الفبای زندگی در روز عاشورا
« عاشورا » ، تابلوی چند بعدی از اسلام است ؛ درهر بُعدآن دارای درس های فراوانی است. هر چند که بُعد « جهاد وشهادت » پررنگ تر از همه است ، ولی هر لحظۀ آن درس زندگی است.
«عاشورا »، تابلوی چند بعدی از اسلام است؛ در هر بُعد آن دارای درس های فراوانی است. هر چند که بُعد « جهاد و شهادت» پررنگ تر از همه است، ولی هر لحظۀ آن درس زندگی است.
رفتار و گفتار امام حسین (ع) در این سفر معنوی، الگو عملی برای شیعیان است. در این مقاله بنا داریم به طور مختصر به بُعد « خانواده » و درس هایی که در مورد آن از رفتار امام حسین( ع ) ، می توان گرفت ، بپردازیم. و چه به جاست که عاشورایی ها ضمن عرض ادب و برپایی عزاداری، به درس هایی که در مورد خانواده در این مقاله بیان می شود، در زندگی خود عمل کنند تا به امام (ع) نزدیک و شبیه شوند.
زنان و فرزندان را برای سفر آماده می کند، و بعضی مانع این عمل امام (ع) می شوند و با دلسوزی می گویند: چرا زن و فرزندان را همراه خود می بری ؟ ! سفر پر خطر است آنها را با خود نبر .
امام ( ع) با متانت پاسخ می دهند: که باید همراه ببرم . امام حسین (ع) می خواهد در راه الهی خود، خانواده اش را همگام کند و متقابلاً « خانواده » نیز این همراهی با امام زمانِ را خود در راه خدا می پذیرند، و بارضایت کامل همراه او آماده سفری بزرگ می شوند.
درس عاشورایی : مسلمان، باید در کارهای الهی « خانواده » خود را همگام و همراه کند، و اعضای خانواده به گونه ای انتخاب و تربیت شده باشند که این همگامی و همراهی را برای خدا بپذیرند. در کارها عام المنفعه اعضای خانواده هر کدام در حد توان خود شرکت جویند.
امام حسین (ع ) در تمام سفر تا لحظه شهادت با تمام نیرو در حفظ و دفاع از خانوده بودند. زمان سوار شدن زن و فرزندان ، محارم به آنها کمک می کردند تا به راحتی سوار کجاوه شوند. در سفر با سرپرستی حضرت ابوالفضل ( ع) از آنها در برابر حملات احتمالی حفاظت می کردند. با کندن گودال و آتش افرختن در آن ، مانع تجاوز دشمنان شدند . لحظۀ آخر فریاد برآورد « فرزندان ابوسفیان ! اگر دین ندارید آزاده باشید تا من زنده هستم به سمت خیمه ها نروید »
درس عاشورایی : پدر در منزل تمام حواس خود را مبذول خانواده خود کند و آنها را حفاظت کند؛ بخصوص در این زمان که دشمن نهاد «خانواده» را مورد هجمۀ فرهنگی قرار داده است؛ باید پدر مواظب زن و فرزندان خود باشد تا از این هجمه ها ، آنها را حفظ کند و برای رسیدن به این امر خطیر، باید سرمایه گذاری لازم اعم از عاطفی ، زمانی و مالی را بعمل آورد تا مانع تأثیر نقشه های شوم دشمن شود . از نفوذ هجمه های فرهنگی دشمن در بین افراد خانواده اش با قدرت و محبت مراقبت کند.
امام حسین ( ع ) در طول سفر و حتی در حین کارزار با دشمنان در فکر « آرامش » بخشیدن به خانواده اش بود، با گفتن بلند ( لاحول ولا قوۀ بالله ) حیات خود را به خانواده اعلام می کرد و این ذکر شریف که زنده بودن او را به خانواده نشان می داد، مایه آرامش نسبی خانوده اش می شد.
درس عاشورایی : تمام اعضای خانواده ، باید سعی کنند همدیگر را از نگرانی نسبت به هم ، حفظ کنند و موجب آرامش خاطر یکدیگر شوند . مثلاً وقتی پدر مسافرت و یا مأموریت می رود با تماس های مکرر اعضای خانواده را از نگرانی برهاند. هر کدام از اعضا هر طور که باید به فکر آرامش روحی همدیگر باشند.
