احادیث تاکید شده بر انتقام خون حضرت اباعبدالله (علیه السلام)

کلام معصومین درباره منتقم بودن حضرت بقیه الله (عجل الله) در قالب سه بخش ارائه خواهد شد:

 بخش اول: روایاتی هستند که به صراحت حضرت را انتقام گیرنده خون اباعبدالله (علیه السلام) معرفی می‌کنند.

بخش دوم: روایاتی که ایشان را انتقام ‌گیرنده أعداء الله می‌ دانند و بیان می ‌شود که قاتلین ایشان از أعداء الله هستند.

بخش سوم: بیان صفت منتقم در زیارت عاشورا.

در این مجال به بررسی روایات بخش اول که به صراحت از انتقام خون حضرت اباعبدالله (علیه السلام) سخن گفته اند؛ می پردازیم.

حدیث اول: ابن بابویه در علل الشرایع به نقل از امام صادق (علیه السلام) می‌آورد:

 راوى مى‏گوید: عرض كردم فدایت شوم در باره عامّه چه مى‏فرمایید، چه آنكه روایتى را شنیده‏ایم كه ایشان موفّق به‏ روزه نمى‏شوند آیا این روایت صحیح است؟

حضرت به من فرمودند: توجّه كن دعاء ملك و فرشته درباره ایشان به اجابت رسیده.

عرض كردم: فدایت شوم چه دعایى؟

حضرت فرمودند: هنگامى كه حضرت حسین بن على (صلوات اللَّه علیه) را شهید كردند حق تعالى فرشته‏اى را مأمور ساخت كه نداء كند: اى امّت ظالم و قاتل عترت پیامبر خدا شما را براى روزه و درك فطر موفق نكند و در حدیث دیگر آمده است كه خدا شما را براى درك فطر و قربان موفّق نكند.

سپس راوى گفت، امام (علیه السّلام) فرمودند: به خدا سوگند موفّق نشده و نخواهند شد تا وقتى كه منتقم‏ خون حسین علیه السّلام قیام كند. (2) (علل الشرایع،ج، ص259)

متن عربی حدیث:

 حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ أَحْمَدَ رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنِی مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُلَیْمَانَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْجُنَیْدِ التَّفْلِیسِیِّ عَنْ رَزِینٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع‏ لَمَّا ضُرِبَ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ (علیه السلام) بِالسَّیْفِ فَسَقَطَ ثُمَّ ابْتَدَرَ لِیَقْطَعَ رَأْسَهُ نَادَى مُنَادٍ مِنْ بُطْنَانِ الْعَرْشِ أَلَا أَیَّتُهَا الْأُمَّةُ الْمُتَجَبِّرَةُ الضَّالَّةُ بَعْدَ نَبِیِّهَا لَا وَفَّقَكُمُ اللَّهُ لِأَضْحًى وَ لَا فِطْرٍ قَالَ ثُمَّ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) فَلَا جَرَمَ وَ اللَّهِ مَا وُفِّقُوا وَ لَا یُوَفَّقُونَ حَتَّى یَثُورَ ثَائِرُ الْحُسَیْنِ (علیه السلام). (3)

این حدیث که در کتاب کافی، جلد دوم، صفحه 18، باب ایمان وکفر ذکر شده است، امام صادق (علیه السلام) فهم دقیق زمان روزه داری، که از ارکان پنجگانه اسلام است، را به زمان ظهورحضرت حجه (عجل الله) نسبت می‌دهند و حضرت را انتقام گیرنده خون اباعبدالله (علیه السلام) معرفی می‌کنند.

حدیث دوم: در مجمع البحرین در حدیثی آمده است: إِذَا خَرَجَ الْقَائِمُ (عجل الله) یَطْلُبُ بِدَمِ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) وَ هُوَ یَقُولُ: نَحْنُ أَهْلُ الدَّمِ طُلَّابُ الثرة [التِّرَةِ]. (4)

هنگامی که قائم (عجل الله) خروج کند، خون حسین (علیه السلام) را طلب می‌کند و می فرماید: ما اولیای دم هستیم و طالبان خون ایشان و خونخواه حسین (علیه السلام) ما هستیم.

در دعای ندبه به نقل از شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان (ص1154) آمده است:

کجاست خواهنده خون پیامبران و فرزندان پیامبران؟ کجاست خواهنده خون کشته شده در کربلا؟

این الطالب بدم المقتول بکربلاء؟

شیخ عباس قمی این دعا را از سید بن طاووس نقل می کند، در این دعا نیز حضرت حجه بن الحسن (عجل الله) منتقم خون اباعبدالله (علیه السلام) و جمیع پیامبران و فرزندان ایشان هستند.

