ساخت قرص کلسیم دی جوشان برای کودکان
دانش آموزان در پروژه حاضر در پی تهیه قرص های کلسیمی جوشان شدند که که علاوه بر داشتن طعم دلپذیر برای کودک، ظاهری جذاب و رنگی داشته و جوشان نیز باشد تا مصرف آن برای کودک راحت و لذت بخش باشد.
بخش پروژه های دانش آموزی - مهدی رحمانی
دوازدهمین دوره از پروژه های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید اما کار ما هنوز تمام نشده است! این دوره نیز همچون سال های گذشته دوستان بسیاری با ثبت طرح ها و ایده های خلاقانه خود در منوی "پیشنهاد موضوع" ما را در ارتقای تنوع پروژه ها یاری نموده اند. هم چون گذشته بر آن شدیم تا با گردآوری این ایده های جالب ، علاوه بر قدر دانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده بروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم. فراموش نکنید که ما همیشه منتظر طرح های جدید شما عزیزان هستیم.
نام ایده: ساخت قرص کلسیم دی جوشان برای کودکان
نام ارائه دهنده/دهند گان: شکیبا رفیع زاده، ربابه حیدر، آناهیتا نجفی و زینب عزیزی
زمینه و نوع پروژه: علوم زیستی -داروسازی
درجه سختی: متوسط
نام مدرسه: پژوهش سرای خوارزمی
مقدمه
کلسیم، فراوان ترین ماده معدنی موجود در بدن است. بدن ما تقریباً 1 کیلوگرم کلسیم دارد. البته در افراد مختلف با استخوان بندی متفاوت، مسلما این میزان فرق می کند. بیشتر کلسیم در استخوان ها و دندان ها نشسته است و تنها 1% آن در بقیه بدن وجود دارد که همین 1 درصد اعمال زیادی انجام می دهد، مثلاً انقباض همه ماهیچه های ما بسته به وجود کلسیم است. جذب کلسیم در خون به صورت یون کلسیم و از دیواره روده صورت می گیرد.
عاملی که موجب افزایش جذب کلسیم می شود ویتامین D است، به همین دلیل قرص های مکمل کلسیم را با ویتامین D تهیه می کنند. لذا اگر منابعی را که دارای این 2 عنصر است مصرف کنیم کلسیم موجود در آن ها بهتر جذب می کند.
عملکرد کلسیم در بدن: این ماده معدنی عملکرد قلب را تنظیم می نماید. بی خوابی را کاهش می دهد. در متابولیسم آهن بدن مؤثر است. در تنظیم کار سیستم اعصاب بدن به خصوص در انتقال تحریکات عصبی نقش اساسی دارد. کلسیم عامل استحکام استخوان هاست.
کلسیم کافی باید در غذای کودکان و نوجوانان قبل از بلوغ وجود داشته باشد تا استخوان ها تراکم مناسبی بیابند و در سالمندی به پوکی استخوان مبتلا نشوند. کلسیم برای عملکرد عضلات ضروری است و تا کلسیم وجود نداشته باشد حرکت امکان پذیر نمی باشد. انتقال پیام های عصبی با واسطه یون کلسیم صورت می گیرد. کلسیم در یکی از مراحل انعقاد خون نیز دخیل است.
عوارض کمبود کلسیم در کودکان راشیتیسم، در میان سالان استئومالاسی، و در بزرگ سالان استئوپروز است. این بیماری ها در اثر کمبود ویتامین D نیز بروز می کند. البته این حالت کمتر رخ می دهد و آن چه ما بیشتر از کمبود کلسیم دیده ایم، پوک شدن استخوان ها در سنین بالاست که برای جلوگیری از آن باید از کودکی به فکر باشیم. میزان مورد نیاز کلسیم روزانه 800 تا 1200 میلی گرم است. کلسیم در بسیاری از مواد غذایی وجود دارد و به علت این که بدن قادر به ساخت آن نیست، بایستی به مقدار کافی از راه غذا دریافت شود.