نیاز عاطفی ، از نیاز های مهم و اساسی در رشد شخصیت انسان است ؛ امام حسین ( ع ) در طی سفر و حتی روز عاشورا با توجه به نیازهای عاطفی خانواده، از آن غفلت نمی ورزید . با گفتگو، در آغوش گرفتن و خداحافظی کردن با تک تک اعضای خانواده ،و ابراز محبت و علاقه این نیاز مبرم خانواده خود را در روز عاشورا غافل نبودند و به نحو کامل ارضاء می فرمودند.
درس عاشورایی : اعضای خانواده می بایست به ارضای « عاطفی » ، یکدیگر توجه جدی مبذول دارند ؛ زمانی را برای آن منظور نمایند. پدر و مادر ، زمانی به ارضای عاطفی یکدیگر اختصاص دهند و همچنین آنها برای سیراب کردن عاطفی فرزندان خود، زمان و وقت لازم را بگذارند. اگر هر دو شاغل هستند ، باید در زمان هایی که کنار یکدیگر باشند و به ارضای عاطفی فرزندان ، بگذارند، بخصوص پدر می بایست عواطف « دختر » خود را سیر کند. غفلت این امر مهم ، موجب آسیب پذیری خانواده خواهد شد. نکتۀ قابل توجه این که والدین، خود باید الگوی عملی باشند تا بقیۀ فرزندان نیز هم برای الان و هم برای زندگی آینده شان ،آموزش ببینند تا قادر باشند به نحو احسن با یکدیگر ارتباط عاطفی برقرار کنند.
انسان، هیچ گاه از « تعلیم و تربیت » بی نیاز نیست. برای رشد و ارتقاء همواره به آموزش نیازمند است. امام حسین (ع ) در لحظات مختلف از تعلیم و تربیت دوست و دشمن غافل نمی شدند. جملۀ مشهوری که در لحظۀ خداحافظی به فرزند عزیزش امام سجاد ( ع ) فرمودند : یا بُنَیَّ إِیَّاكَ وَ ظُلْمَ مَنْ لَا یَجِدُ عَلَیْكَ نَاصِراً إِلَّا اللَّهَ»
ای فرزندم، از ظلم به کسی که در برابر تو ، هیچ یاری کننده‌ای به جز خداوند ندارد، بر حذر باش.
درس عاشورایی : اولاً والدین برای تعلیم و تربیت خود و فرزندانشان ، سرمایه گذاری کنند ؛ زمان هایی برای آموزش و یادگیری تعالیم دین، اختصاص بدهند. برای این مسئله مهم ، می توانند در منزل خود جلساتی برگزار کنند تا موجب ارتقای آگاهی و بصیرت در دین اعضای خانواده شود، یا این در جلسات و کلاس هایی که می توانند به آگاهی و بصیرت در دین برسند، حضور پیداکنند؛ نباید از تعلیم و تربیت یکدیگر غافل شوند.
ثانیاً : هر کدام سعی کنند به وصیت و سفارش امام حسین ( ع ) در آخرین لحظات زندگی ، که یقیناً سفارش مطلب مهمی است که امام سجاد (ع ) فرمودند « ای فرزندم، از ظلم به کسی که در برابر تو ، هیچ یاری کننده‌ای به جز خداوند ندارد، بر حذر باش» ، عمل کنند. بخصوص پدر مبادا به زن و فرزند خود « ظلم » کند که آنها بجز« خدا » کسی را یاری و کمک ندارند !!
ظلمی که اعضای خانواده نسبت به هم روا می دارند. ظلم زن و شوهر نسبت به یکدیگر یا آنان نسبت به اولاد و ظلم اولاد نسبت به پدر و مادر، هنگام بی پناهی و بی یاوری طرف مقابل، مصداق بحث ما است.