در فرازی از زیارت ‌نامه حضرت حجه بن الحسن (عجل الله) در سرداب که در کتاب بحارالانوار، جلد99، صفحه86، باب7 نقل شده است؛ می خوانیم:

 ای طالب خون پیامبران و فرزندانشان و ای خواهنده خون کشته شده در کربلا

السَّلَامُ عَلَیْكَ یَا صَاحِبَ الْفَتْحِ وَ نَاشِرَ رَایَةِ الْهُدَى السَّلَامُ عَلَیْكَ یَا مُؤَلِّفَ شَمْلِ الصَّلَاحِ وَ الرِّضَا السَّلَامُ عَلَیْكَ یَا طَالِبَ ثَارِ الْأَنْبِیَاءِ وَ أَبْنَاءِ الْأَنْبِیَاءِ وَ الثَّائِرَ بِدَمِ الْمَقْتُولِ بِكَرْبَلَاءَ السَّلَامُ عَلَیْكَ أَیُّهَا الْمَنْصُورُ عَلَى مَنِ اعْتَدَى. (5)

در بحارالانوار جلد 52، صفحه 236، باب25 در علامات ظهور آمده است:

حضرت امیر المومنین علی (علیه السلام) درباره وقایعی خبر می ‌دهند که پس از آن ظهور قائم اتفاق می افتد، حسین (عجل الله) می‌‌پرسد: زمین کی از ظالمین پاک خواهد شد؟ ایشان می‌ فرمایند: زمانی که خون به حرام ریخته شود و پس از حکایتی طولانی درباره وقایع ظهور درباره حضرت حجه (عجل الله) می‌فرمایند: یا حسین خون خواهی می ‌کند خونخواه و او از فرزندان تو است.

اشاره به ریخته شدن خون حرام، شهادت اباعبدالله (علیه السلام) می‌باشد، در این حدیث خون ‌خواهی ایشان توسط حضرت امیر المومنین (علیه السلام) پیش بینی شده است.

متن عربی حدیث:

 أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) حَدَّثَ عَنْ أَشْیَاءَ تَكُونُ بَعْدَهُ إِلَى قِیَامِ الْقَائِمِ فَقَالَ الْحُسَیْنُ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ مَتَى یُطَهِّرُ اللَّهُ الْأَرْضَ مِنَ الظَّالِمِینَ قَالَ لَا یُطَهِّرُ اللَّهُ الْأَرْضَ مِنَ الظَّالِمِینَ حَتَّى یُسْفَكَ الدَّمُ الْحَرَامُ ثُمَّ ذَكَرَ أَمْرَ بَنِی أُمَیَّةَ وَ بَنِی الْعَبَّاسِ فِی حَدِیثٍ طَوِیلٍ وَ قَالَ إِذَا قَامَ الْقَائِمُ بِخُرَاسَانَ وَ غَلَبَ عَلَى أَرْضِ كُوفَانَ وَ الْمُلْتَانِ وَ جَازَ جَزِیرَةَ بَنِی كَاوَانَ وَ قَامَ مِنَّا قَائِمٌ بِجِیلَانَ وَ أَجَابَتْهُ الْآبُرُ وَ الدَّیْلَمُ وَ ظَهَرَتْ لِوَلَدِی رَایَاتُ التُّرْكِ مُتَفَرِّقَاتٍ فِی الْأَقْطَارِ وَ الْحَرَامَاتِ وَ كَانُوا بَیْنَ هَنَاتٍ وَ هَنَاتٍ إِذَا خَرِبَتِ الْبَصْرَةُ وَ قَامَ أَمِیرُ الْإِمْرَةِ فَحَكَى (علیه السلام) حِكَایَةً طَوِیلَةً ثُمَّ قَالَ إِذَا جُهِّزَتِ الْأُلُوفُ وَ صَفَّتِ الصُّفُوفُ وَ قُتِلَ الْكَبْشُ الْخَرُوفُ هُنَاكَ یَقُومُ الْآخِرُ وَ یَثُورُ الثَّائِرُ وَ یَهْلِكُ الْكَافِرُ ثُمَّ یَقُومُ الْقَائِمُ الْمَأْمُولُ وَ الْإِمَامُ الْمَجْهُولُ لَهُ الشَّرَفُ وَ الْفَضْلُ وَ هُوَ مِنْ وُلْدِكَ یَا حُسَیْنُ لَا ابْنٌ مِثْلُهُ یَظْهَرُ بَیْنَ الرُّكْنَیْنِ فِی دَرِیسَیْنِ بَالِیَیْنِ- یَظْهَرُ عَلَى الثَّقَلَیْنِ وَ لَا یَتْرُكُ فِی الْأَرْضِ الْأَدْنَیْنَ- طُوبَى لِمَنْ أَدْرَكَ زَمَانَهُ وَ لَحِقَ أَوَانَهُ وَ شَهِدَ أَیَّامَهُ. (6)

