جریان مباهله؛ الگویی برای پیشرفت در خانواده

خداوند در سوره آل عمران بعد از اشاره به تولد حضرت عیسی(علی نبینا و آله و علیه السلام) و رد نظریه مسیحیان نسبت به تولد آن حضرت، می فرماید: «بگو: بیایید ما و شما فرزندان و زنان و كسانى را كه به منزله خودمان هستند بخوانیم، سپس به مباهله برخیزیم (در حق یكدیگر نفرین كنیم) تا دروغگویان  را به لعن و عذاب خدا گرفتار سازیم.» [1]

اینک به چند نکته در باره جریان مباهله اشاره می کنیم.

1- مباهله؛ حقانیت پیامبر و گسترش اسلام

در اوایل سوره نجم، خداوند بعد از قسم به ستاره، و اشاره به حقانیت پیامبر اینگونه می فرماید: «وَ مَا یَنطِقُ عَنِ الهْوَى* إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْىٌ یُوحَى[نجم/3و4] و هرگز از روى هواى نفس سخن نمى‏گوید* آنچه مى‏گوید چیزى جز وحى كه بر او نازل شده نیست.» 

جریان مباهله بعد از استدلال و منطق در باره تولد حضرت عیسی(علی نبینا و آله و علیه السلام)، از طرف خدای بزرگ به عرض پیامبر رسید، و مسیحیان نجران در نتیجه این مباهله مجبور به اعتراف به حقانیت پیامبر اسلام شدند.

تفسیر نمونه می نویسد: «مسئله" مباهله" به شكل فوق شاید تا آن زمان در بین عرب سابقه نداشت و راهى بود كه صد در صد حكایت از ایمان و صدق دعوت پیامبر مى‏كرد. چگونه ممكن است كسى كه به تمام معنى به ارتباط خویش با پروردگار ایمان نداشته باشد وارد چنین میدانى گردد؟ و از مخالفان خود دعوت كند بیایید با هم به درگاه خدا برویم و از او بخواهیم تا دروغگو را رسوا سازد.»[2]

نکته:

غیر از مسیحیان نجران، کسان دیگری هم از مسلمانان بودند(منافقان) که متاسفانه به حقانیت پیامبر ایمان نداشتند. جریان مباهله هم برای مسیحیان(و نیز مشرکان) و هم برای منافقان، حجت را تمام کرد. جریان مباهله راهی را باز کرد برای شناخت بیشتر مسیحیان از اسلام، و بعدا چه بسا برخی از مسیحیان ایمان آورده باشند؛ ولی چه بسا منافقانی بودند که گر چه در ظاهر مسلمان بودند؛ ولی تا آخر عمر، به پیامبر و حقانیت ایشان ایمان کامل نیاوردند. این گفتار در زمانه ما نیز صادق است. خدا به ما رحم کند.

2 - مباهله؛ دلیلی روشن بر فضائل اهلبیت(علیهم السلام)

در جریان مباهله، فضیلت اهل بیت پیامبر بیشتر نمایان شد. زیرا «منظور از" ابناءنا" در آیه منحصرا" حسن و حسین"(علیهم السلام) هستند، همانطور كه منظور از" نساءنا" فاطمه زهرا(سلام الله علیها) و منظور از" انفسنا" تنها على(علیه السلام) بوده است و احادیث فراوانى در این زمینه نقل شده است.»[3]

تبلیغ فضائل اهلبیت در جریان مباهله می تواند نقش زیادی در مستبصر شدن مسیحیان حال حاضر داشته باشد؛ چنانکه مسیحیان زمان پیامبر، همراهی اهلبیت با پیامبر در جریان مباهله را شاهدی بر حقانیت او گرفتند.

