«شیون» در شعر گیلکی شاعر ضرب‌المثل‌هاست

 فیروز فاضلی در نوزدهمین یادمان استاد میر احمد سید فخری‌نژاد «شیون فومنی» که با حضور شاعران و هنرمندان استانی و کشوری در سالن شهدای خدمتگزار اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی فومن برگزار شد، به دو زبانه بودن اشعار شیون، اشاره و اظهار کرد: شیون فومنی دارای چهار مجموعه است که دو مجموعه «پیش پای برگ» و «یک آسمان پرواز»در زمان حیات وی در سال ۷۳ و دو مجموعه«رودخانه در بهار» و «از تو برای تو» پس از درگذشت این شاعر در سال ۷۸ و ۹۴ توسط حامد فومنی، فرزند و متولی آثار ادبی و هنری شیون فومنی به چاپ رسیده است.

وی با بیان اینکه با قرائت مجموعه آثار فارسی، شیون را شاعری خیال‌پرداز می‌بینیم، افزود: مجموعه‌های شیون شامل مثنوی، غزل، دوبیتی و شعر سپید است. ذهن شیون بر روی اسطوره‌ها و شخصیت‌های ملی نظیر «مریم عَذرا» متمرکز است. بکار بردن ترکیب «مریم عَذرا» نشان می‌دهد که شاعر شعر خود را بدیع می‌داند که پیشنه‌ای نداشته و توسط خود او برای اولین بار و بدون وام‌گیری بکار رفته است.

فاضلی به کاربرد اسطوره‌های شاهنامه نظیر رودابه،‌ رستم و سهراب،‌فرهاد و شیرین و لیلی و مجنون در اشعار شیون، اشاره و خاطرنشان کرد: آنچه شعر فارسی و گیلکی شیون را بهم پیوند می‌زند طبیعت است. طبیعتی که شیون در اشعارش بکار می‌برد رئالیستی نیست بلکه نقش‌آمیزی با رویا و مفاهیم مطلق در آن دیده می‌شود.

وی با بیان اینکه شعر گیلکی و فارسی شیون دارای دو زبان کاملاً متفاوت و نگرش متضاد است که شاید بیانگر جامعیت یک شاعر است، تصریح کرد: در شعر فارسی عموماً دیده می‌شود که شیون، شاعر درون‌گرایی است که اسیر خواب و خیال و دغدغه‌های شخصی است اما در اشعار گیلکی با شعرش زندگی می‌کند و با مفاهیم بیرونی پیوند زده می‌شود.

فاضلی با بیان اینکه روستایی بودن، روحیه اعتراضی، ناز و خیال بودن و لطیف بودن،درد کشیدن و یاغی بودن از ویژگی‌هایی است که در  اشعار گیلکی و فارسی شیون به وضوح دیده می‌شود و او را رها نکرده است،‌ گفت: آنچه ملموس است اگر شیون در شعر گیلکی شاعر ضرب‌المثل‌ها است در شعر فارسی شاعر ترکیب‌ها است. بیشترین ضرب‌المثل ها در شعر شیون دیده می‌شود.

وی با اشاره به رونمایی طرح علمی-پژوهشی بزرگداشت شیون فومنی، اظهار کرد: بنا نیست ارگانی با رونمایی این طرح امروز شناسایی شود. تمام تلاشمان برگزاری همایشی علمی در سال آینده است.

مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان در پایان با بیان اینکه اختتامیه این طرح نیز در شهرستان فومن برگزار می‌شود، افزود: کسی که حرفی برای گفتن دارد در پستو نمی‌ماند؛ لذا قلم زدن برای ما حائز اهمیت است.انتظار است کاری انجام شود که نمود داشته باشد و به عنوان خزینه‌ای باشد که اهالی علم در آن ورود یابند.

شاعر و پژوهشگر ادبی کشور نیز به نفوذ و استقبال مردم از آثار شیون اشاره کرد و گفت:‌ شیون فومنی دین بزرگی بر گردن ادبیات فارسی دارد.