حتی بعد از تکمیل و توقف رشد طولی استخوان های بدن (یعنی بعد از دوران رشد) بایستی به مقدار لازم دریافت شود، زیرا از راه های مختلفی از بدن دفع می شود؛ مثلاً از طریق عرق، ریزش مو، تجدید پوست و ناخن، ادرار و مدفوع. وقتی کسی نتواند از طریق غذا به مقدار کافی کلسیم را برای رفع نیازهای خود دریافت کند، از کلسیم موجود در استخوان ها (منبع ذخیره کلسیم) استفاده می کند که باعث کاهش استحکام استخوان ها می شود. چنین فردی نیاز به دریافت مکمل کلسیم یا غذاهای غنی شده با کلسیم دارد.
کلسیم موجود در طبیعت به شکل ترکیب با سایر مواد وجود دارد. ترکیبات مختلفی از کلسیم در مکمل های آن وجود دارد؛ مثل کربنات کلسیم، سیترات کلسیم و فسفات کلسیم. هرکدام از این ترکیبات، مقادیر متفاوتی از کلسیم را دارا هستند. بهترین مکمل آن است که نیازهای فرد را با توجه به میزان تحمل فرد، قیمت و در دسترس بودن آن تأمین کند. مکمل های کلسیم دارای سایر املاح و ویتامین ها نیز هستند.
هدف
در اطراف مان همواره با کودکانی مواجه هستیم که به دلایل مختلفی از جمله علاقه نداشتن به مصرف لبنیات کافی و سایر غذاهای حاوی کلسیم درمعرض ابتلا به نرمی استخوان واختلالات رشدی و عملکردی بدن قرار دارند. بنابرین دانش آموزان در پروژه حاضر در پی تهیه قرص های کلسیمی جوشان شدند که که علاوه بر داشتن طعم دلپذیر برای کودک، ظاهری جذاب و رنگی داشته و جوشان نیز باشد تا مصرف آن برای کودک راحت و لذت بخش باشد. همچنین تهیه این قرص در منزل توسط مادران امکان پذیر است و می توانند با مواد موجود و در دسترس و ارزان قیمت این قرص جوشان را بدون مواد نگه دارنده برای مصرف روزانه کودک خود تولید کنند.
روش
دانش آموزان ابتدا به گردآوری اطلاعات در مورد کلسیم، فواید کلسیم و موادی که کلسیم دارند در پایگاه های اطلاعاتی و منابع کتابخانه ای پرداختند. در ادامه دانش آموزان به دنبال یک منبع غنی کلسیم برای ساخت قرص خود بودند که طبق بررسی های انجام گرفته پوسته تخم مرغ به دلیل این که منبع غنی کربنات کلسیم است را انتخاب کردند. سپس با توجه به ساختار قرص دنبال یک فیلر مناسب برای ایجاد چسبندگی اجزای قرص گشتند و از موادی نظیر ساکاروز و گلوکوز و .. برای چسبندگی استفاده کردند و با فیلرهای متفاوت قرص را ساخته و ظاهر یکپارچه قرص ها را بررسی کردند.
همچنین از منابع غذایی مختلف حاوی ویتامین دی در قرص به صورت پودر و خشک شده استفاده نمودند. در مرحله بعد دانش آموزان سعی کردند با استفاده از مواد پایه در قرص های جوشان نظیر اسید سیتریک و سدیم بی کربنات قرص خود را جوشان کنند و با استفاده از رنگ های طبیعی و گیاهی و همچنین قالب طرح دار قرص های جوشان زیبا تولید کنند و در نهایت طعم و مزه آن را بین کودکان بررسی کردند.
مهارت های کسب شده
1. روش ایده یابی (بارش مغزی)
2. مهارت کار در آزمایشگاه (رعایت نکات ایمنی)
3. آشنایی با مهارت کاربرد ابزار و وسایل مورد نیاز
4. آشنایی با پروپوزال نویسی
5. آَشنایی با مقاله نویسی
6. آشنایی با تهیه پاورپوینت
7. آشنایی با نحوه جستجوی اطلاعات
8. آشنایی نحوه فیش برداری
9. مهارت ساخت پوستر علمی
10. مهارت انجام کارگروهی
تنظیم کننده: محبوبه همت