تفسیر نمونه می نویسد: «اگر مشاهده كردید محمد(صلی الله علیه وآله) با سر و صدا و جمعیت و جار و جنجال به مباهله آمد با او مباهله كنید و نترسید، زیرا حقیقتى در كار او نیست كه متوسل به جار و جنجال شده است، و اگر با نفرات بسیار محدودى از خاصان نزدیك به میعادگاه آمد بدانید كه او پیامبر خداست و از مباهله با او بپرهیزید كه خطرناك است‏.»[4]

3- مباهله؛ ارزش اسلام به جنس زن

اسلام برخلاف اعراب جاهلی که حقوق اجتماعی زنان را نادیده گرفته و حتی دختران خود را زنده بگور می کردند، و برخلاف دنیای غرب که به اسم دفاع از حقوق زنان، شخصیت زن را در جامعه به ابتذال کشانده است، زن را با رعایت حیا و عفت، در کارهای اجتماع(با حفظ حجب و حیا) شریک می داند.

در جریان مباهله، حضرت زهرا(سلام الله علیها) برای گسترش اسلام و حقایت آن در کنار همسر و پدر خویش قرار گرفت.  وقتی که پیامبر از میان امت خود، اهلبیت خود را به میدان می آورد که یکی از آنها بانوی گرامی اسلام است، یعنی اینکه این افراد، از جمله صدیقه طاهره، الگو و شاخص جامعه اسلامی هستند، و این الگو بودن زنان، این آیه قرآن را به یاد می آورد. «خداوند براى مؤمنان، همسر فرعون را مثل زد...»[5]

4- مباهله؛ هماهنگ بودن خانواده در امور مذهبی

در جریان مباهله، انسان یک خانواده معصوم را می بیند که هماهنگ با هم برای پیشبرد اسلام تلاش می کنند. یک خانواده شیعه نیز باید، هماهنگی و همدلی معنوی و مسلمانی را در سرلوحه برنامه های خود قرار دهد.  اگر خدای ناکرده در خانواده های جامعه اسلامی، هماهنگی مطلوب نباشد و اختلاف سلیقه های جزیی باعث ایجاد تنش در خانواده شود، این خانواده در مسیر پیشرفت خود با موانعی روبرو خواهد شد.

در سالیان نه چندان دور، وضعیت خانواده ها اینقدر ناهماهنگ نبود، و معنویت و اخلاق یکی از عوامل مهم رشد و بالندگی خانواده ها بود «فَمَنْ أَسْلَمَ فَأُولئِكَ تَحَرَّوْا رَشَدا[جن/14] آنان كه اسلام آوردند راستى به راه رشد و صواب شتافتند.»

آیا خانواده ها از اسلام دور شده اند یا نا هماهنگی و تشتت در میان خانواده مسلمان و مقید، وجود دارد؟

سخن آخر

در این مقاله، چهار نکته از مباهله پیامبر با مسیحیان نجران را بیان کردیم که عبارت بودند از؛ 

یک: حقانیت پیامبر در جریان مباهله برای مسیحیان نجران ثابت شد و آنها مجبور به اعتراف به حقانیت پیامبر شدند. چه بسی خیلی از مستبصران مسیحی، امروزه با شنیدن جریان مباهله و امثال آن به اسلام بگروند.

دو: در جریان مباهله، فضایل اهلبیت پیامبر بیش از پیش  تبیین گردید.

سه: حضور یک بانو در روز مباهله، نشان از رفعت مقام زن در اسلام دارد. 

چهار: در جریان مباهله، یک خانواده معصوم برای گسترش اسلام، هماهنگ به میدان آمدند و عزم خود را برای دفاع از اسلام نشان دادند، باید خانواده شیعی و پیرو اهلبیت نیز هماهنگی در اهداف و برنامه های معنوی(و به تبع آن، مادی) خود را از یاد نبرد.

پی نوشت ها:

1ـــ ترجمه الهی قمشه ای، ص57، آیه 61 آل عمران 

2ــ تفسیر نمونه، ج2، ص581

3ــ همان، ص 582    

4ـــ همان