علیرضا طبائی در نوزدهمین یادمان میراحمد سید فخری‌نژاد«شیون فومنی» با بیان اینکه از سال ۴۷ با آثار شیون فومنی آشنا شده‌ام،‌اظهار کرد:  شیون از نظر انسانیت و آثارش از نظر ارزش ادبی در مرتبه بالایی قرار دارد.

وی به نفوذ و استقبال مردم از آثار شیون اشاره کرد و افزود: اشعار بومی و محلی شیون در بین مردم نفوذ یافته بود.  آثار شیون توانسته بود در عامه مردم نفوذ پیدا کند، چرا که شعر شیون زبان مردم این دیار بود.ه شیون فومنی در دو جبهه و دو زبان در میان مردم  مقبولیت یافته بود. یکی زبان عامیانه با لهجه و گویش محلی آثارش و دیگری ارزش اشعار فارسی شیون بود که در میان مردم مقبولیت یافته بود.

طبائی با اشاره بر اینکه شیون حق بزرگی بر گردن فرهنگ فولکلور این آب و خاک دارد، تصریح کرد: مدتی به دلیل برخی از کم لطفی‌های شاعران معاصر، قالب شعری غزل مود بی‌مهری قرار گرفت به گونه ای که رو به فراموشی بود.

وی با تاکید بر اینکه اشعار شیون به داد این قالب شعری رسید، گفت: غزل‌های قبل از انقلاب نشان می‌دهد که شیون گام‌های بسیار بلندی برای قالب غزل برداشته است.

طبایی با اشاره به غزل‌های سروده شده شیون در سال ۵۷و ۵۸ ادامه داد: شیون فومنی دین بزرگی بر گردن ادبیات فارسی دارد. امروز کسانی که زبان فارسی را می‌شناسند، لطافت آن را درک کرده‌اند و ظرایف و زیبایی‌های آن را حس کرده‌اند و ‌می‌توانند غزل‌های شیون را درک کنند و از خواندن آن لذت ببرند.

شاعر، ترانه‌سرا و پژوهشگر ادبی کشور به ویژگی‌های شکل‌دهنده مجموعه آثار شیون فومنی اشاره و اظهار کرد: مطالعه دقیق در فرهنگ و ادبیات کلاسیک ما، آشنایی دقیق و بهره‌گیری از سرچشمه اساطیر ایرانی، اسلامی، یونانی، نوآوری در کلام، استفاده از ترکیبات زیبا، رعایت دقیق وزن از جمله ویژگی‌های آثار شیون است.

فرماندار فومن نیز گفت:‌ شیون با زبان شعر و شاعری، پیام‌های سیاسی،اجتماعی و اقتصادی را منتقل می‌کرد.

دکتر حسین اسماعیل‌پور در نوزدهمین یادمان استاد میر احمد سید فخری‌نژاد«شیون فومنی» اظهار کرد: امروز روز بزرگداشت مردی است که صدای دردهای نهفته و بغض‌های فروهشته‌ بود. شیون یک مردم‌شناس،‌ جامعه‌شناس و هنرمند خوش‌ذوق کلام‌پرور و اندیشمند بود.

فرماندار فومن با تاکید بر اینکه شیون فومنی دغدغه جامعه و تفکر متفاوت و گوناگون اصلاح جامعه را داشت، اظهار کرد: امیدست در طول سال شاهد تداوم برنامه‌های فرهنگی و هنری با کیفیت در سطح شهرستان باشیم.

اجرای موسیقی سنتی، قرائت اشعار شیون، کتابت شعر شیون همراه با موسیقی از جمل برنامه‌های این یادمان بود.  در نوزدهمین یادمان شیون فومنی از طرح علمی-پژوهشی بزرگداشت شیون نیز رونمایی شد.
منبع: ایسنا

---