هنگامی که زن، پشتیبان ندارد و مجبور است به ظلم شوهر خویش بسوزد و بسازد و همچنین مرد، مجبور است برای حفظ آبرو یا جهات دیگری، ظلم همسر خویش را تحمّل کند.
سرزنش، زخم زبان، نیش و کنایه به همسری که پناه‌گاه و پشتیبان و یاوری جز خداوند ندارد، ظلم بزرگی است. گاهی اوقات یک مادر پیر و ناتوان، به جز فرزند خویش هیچ کس دیگری را در این دنیا ندارد و چاره ای جز تحمّل آزار و اذیت او و شنیدن کنایه های نیش دار او ندارد که انصافاً گناه آن فرزند، گناه بزرگی است.
آخرین مطلب آموزنده عاشورا ، در مورد خانواده حفظ « حجاب » خانواده است . اولاً امام حسین(ع) ، خانواده اش را به گونه ای تربیت کرده است که کودکش، پس از دیدن سر بریده پدر، قبل از گلایه از ضرب و شتم دشمن، از این که رو سری آنها را از سرشان کشیده اند ، به پدرشکوه و شکایت می کند. شب عاشورا امام حسین (ع)، به زن فرزندان خود سفارش می کندکه لباس بیشتر بپوشند تا در روز عاشورا محفوظ بمانند.
درس عاشورایی : در زمانی که دشمن « حجاب » فرزندان ما را نشانه گرفته است ، تا آنها را از صفت الهی « حیا » تهی کند ؛ والدین می بایست با حساسیت فراوان به آموزش و با روش پسندیده فرزندانشان را از مکر و کید دشمن حفظ نموده و خودشان الگوی عملی حجاب باشند. و مهم تر از همه با برقراری ارتباط عاطفی درست و کامل با فرزندان خود ، آنها را نسبت به دین و احکام دین خوش بین کنند.
در خاتمه متذکر می شوم بالاترین عزاداری زیبا و زینب ( س ) پسند، عمل به درس های عاشورا چه در مورد خودمان و یا جامعه و اجتماع و همچنین خانواده، می باشد. و سعی کنیم امام زمان ( ع) را در عمل به دستورات دین و دفاع و اشاعۀ دین اسلام یاری کنیم.
رفتار و گفتار امام حسین (ع) در این سفر معنوی، الگو عملی برای شیعیان است. در این مقاله بنا داریم به طور مختصر به بُعد « خانواده » و درس هایی که در مورد آن از رفتار امام حسین( ع ) ، می توان گرفت ، بپردازیم. و چه به جاست که عاشورایی ها ضمن عرض ادب و برپایی عزاداری، به درس هایی که در مورد خانواده در این مقاله بیان می شود، در زندگی خود عمل کنند تا به امام (ع) نزدیک و شبیه شوند.
1 ـ همراهی و همگامی
زنان و فرزندان را برای سفر آماده می کند، و بعضی مانع این عمل امام (ع) می شوند و با دلسوزی می گویند: چرا زن و فرزندان را همراه خود می بری ؟ ! سفر پر خطر است آنها را با خود نبر .
امام ( ع) با متانت پاسخ می دهند: که باید همراه ببرم . امام حسین (ع) می خواهد در راه الهی خود، خانواده اش را همگام کند و متقابلاً « خانواده » نیز این همراهی با امام زمانِ را خود در راه خدا می پذیرند، و بارضایت کامل همراه او آماده سفری بزرگ می شوند.
درس عاشورایی : مسلمان، باید در کارهای الهی « خانواده » خود را همگام و همراه کند، و اعضای خانواده به گونه ای انتخاب و تربیت شده باشند که این همگامی و همراهی را برای خدا بپذیرند. در کارها عام المنفعه اعضای خانواده هر کدام در حد توان خود شرکت جویند.