در تفسیر آیات پنجم و ششم سوره إسراء امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: خداوند متعال در قرآن کریم می ‌فرماید: ما به بنی اسرائیل در کتاب آسمانی اعلام کردیم که دوبار در زمین فساد خواهید کرد، این دو فساد کشتن علی بن ابی طالب (علیه السلام) و کشتن و نیزه باران کردن پیکر حسن، (علیه السلام) می باشد و خداوند می‌فرماید: و سرکشی بزرگی خواهید نمود و آن قتل حسین (علیه السلام) است و خداوند تعالی می‌فرماید: هنگامی که نخستین وعده فرا رسد، امام می‌فرماید: و آن وعده آمدن یاری دهنده خون حسین (عجل الله) است (و این همان وعده آمدن خونخواه اباعبدالله (علیه السلام) است) و حق تعالی می فرماید: گروهی از بندگان پیکار جوی خود را بر ضد شما برمی‌انگیزیم تا (شما را سخت در هم کوبند) درون خانه ها را جستجو کنند، ایشان می‌فرماید: و خداوند قومی را بر می‌انگیزاند قبل از خروج قائم (علیه السلام) که هیچ خونی از اهل بیت ریخته نشده مگر این که تقاص آن را گرفته و جبران نمایند «وَ كانَ وَعْداًمَفْعُولًا» و وعده قطعی پروردگار همان قیام امام زمان (عجل الله) است، خداوند متعال می‌فرماید: سپس شما را بار دیگر بر آنها چیره می‌کنیم، حضرت می‌فرماید: و این اشاره به رجعت حسین (علیه السلام) است به همراه هفتاد نفر از اصحابش. (7) (تفسیر صافی/ج4ص168 به نقل از تفسیر عیاشی/ج2ص282)

متن عربی حدیث:

 عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ شَمُّونٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْأَصَمِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْقَاسِمِ الْبَطَلِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) ‏ فِی قَوْلِهِ تَعَالَى- وَ قَضَیْنا إِلى‏ بَنِی إِسْرائِیلَ‏ فِی الْكِتابِ‏ لَتُفْسِدُنَّ فِی الْأَرْضِ‏ مَرَّتَیْن (إسراء/4)‏ قَالَ قَتْلُ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ (علیه السلام) وَ طَعْنُ الْحَسَنِ (علیه السلام) - وَ لَتَعْلُنَّ عُلُوًّا كَبِیراً (إسراء/4) قَالَ قَتْلُ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) - فَإِذا جاءَ وَعْدُ أُولاهُما (إسراء/5) فَإِذَا جَاءَ نَصْرُ دَمِ‏ الْحُسَیْنِ‏ (علیه السلام) بَعَثْنا عَلَیْكُمْ عِباداً لَنا أُولِی بَأْسٍ شَدِیدٍ فَجاسُوا خِلالَ الدِّیار (إسراء/5) قَوْمٌ یَبْعَثُهُمُ اللَّهُ قَبْلَ خُرُوجِ الْقَائِمِ (علیه السلام)  فَلَا یَدَعُونَ وَتْراً لآِلِ مُحَمَّدٍ إِلَّا قَتَلُوهُ‏ وَ كانَ وَعْداًمَفْعُولًا (إسراء/5) خُرُوجُ الْقَائِمِ (علیه السلام) ثُمَّ رَدَدْنا لَكُمُ الْكَرَّةَ عَلَیْهِمْ‏ (إسراء/6) خُرُوجُ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) فِی سَبْعِینَ مِنْ أَصْحَابِهِ. (الكافی (ط - الإسلامیة) / ج‏8 / 206)

