زنانی که زیر مقنعه کلاهداری میکنند
نجم السلطنه در سال ۱۲۳۳ شمسی در خانواده ای وابسته به سلسله قاجاریه در میان ثروت و امتیازات فراوان متولد شد؛ خانوادهای که انقلاب مشروطه وضعیت آن را متزلزل کرده بود.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
تاریخ : دوشنبه 1396/07/10
تا بحال به موسسان بیمارستانهای قدیمی اندیشیدهاید؟ چرا و توسط چه کسانی این بیمارستانها تاسیس شدند؟ یکی از قدیمیترین بیمارستانهای تهران؛ بیمارستان نجمیه است که همواره پابرجاست.
این بیمارستان در سال ۱۳۰۸ شمسی از طرف ملک تاج ملقب به نجم السلطنه یکی از دختران فیروزمیرزا پسرعباس میرزای نایب السلطنه (از نوادگان قاجاریه) ساخته و وقف شده است. نجمیه از جنوب به خیابان جامی، از شرق به خیابان حافظ و از شمال با خیابان شیخ هادی در ارتباط است.
بعد از تغییر سلطنت از قاجاریه به پهلوی، به دلیل اینکه طبق قانون همه مردم باید برای خود نام خانوادگی انتخاب میکردند، نجم السلطنه نام خود را به ملک تاج فیروز تغییر داد. او بیمارستان نجمیه را در قسمت غربی زمینهای میرزا فضل الله خان دیبا بنا نهاد و خودش در قسمت شرقی آن تا پایان عمر منزل کرد. نجم السلطنه نیمی از تختهای بیمارستان را وقف بیماران مستمند کرد. در طول چندسالی که بیمارستان ساخته میشد او با وجود کهولت سن در خانه کوچکی در باغ زندگی میکرد و شخصا به امور ساختمان رسیدگی میکرد. نجم السلطنه حق نظارت را به دختران خود و تولیت آن را به پسرانش دکتر محمد مصدق و سپس ابوالحسن دیبا سپرده بود. مدتها پس از ساخت این بیمارستان پسر دوم او ابوالحسن دیبا اولین هتل مدرن تهران به نام هتل پارک را در این زمین احداث کرد.
نجمالسلطنه از زمان مشروطیت زندگی پر فراز و نشیبی را پشت سر گذاشت گرچه سندی در این رابطه موجود نیست ولی با شناخت خانواده او و اوضاع کشور به راحتی میتوان حدس زد که او چه بحرانهایی را بر سر مسائل سیاسی پسرش مصدق و برادرش فرمانفرما و حتی پسران او که یکی از آنها دامادش بود سپری کرده است ولی این زن در تمامی این سالها از خانواده بزرگ خود و برادرش حمایت و نگهداری کرد.
اولین مدیر این بیمارستان دکتر یوسف میر بود. او اهل ایروان بود و در سال ۱۹۰۸ میلادی برای تحصیل طب به لوزان سوئیس رفت. در لوزان به تشویق یکی از دانشجویان ایرانی خود به ایران آمد و مدتی پس از آن برای مدیریت این بیمارستان انتخاب شد. او با فخرآفاق نوه نجم السلطنه ازدواج کرد. در بحبوحه نهضت ملی نفت و زمان نخست وزیری دکتر مصدق یکی از هواداران او به نام محسن شمشیری ضلع جدیدی به بیمارستان اضافه کرد. در دفتر کوچکی در ضلعی که شمشیری آن را ساخت، روی یک پلاک مسی سیاه جملهای نوشته شده بود که نجم السلطنه همیشه آن را بر زبان میراند: "هرکسی آن درود عاقبت کار، که کشت".
بیمارستان نجمیه امروز کاربردی آموزشی-درمانی دارد و تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله است، این بیمارستان به عنوان یکی از مراکز درمانی تخصصی و فوق تخصصی در شهر تهران به شمار میآید که بخشهای مختلفی مانند زنان- زایمان، نوزادان، داخلی، آی سی یو، جراحی، اتاق عمل و بخشهای پاراکلینیک اوژانس، رادیولوژی، ماموگرافی و ... دارد.
