تقدم و أصالت نماز بر عزاداری

در شب های محرم هر چه به روز دهم نزدیک می شویم مراسم عزاداری تا پاسی از شب ادامه دارد و عزاداران تا به خانه های شان برسند ساعت از دوازده و یک نیمه شب گذشته است ، و این موجب می شود که نماز صبح بعضی از عزاداران قضا شود و یا نماز ظهر عاشورا که چند سالی است با توفیقات خداوند سعی می شود که به موقع خوانده شود هنوز هم در مناطقی با تأخیر خوانده می شود.

این در حالی است« که امام روز عاشورا با آن همه مشغله و با آن دشمنی که حاضرنشد برای نماز خواندن ـ که چند دقیقه ای بیش زمان نمی برد ـ جنگ را متوقف کنند ، باز هم از انجام فریضه در اول وقت کوتاهی نکردند و دو نفراز یاران حضرت یعنی زهیر بن قین بجلی و سعیدبن عبد الله حنفی پیش روی حضرت ایستادند و سینه ها سپر کردند و جلوی دشمن را گرفتند تا امام نماز خود را بخواند و این امام خوبی ها چگونه راضی می شود و چگونه می تواند راضی شود که کسی به جای نماز برای وی عزاداری کند و یا به اطمینان شفاعت و طرفداری او واجبات را انجام ندهد و محرمات را مرتکب شود ؟      عزاداری امام باید مردم را دین شناس کند ، به خدا نزدیک و از گناه و معصیت برکنار دارد و علاقه به دین را در آنان شدیدتر و روح توحید را در ایشان زنده کند ؛ عزاداران باید بدانند که مجالس عزای امام حسین تنها موقعی باعث خشنودی خدا و قبولی و موجب اجر و ثواب اخروی است که در حدود بندگی خدا به انجام برسد و مشتمل بر دروغ و حرامی نباشد که خداوند را از گناه نمی توان عبادت کرد و حرام را  نمی توان مقدمه عبادت قرار داد.»(1) 

در آخر این نکته را یاد آور می شویم« که عزاداری امری مستحب و فریضه نماز از أوجب واجبات است . با ملاحظه در فقه و احکام دین این مطلب به دست می آید که بسیاری از دستوارت دین مثل وضو ، غسل ، روزه و...، با اندک احتمالی در مضربودن برای سلامت تن از حکم وجوب ساقط می شوند ولی نماز تنها فریضه ای است که جز با انجام آن برائت ذمه حاصل نمی شود و احکام خاصی برای این دستور در احوالات گوناگون وارد شده به این صورت که در صورت عدم قدرت بر ایستادن حکم به نشسته خواندن داده شده ، اگر توانایی نشستن نبود خوابیده ، اگر خطر دشمن بود نماز ذات الرقاع (خوف) ، حتی از همه این ها عجیب تر در فقه مسئله ای به عنوان  نماز عریان  وارد شده برای کسی که لباس بر تن ندارد ـ با این که ستر عورت بر فرد نماز گزار واجب است ـ و خواندن نماز در لباس نجس برای مربی و دایه کودک که لباس دیگری جز همان که نجس شده ندارد با در نظر گرفتن دستوراتی ، واجب می باشد .»(2)

این همه تبصره برای نماز نشان از توجه و عنایت خاص خداوند به این واجب دینی است و گرنه می باید مثل سایر واجبات در صورت نبودن شرطی از عهده و ذمه شخص مکلف ساقط شود.

این همه سهولت برای اجرای نماز همه و همه بیان گر این است که انجام آن در روح و روان تأثیر به سزایی دارد و ترک آن منقصتی در پیکره جان انسان به جای  می گذارد. خلاصه کلام آنکه هیچ مجوزی برای ترک نماز در اسلام تجویز نشده است . حال چگونه ما هنوز این فریضه را به بهانه های بی اهمیت به تأخیر می اندازیم مسئله ای است که جای تأمل و تفکر دارد.

پی نوشت:
1-  أبو عبدالله محمد بن مکی عاملی و زین الدین بن علی بن أحمد العاملی الشامی ، تحریر الروضـه فی شرح اللمعه ، ج1، چ5 ، قم : مؤسسه فرهنگی طه ،  1381، ص 20_5

2-  محمد بن سلیمان تنکابنی ، إکلیل المصائب فی مصائب الأطالب ، ترجمه و تصحیح محمود رضا افتخار زاده ، قم : معارف اسلامی ، 1379 ، ص 64ـ63(در قسمت بررسی علم و علامات آوردیم که اینها وارد شده از دین مسیحیت است.)