تبیان، دستیار زندگی
گیرنده های هسته ای فاکتورهای رونویسی می باشند...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

گیرنده های هسته ای

گیرنده های هسته ای فاکتورهای رونویسی می باشند.

مرکز یادگیری سایت تبیان  - مرجان سلیمانیان

گیرنده های هسته ای

در مطالب قبل با پروتئین کینازهای گیرنده آشنا شدید و پیشتر نیز با هسته سلول آشنا شدید و دانستید، سلول ها می توانند ساخت پروتئین را با کنترل چگونگی پیراش رونوشت اولیه RNA با کنترل زمان و چگونگی رونویسی از ژن و... کنترل کنند.

حال در اینجا گیرنده های هسته ای را توضیح می دهیم.

سلول ها از طریق ارسال و دریافت سیگنال ها با هم ارتباط برقرار می کنند. سیگنال ها از محیط و یا از یک سلول دیگر می آیند. برای آغاز یک واکنش، این سیگنال ها باید در سراسر غشاء انتقال پیدا کنند. گاهی اوقات سیگنال به تنهایی می تواند از غشاء عبور کند. در دیگر موارد از طریق واکنش با پروتئین های گیرنده که با هر دو طرف داخل و خارج سلول در ارتباط است عمل می کند. در این مورد، تنها سلول هایی که گیرنده های صحیحی در سطوح خود دارند می توانند به سیگنال پاسخ بدهند.

گیرنده های هسته ای از این جهت ویژه می باشند که لیگاند آنها می تواند به سهولت از غشای سلول عبور کند. از جمله این لیگاندها استروژن، پروژسترون، گلوکوکورتیکوئیدها (مانند کورتیزول) و تیروکسین هستند. ویژگی دیگر این گیرنده ها این می باشد که فاکتور رونویسی هستند و می توانند مستقیما توالی هایی در DNA را شناسایی کنند و بیان ژن را تغییر دهند. توالی های هدف این گیرنده ها در DNA عناصر پاسخ آنها نامیده می شوند. مثلا گیرنده تیروکسین به توالی عنصر پاسخ تیروکسین (TRE) متصل می شود.

گیرنده های هسته ای

گیرنده های هسته ای در نبود لیگاند خود ممکن است در سیتوپلاسم یا هسته مستقر باشند. ستمام گیرنده های هسته ای دیمر می باشند.

هر مونومر در این دیمر سه دومین عملکردی دارد:

دومین فعال کنندگی در پایانه N، دومین اتصال به DNA و دومین اتصال به لیگاند در پایانه C. دومین فعال کنندگی مسئول اتصال به فاکتورهای تنظیم کننده رونویسی مانند کمپلکس واسطه می باشد. دومین اتصال به DNA می تواند یک توالی 6 جفت نوکلئوتیدی را شناسایی کند.

گیرنده های هسته ای

دو نوع گیرنده هسته ای وجود دارد: (گیرنده های هومودیمری و هترودیمری) 

* گیرنده های هومودیمری از دو زیر واحد یکسان ساخته شده اند که با هم یک توالی هدف متقارن را شناسایی می کنند. هر یک از دو نیمه این توالی متقارن موسوم به تکرار معکوس است و شش جفت نوکلئوتید طول دارد. این دو تکرار با 3 جفت نوکلئوتید از هم جدا شده اند. هر نیمه توسط یک زیر واحد شناسایی می شود. گیرنده های هومودیمری در نبود لیگاند در سیتوپلاسم هستند و معمولا در کمپلکس هایی شامل پروتئین چپرون Hsp90 شرکت می کنند. اتصال لیگاند باعث می شود گیرنده از این کمپلکس ها آزاد و پس از ورود به هسته، به عنصر پاسخ خود متصل شود. این گیرنده ها معمولا با برهمکنش با کمپلکس های رمدلینگ کروماتین، هیستون استیلازها و واسطه باعث فعال شدن رونویسی از ژن های هدف خود می شوند. گیرنده استروژن (ER) نمونه ای از این نوع گیرنده می باشد.

* هر گیرنده هترودیمری دو زیر واحد متفاوت دارد که یکی از آنها (به نام RXR) در تمام این گیرنده ها مشترک است. توالی هدف این گیرنده ها از دو تکرار مستقیم (دور توالی به دنبال هم هر کدام با شش جفت باز) تشکیل شده است و متقارن نیست. فاصله بین دو تکرار در عنصر پاسخ مختلف متفاوت است، ولی خود تکرارها در همه این عناصر توالی یکسانی دارند. گیرنده های هترودیمری در نبود لیگاند نیز در هسته و گاهی حتی در اتصال به توالی هدف خود هستند. ولی بیان ژن را تحریک نمی کنند. اتصال هورمون به این گیرنده ها در نهایت باعث استیله شدن هیستون ها و فعال شدن رونویسی ژن های هدف به کمک واسطه می شود.

منبع: http://biotechnews.blogsky.com      http://biolife.blog.ir

تنظیم کننده: محبوبه همت