منابع: خبرگزاری ایسنا/ دنیای زنان در عصر قاجار
بیمارستان نجمیه یادگار کیست؟
بیمارستان نجمیه تهران یادگار نجم السلطنه از نوادگان خاندان قاجار است؛ بیمارستانی که به نام اولین مرکز درمانی خصوصی تهران شناخته میشود.این بیمارستان در سال ۱۳۰۸ شمسی از طرف ملک تاج ملقب به نجم السلطنه یکی از دختران فیروزمیرزا پسرعباس میرزای نایب السلطنه (از نوادگان قاجاریه) ساخته و وقف شده است. نجمیه از جنوب به خیابان جامی، از شرق به خیابان حافظ و از شمال با خیابان شیخ هادی در ارتباط است.
نجم السلطنه کیست؟
نجم السلطنه در سال ۱۲۳۳ شمسی در خانواده ای وابسته به سلسله قاجاریه در میان ثروت و امتیازات فراوان متولد شد؛ خانوادهای که انقلاب مشروطه وضعیت آن را متزلزل کرده بود. مادرش حاجیه هما خانم، دختر بهمن میرزا بهاءالدوله یکی دیگر از پسران عباس میرزا بود. نجم السلطنه در طول زندگی پرتلاطم خود سه بار ازدواج کرد که هربار زندگی مشترک با فوت همسر پایان پذیرفت. بار اول در سن ۱۶ سالگی با وکیل الملک کرمانی ازدواج کرد؛ حاصل آن دو دختر به نامهای عشرت الدوله و شوکت الدوله بود. مدتی بعد از فوت همسر اول، او با وزیر دفتر آشتیانی ازدواج کرد. حاصل این ازدواج محمد مصدق السلطنه یا همان دکتر محمد مصدق و دختری به نام آمنه دفترالملوک بود. این زندگی مشترک نیز با فوت وزیر دفترآشتیانی پایان یافت و نجم السلطنه سرپرستی فرزندانش را بر عهده گرفت، اما بعد از گذشت مدتی با میرزا فضل الله خان وکیل الملک تبریزی که به نام میرزا فضل الله خان دیبا نیز شناخته میشد، ازدواج کرد و پسری به نام ابوالحسن دیبا به دنیا آورد.اولین مدیر این بیمارستان دکتر یوسف میر بود. او اهل ایروان بود و در سال ۱۹۰۸ میلادی برای تحصیل طب به لوزان سوئیس رفت. در لوزان به تشویق یکی از دانشجویان ایرانی خود به ایران آمد و مدتی پس از آن برای مدیریت این بیمارستان انتخاب شد. او با فخرآفاق نوه نجم السلطنه ازدواج کرد.
بعد از تغییر سلطنت از قاجاریه به پهلوی، به دلیل اینکه طبق قانون همه مردم باید برای خود نام خانوادگی انتخاب میکردند، نجم السلطنه نام خود را به ملک تاج فیروز تغییر داد. او بیمارستان نجمیه را در قسمت غربی زمینهای میرزا فضل الله خان دیبا بنا نهاد و خودش در قسمت شرقی آن تا پایان عمر منزل کرد. نجم السلطنه نیمی از تختهای بیمارستان را وقف بیماران مستمند کرد. در طول چندسالی که بیمارستان ساخته میشد او با وجود کهولت سن در خانه کوچکی در باغ زندگی میکرد و شخصا به امور ساختمان رسیدگی میکرد. نجم السلطنه حق نظارت را به دختران خود و تولیت آن را به پسرانش دکتر محمد مصدق و سپس ابوالحسن دیبا سپرده بود. مدتها پس از ساخت این بیمارستان پسر دوم او ابوالحسن دیبا اولین هتل مدرن تهران به نام هتل پارک را در این زمین احداث کرد.