2 ـ حفاظت و دفاع
امام حسین (ع ) در تمام سفر تا لحظه شهادت با تمام نیرو در حفظ و دفاع از خانوده بودند. زمان سوار شدن زن و فرزندان ، محارم به آنها کمک می کردند تا به راحتی سوار کجاوه شوند. در سفر با سرپرستی حضرت ابوالفضل ( ع) از آنها در برابر حملات احتمالی حفاظت می کردند. با کندن گودال و آتش افرختن در آن ، مانع تجاوز دشمنان شدند . لحظۀ آخر فریاد برآورد « فرزندان ابوسفیان ! اگر دین ندارید آزاده باشید تا من زنده هستم به سمت خیمه ها نروید »
درس عاشورایی : پدر در منزل تمام حواس خود را مبذول خانواده خود کند و آنها را حفاظت کند؛ بخصوص در این زمان که دشمن نهاد «خانواده» را مورد هجمۀ فرهنگی قرار داده است؛ باید پدر مواظب زن و فرزندان خود باشد تا از این هجمه ها ، آنها را حفظ کند و برای رسیدن به این امر خطیر، باید سرمایه گذاری لازم اعم از عاطفی ، زمانی و مالی را بعمل آورد تا مانع تأثیر نقشه های شوم دشمن شود . از نفوذ هجمه های فرهنگی دشمن در بین افراد خانواده اش با قدرت و محبت مراقبت کند.
3 ـ آرامش بخش
امام حسین ( ع ) در طول سفر و حتی در حین کارزار با دشمنان در فکر « آرامش » بخشیدن به خانواده اش بود، با گفتن بلند ( لاحول ولا قوۀ بالله ) حیات خود را به خانواده اعلام می کرد و این ذکر شریف که زنده بودن او را به خانواده نشان می داد، مایه آرامش نسبی خانوده اش می شد.
درس عاشورایی : تمام اعضای خانواده ، باید سعی کنند همدیگر را از نگرانی نسبت به هم ، حفظ کنند و موجب آرامش خاطر یکدیگر شوند . مثلاً وقتی پدر مسافرت و یا مأموریت می رود با تماس های مکرر اعضای خانواده را از نگرانی برهاند. هر کدام از اعضا هر طور که باید به فکر آرامش روحی همدیگر باشند.
بالاترین عزاداری زیبا و زینب ( س ) پسند، عمل به درس های عاشورا چه در مورد خودمان و یا جامعه و اجتماع و همچنین خانواده، می باشد.
4 ـ ارضای عاطفی
نیاز عاطفی ، از نیاز های مهم و اساسی در رشد شخصیت انسان است ؛ امام حسین ( ع ) در طی سفر و حتی روز عاشورا با توجه به نیازهای عاطفی خانواده، از آن غفلت نمی ورزید . با گفتگو، در آغوش گرفتن و خداحافظی کردن با تک تک اعضای خانواده ،و ابراز محبت و علاقه این نیاز مبرم خانواده خود را در روز عاشورا غافل نبودند و به نحو کامل ارضاء می فرمودند.
درس عاشورایی : اعضای خانواده می بایست به ارضای « عاطفی » ، یکدیگر توجه جدی مبذول دارند ؛ زمانی را برای آن منظور نمایند. پدر و مادر ، زمانی به ارضای عاطفی یکدیگر اختصاص دهند و همچنین آنها برای سیراب کردن عاطفی فرزندان خود، زمان و وقت لازم را بگذارند. اگر هر دو شاغل هستند ، باید در زمان هایی که کنار یکدیگر باشند و به ارضای عاطفی فرزندان ، بگذارند، بخصوص پدر می بایست عواطف « دختر » خود را سیر کند. غفلت این امر مهم ، موجب آسیب پذیری خانواده خواهد شد. نکتۀ قابل توجه این که والدین، خود باید الگوی عملی باشند تا بقیۀ فرزندان نیز هم برای الان و هم برای زندگی آینده شان ،آموزش ببینند تا قادر باشند به نحو احسن با یکدیگر ارتباط عاطفی برقرار کنند.
تعلیم و تربیت دستور به صبر و پایداری
انسان، هیچ گاه از « تعلیم و تربیت » بی نیاز نیست. برای رشد و ارتقاء همواره به آموزش نیازمند است. امام حسین (ع ) در لحظات مختلف از تعلیم و تربیت دوست و دشمن غافل نمی شدند. جملۀ مشهوری که در لحظۀ خداحافظی به فرزند عزیزش امام سجاد ( ع ) فرمودند : یا بُنَیَّ إِیَّاكَ وَ ظُلْمَ مَنْ لَا یَجِدُ عَلَیْكَ نَاصِراً إِلَّا اللَّهَ»
ای فرزندم، از ظلم به کسی که در برابر تو ، هیچ یاری کننده‌ای به جز خداوند ندارد، بر حذر باش.