در حدیث دیگر که در واقع در تفسیر آیه 39 سوره حج صادر شده است، امام صادق (علیه السلام) می‌فرمایند: اهل سنت می‌گویند این آیه درباره پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) نازل شده است زمانی که قریش آن حضرت را از مکه بیرون کردند در حالی که این آیه فقط درباره قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است. زمانی که خروج کند در حال ‌که طالب خون حسین (علیه السلام) است و می‌گوید: ما صاحبان خون و خون خواهی کنندگان خون بر زمین مانده هستیم. (تفسیر صافی/ج4ص517 به نقل از تفسیر قمی،ج2، ص84)

متن عربی:

أُذِنَ لِلَّذِینَ یُقاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَ إِنَّ اللَّهَ عَلى‏ نَصْرِهِمْ لَقَدِیرٌ الَّذِینَ أُخْرِجُوا مِنْ دِیارِهِمْ بِغَیْرِ حَقٍّ إِلَّا أَنْ یَقُولُوا رَبُّنَا اللَّهُ (حج/39و40)‏، عن الصادق (علیه السّلام) انّ العامة یقولون: نزلت فی رسول اللّه (صلّى اللّه علیه و اله و سلم) لمّا أخرجته قریش من مكّة و إنّما هو القائم إذا خرج یطلب دم‏ الحسین‏ و هو یقول نحن أولیاء الدم و طلّاب الدیة.

در تمامی این روایات بلافاصله بعد از خروج، انتقام حضرت حجه (عجل الله) از قاتلین جد بزرگوارشان مورد تاکید است، گویی که هدف از خروج همان خون‌خواهی است و به تعبیری می توان گفت ظلمی که امروز بر جامعه بشری می‌رود در امتداد همان ظلم بزرگ یعنی ظلم به آل الله است.

________________________________________

(1) مجمع البحرین / ج‏3 / 235 / (ثأر)..... ص:234:القتیل‏ ثَأْراً و ثُؤْرَةً أی قتلت قاتله. و قولهم" یا ثَارَاتِ‏ فلان" أی قتلة فلان. و الثَّائِرُ: الذی لا یبقى على شی‏ء حتى یدرك ثاره.. باب ما أوله الثاء؛). فی «ى، بس» و الوافی: «بثأر». و الثَّأْر: الطلب بالدم، و الدم نفسه، و قاتل حمیمك. و «الثائر»: الطالب، و المطلوب، و الذی لا یبقى على شی‏ء حتّى یُدرِك ثَأْرَه. راجع: الصحاح، ج 2، ص 603؛ لسان العرب، ج 4، ص 97 (ثأر).

(2). ابن بابویه، محمد بن على، علل الشرائع / ترجمه ذهنى تهرانى، 2جلد، انتشارات مؤمنین - ایران؛ قم، چاپ: اول، 1380ش.

(3) علل الشرائع / ج‏2 / 389 / 125 باب العلة التی من أجلها لا توفق العامة لفطر و لا أضحى..... ص: 389، حدیث اول با سند کامل؛ بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار / ج‏45 / 217 / باب 40 ما ظهر بعد شهادته من بكاء السماء و الأرض علیه ص و انكساف الشمس و القمر و غیرها..... ص: 201؛ الكافی؛ ج‏7؛654

 این حدیث با سند دیگری نیز در بحار الانوار ذکر شده است: مَجَالِسُ الصَّدُوقِ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ الْوَلِیدِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَتِّیلٍ عَنْ یَعْقُوبَ بْنِ یَزِیدَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُلَیْمَانَ الدَّیْلَمِیِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ لَطِیفٍ عَنِ الصَّادِقِ ع، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار / ج‏88 / 134 / باب 5 النوادر..... ص: 134؛ أمالی الصدوق؛ النص؛ ص168.

(4) مجمع البحرین؛ ج‏3؛ ص234

(5) بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار / ج‏99 / 86 / باب 7 زیارة الإمام المستتر عن الأبصار الحاضر فی قلوب الأخیار المنتظر فی اللیل و النهار الحجة بن الحسن صلوات الله علیهما فی السرداب و غیره..... ص: 81  

  (6) بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار / ج‏52 / 236 / باب 25 علامات ظهوره صلوات الله علیه من السفیانی و الدجال و غیر ذلك و فیه ذكر بعض أشراط الساعة..... ص: 181.

(7)الصافی فی تفسیر القرآن، ملا محمد محسن فیض کاشانی، ترجمه عقیقی بخشایشی و جمعی از فضلاء، دارالکتب الاسلامیه، چاپ پنجم تابستان 1387.

---

منبع: سایت آستان قدس حسینی /فاطمه شریفیان مهر