تبیان، دستیار زندگی

بازی مناسب برای آموزش مفاهیم اخلاقی و دینی به کودک

کودک، بسیاری از اصول ارزشمند اخلاقی و اجتماعی مثل کمک به دیگران، مشارکت، همدلی، بخشش، احترام گذاشتن، قناعت و... را هنگام بازی می آموزد. لذا ...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
کوک، مشارکت، همدلی،بازی، سالمندان، اسباب بازی

این گونه موارد و مفاهیم انتزاعی مثل «خدا»، «مرگ»، «قیامت» و «کیفر و پاداش اعمال» را می توان در قالب بازی های نمایشی و داستان های کودکانه آموزش داد به عقیده پژوهشگران غربی، مفاهیم دینی را می توان از طریق نقاشی، موسیقی، سرود و بازی های نمایشی به کودک آموخت؛ مثلاً وقتی به تقلید از پدر و مارد، نماز می خواند این عمل در نظرش یک بازی است. اگر والدین بعد از نیاز با بوسیدن و در آغوش گرفتنش، این عمل را تقویت کنند، موجب می شود در آینده نزدیک به آسانی از نماز خواندن استقبال کند.

در ذیل برخی بازی هایی بیان می شود که با کمک آن‌ها، می توان کودکان را با آداب دینی و اسلام آشنا کرد:

1- قصه ای را حول محور احترام گذاشتن، کمک به مستمندان و سالمندان، نماز جماعت و... تعریف کرده، بعد با کودک نمایش آن داستان را اجرا کنید.

2- جهت آموزش پوشش و حجاب اسلامی نمایشی ترتیب دهید، که در آن از چادر استفاده شود؛ مثلاً طی بازی بگویید: «آفرین دخترم زود برو چادرم را بیار که دیر نشه» یا «چقدر با این روسری دوست داشتنی‌تر شدی».

3- برای آموزش اسراف نکردن می توانید بازی آشپزی خیالی را انجام دهید که در آن کودک و شما مشغول تمیز کردن نخود و لوبیا هستید در ضمن به او گوشزد کنید که «خوب مواظب باش همراه آشغال‌ها عدس و نخود را دور نریزی» یا «کشک ته شیشه نماند» یا «پیازها نسوزد».

وقتی غذا پخته شد، با «بسم الله» شروع به خوردن کرده و در آخر، خدا را به خاطر نعمت هایش شکر کنید.

4- وقتی کودک را به پارک می برید و در صف سُرسُره یا تاب بازی قرار می گیرد به او آموزش دهید نوبت را رعایت کند و به خاطر این عمل او را تشویق نمایید.

5- برایش اشعاری با موضوع ادب، نظافت، سلام، کمک، نماز و... با آهنگی زیبا خوانده و از او بخواهید  آن ها را حفظ کند.

6- با درست کردن کاردستی به کمک کودک، انواع آداب اجتماعی را می توان به او آموزش داد؛ مثلاً با مقوا یک چراغ راهنمایی و چند تابلوی راهنمایی رانندگی، درست کنید، با استفاده از چند ماشین کوچک، بازی رعایت قانون و مقررات و رعایت حق دیگران را- که سفارش دین ماست- به او یاد بدهید.

7- صدای باد، باران، آبشار، پرندگان، حیوانات اهلی یا وحشی، رعد و برق، گریه نوزاد و ... را تهیه کنید تا کودک آن ها را بشنود و تشخیص دهد. هم زمان با این بازی او را با نعمت های خدا آشنا کنید و فواید آن را در قالب جملاتی کوتاه بگویید.

8- برای آموزش توکل- چون درک و فهم آن برای کودک، مشکل تر از نوجوانان است- آن را در قالب داستان تعریف کنید و برای آموزش امیدواری از قصه، خاطره و نمایش کودکان بهره بگیرید. کودک، داستان ها و نمایش هایی را که از زبان حیوانات است بیشتر دوست دارد؛ استفاده از آن‌ها برای آموزش آداب بهتر خواهد بود، ولی نباید زیاد تکرار شود. بلکه مناسب‌تر است قصه را تعریف کنید و از کودک بخواهید آن را با اجرای نمایشی بیان کند.

حتی می توان در بازی های قایم باشک به جای گفتن: « ده، بیست، سی، چهل و...» از سوره های کوچک قرآن مثل توحید، ناس، فلق و ... استفاده کنید. این عملکرد باعث می شود آموزش قرآن توأم با شادی و بازی باشد. لذا سریع تر یاد می گیرد و به آن ها رغبت نشان می دهد.

بنابر آنچه گفته شد با استفاده از بازی تقلیدی، سازنده، وانمودسازی و با قاعده و با اندکی صبر می توان به کودک آداب فردی و اجتماعی و دینی را آموزش داد. انتخاب اسباب بازی مناسب نیز به کودک فرصت می دهد تا جنبه های جسمی، روانی، عاطفی، اجتماعی و اخلاقی خود را تربیت کند؛ در صورتی که بی‌خطر، مقاوم، قابل حمل و متنوع باشد.

نکته هایی در انتخاب اسباب‌بازی

در نظر گرفتن نکته های ذیل جهت انتخاب اسباب بازی حائز اهمیت است:

- اسباب بازی باید متناسب با سن و هم آهنگ با توانایی ذهنی کودک باشد.

- ساده بودن آن، تحرک ذهنی و قدرت ابتکارش را بیشتر خواهد کرد.

- گوناگونی و تنوعش؛ موجب رشد و شکوفایی استعداهای مختلف می شود.

- اگر اسباب بازی به رنگ متنوع و شاد یا نمادی از حیوان یا اشیاء و موجودات دیگر مثل؛ هواپیما، ماشین، وسایل منزل و ... باشد؛ باعث پرورش و گسترش خیالات و تصورات کودک می گردد.

- اسباب بازی باید با ارزش های فرهنگی جامعه هم خوانی داشته باشد، پس در انتخاب عروسک دقت کرده، عروسکی با معیارهای اسلامی، انتخاب کنید؛ از آن جایی که کودک به سبب علاقه به عروسکش، در ظاهر از او تقلید می کند، اگر نیمه عریان و متناسب با فرهنگ غرب باشد، نباید انتظار داشته باشید در آینده حجاب را به راحتی قبول کند.
منبع : عطیه الهی – فاطمه سادات آقا میری 
مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.