نجم السلطنه در دوران مظفرالدین شاه
با به سلطنت رسیدن مظفرالدین شاه زندگی نجمالسلطنه نیز دچار تغییراتی شد. عبدالحسین میرزا فرمانفرما در اثر مخالفت با مظفرالدین شاه به تبعید خود خواسته تن داد و در عتبات ساکن شد و دسیسهچینیهای درباریان باعث برکناری وکیلالملک از کار شد. دختر شاه که با عبدالحسین میرزا ازدواج کرده بود از همراهی با همسر خود به عتبات منع شد و در تهران بود. نجمالسلطنه در مدت چهار سال تبعید برادر امور زندگی زن برادرش عزتالسلطنه را در دست داشت. او در تمام این مدت با نامهنگاری عبدالحسین میرزا را از وقایع روی داده آگاه میکرد و نامههای وی از اهمیت خاصی برخوردار است.نجمالسلطنه از زمان مشروطیت زندگی پر فراز و نشیبی را پشت سر گذاشت گرچه سندی در این رابطه موجود نیست ولی با شناخت خانواده او و اوضاع کشور به راحتی میتوان حدس زد که او چه بحرانهایی را بر سر مسائل سیاسی پسرش مصدق و برادرش فرمانفرما و حتی پسران او که یکی از آنها دامادش بود سپری کرده است ولی این زن در تمامی این سالها از خانواده بزرگ خود و برادرش حمایت و نگهداری کرد.
زنانی که زیر مقنعه کلاهداری میکردند
در کتاب "زنانی که زیر مقنعه کلاهداری میکردند" به قلم منصوره اتحادیه، آمده است که "او زندگی ساده و بیآلایشی داشت و تجمل به خود راه نمیداد. نجم السلطنه ثروتش را وقف ساختن بیمارستان نجمیه کرد. احتمالا به دلیل سن، تربیت و موقعیت خانوادگی آماده پذیرفتن همه جوانب تحولات مربوط به زنان نبود، اما وقفنامه و حق نظارتی که به دخترانش واگذار کرد، خارج از عرف زمانه بود. این امر نشانه ذهنیت باز و شهامت اوست؛ به طوری که به حق میتوان گفت او جزو زنانی بود که زیرمقنعه کلاهداری میکرد." تاریخ از او به عنوان زنی فعال، خوش فکر، قوی و همگام با جریان روز نام برده است. او در سال ۱۳۱۱ شمسی – شش سال پس از آغاز سلطنت رضاشاه- در گذشت.اولین مدیر این بیمارستان دکتر یوسف میر بود. او اهل ایروان بود و در سال ۱۹۰۸ میلادی برای تحصیل طب به لوزان سوئیس رفت. در لوزان به تشویق یکی از دانشجویان ایرانی خود به ایران آمد و مدتی پس از آن برای مدیریت این بیمارستان انتخاب شد. او با فخرآفاق نوه نجم السلطنه ازدواج کرد. در بحبوحه نهضت ملی نفت و زمان نخست وزیری دکتر مصدق یکی از هواداران او به نام محسن شمشیری ضلع جدیدی به بیمارستان اضافه کرد. در دفتر کوچکی در ضلعی که شمشیری آن را ساخت، روی یک پلاک مسی سیاه جملهای نوشته شده بود که نجم السلطنه همیشه آن را بر زبان میراند: "هرکسی آن درود عاقبت کار، که کشت".
بیمارستان نجمیه امروز کاربردی آموزشی-درمانی دارد و تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله است، این بیمارستان به عنوان یکی از مراکز درمانی تخصصی و فوق تخصصی در شهر تهران به شمار میآید که بخشهای مختلفی مانند زنان- زایمان، نوزادان، داخلی، آی سی یو، جراحی، اتاق عمل و بخشهای پاراکلینیک اوژانس، رادیولوژی، ماموگرافی و ... دارد.
منابع: خبرگزاری ایسنا/ دنیای زنان در عصر قاجار