه در نیروهاى سپاه بدر را نیز بر عهده داشتم و در سال 1362شمسى به عضویّت مجلس اعلاى انقلاب اسلامى در آمدم و در همان سال شاخه نظامى مجلس اعلاى انقلاب اسلامى عراق را تأسیس نمودم كه بعدها به سپاه نهم بدر معروف شد.
در سال 1373شمسى به عنوان نماینده مقام معظّم رهبرى در اروپا به انگلیس اعزام شدم و سرانجام در سال 1369شمسى از سوى مردم شریف خوزستان به مجلس خبرگان رهبرى راه یافتم.