درس عاشورایی : اولاً والدین برای تعلیم و تربیت خود و فرزندانشان ، سرمایه گذاری کنند ؛ زمان هایی برای آموزش و یادگیری تعالیم دین، اختصاص بدهند. برای این مسئله مهم ، می توانند در منزل خود جلساتی برگزار کنند تا موجب ارتقای آگاهی و بصیرت در دین اعضای خانواده شود، یا این در جلسات و کلاس هایی که می توانند به آگاهی و بصیرت در دین برسند، حضور پیداکنند؛ نباید از تعلیم و تربیت یکدیگر غافل شوند.
ثانیاً : هر کدام سعی کنند به وصیت و سفارش امام حسین ( ع ) در آخرین لحظات زندگی ، که یقیناً سفارش مطلب مهمی است که امام سجاد (ع ) فرمودند « ای فرزندم، از ظلم به کسی که در برابر تو ، هیچ یاری کننده‌ای به جز خداوند ندارد، بر حذر باش» ، عمل کنند. بخصوص پدر مبادا به زن و فرزند خود « ظلم » کند که آنها بجز« خدا » کسی را یاری و کمک ندارند !!
ظلمی که اعضای خانواده نسبت به هم روا می دارند. ظلم زن و شوهر نسبت به یکدیگر یا آنان نسبت به اولاد و ظلم اولاد نسبت به پدر و مادر، هنگام بی پناهی و بی یاوری طرف مقابل، مصداق بحث ما است.
هنگامی که زن، پشتیبان ندارد و مجبور است به ظلم شوهر خویش بسوزد و بسازد و همچنین مرد، مجبور است برای حفظ آبرو یا جهات دیگری، ظلم همسر خویش را تحمّل کند.
سرزنش، زخم زبان، نیش و کنایه به همسری که پناه‌گاه و پشتیبان و یاوری جز خداوند ندارد، ظلم بزرگی است. گاهی اوقات یک مادر پیر و ناتوان، به جز فرزند خویش هیچ کس دیگری را در این دنیا ندارد و چاره ای جز تحمّل آزار و اذیت او و شنیدن کنایه های نیش دار او ندارد که انصافاً گناه آن فرزند، گناه بزرگی است.
حفظ حجاب
آخرین مطلب آموزنده عاشورا ، در مورد خانواده حفظ « حجاب » خانواده است . اولاً امام حسین(ع) ، خانواده اش را به گونه ای تربیت کرده است که کودکش، پس از دیدن سر بریده پدر، قبل از گلایه از ضرب و شتم دشمن، از این که رو سری آنها را از سرشان کشیده اند ، به پدرشکوه و شکایت می کند. شب عاشورا امام حسین (ع)، به زن فرزندان خود سفارش می کندکه لباس بیشتر بپوشند تا در روز عاشورا محفوظ بمانند.
درس عاشورایی : در زمانی که دشمن « حجاب » فرزندان ما را نشانه گرفته است ، تا آنها را از صفت الهی « حیا » تهی کند ؛ والدین می بایست با حساسیت فراوان به آموزش و با روش پسندیده فرزندانشان را از مکر و کید دشمن حفظ نموده و خودشان الگوی عملی حجاب باشند. و مهم تر از همه با برقراری ارتباط عاطفی درست و کامل با فرزندان خود ، آنها را نسبت به دین و احکام دین خوش بین کنند.
در خاتمه متذکر می شوم بالاترین عزاداری زیبا و زینب ( س ) پسند، عمل به درس های عاشورا چه در مورد خودمان و یا جامعه و اجتماع و همچنین خانواده، می باشد. و سعی کنیم امام زمان ( ع) را در عمل به دستورات دین و دفاع و اشاعۀ دین اسلام یاری کنیم.
