تکریم کهنسالان

- و قضی ربک الا تعبدوا الا ایاه و بالوالدین احساناً اما یبلغن عندک الکبر احدهما او کلاهما فلا تقل لهما اف و لا تنهرهما و قل لهما قولاً کریماً.(اسراء/23 )

حکم پروردگار تو اینستکه مردم جز خدای یگانه هیچکس و هیچ چیز را نپرستند، و نسبت به والدین خود نیکوکار و محسن باشند، و اگر هر دو یا یکی از آنها پیر و سالخورده شدند از زحمت نگاهداری و حمایتشان شانه خالی نکنند، و کلمه " اف" که کوچکترین کلمه تلخ و ملال آور است به آنان نگویند و آزارشان ننمایند، مراقب باشند که همواره با آنان مؤدب سخن بگویند و گفتارشان آمیخته به تکریم و احترام باشد.

- الله الذی خلقکم من ضعف ثم جعل من بعد ضعف قوة ثم جعل من بعد قوة ضعفاً و شیبة...(روم/54 )

پیری و فرسودگی طبیعی برای کسانی که از عمر طولانی برخوردار می شوند اجتناب ناپذیر است. اینان پس از گذراندن ایام جوانی و میانسالی به روزگار کهولت و شکستگی می رسند و خواه و ناخواه با مصیبت ضعف و ناتوانی آن مواجه می گردند.

- روی عن علی بن موسی الرضا علیه السلام عن ابیه عن جده ابی عبدالله (ع) قال: لو علم الله لفظةً او جزفی ترک عقوق الوالدین من "اف" لاتی به.(1)

حضرت رضا علیه السلام از پدرش و از جدش امام صادق علیهما السلام حدیث کرده که فرموده است: اگر خداوند برای جلوگیری از رنجش و آزار پدر و مادر کلمه ای را کوتاه تر از " اف" می دانست آن را در قرآن شریف می آورد.

- قال رسول الله (ص): من اجلال الله اجلال ذی الشیبة المسلم.(2)

رسول اکرم(ص) درباره احترام به شخصیت کهنسالان فرموده است: یکی از صور تکریم و تعظیم ذات اقدس الهی احترام و تجلیل سالخوردگان مسلمان است.

- قال الصادق علیه السلام: اوصیک ان تتخذ صغیر المسلمین ولداً و اوسطهم اخاً و کبیرهم اباً فارحم ولدک و صل اخاک وبر اباک.(3)

امام صادق علیه السلام فرموده است: تو را سفارش می کنم که خردسالان مسلمین را به فرزندی و میانسالان را به برادری و بزرگسالان را به پدری بگیر، و همانند رفتاری که در خانه داری، به فرزندان مسلمین عطوفت کن، به برادران دینیت بپیوند و به پدران دینیت نیکی نما.

- قال رسول الله صلی الله علیه و آله : البرکة من اکابرکم.(4)

رسول اکرم(ص) فرمود: وجود پیران سالخوره بین شما، باعث افزایش فیض ربوبی و بسط نعمتهای الهی است.

- قال الصادق علیه السلام: الشیخ  فی اهله کالنبی فی امته.(5)

امام صادق علیه السلام فرمود : وجود پیر سالخورده در خانواده اش همانند پیغمبر الهی است در بین امتش.

- قال رسول الله صل الله علیه و آله : من  وقر ذا شیبة فی الاسلام امنه الله من فزع  یوم القیمة.(6)

رسول اکرم (ص) فرموده است: کسی که پیر مسلمانی را تجلیل نماید خداوند او را از ترس روز قیامت ایمن می دارد.

- جاء شیخ الی رسول الله(ص) فابطأوا عن الشیخ ان یوسعوا له فقال (ص): لیس منا من لم یرحم صغیرنا و لم یوقر کبیرنا.

پیرمردی حضور رسول اکرم(ص) شرفیاب شد، کسانی که در محضر آن حضرت نشسته بودند مراعات احترام را ننمودند و در جا دادن به او کندی و تسامح کردند. پیغمبراکرم(ص) از این رفتار برخلاف ادب ناراحت شد، به آنان فرمود: کسی که به خردسالان ما تفضل و ترحم نکند و پیران ما را مورد تکریم و احترام قرار ندهد از ما نیست و با ما بستگی و پیوستگی ندارد.

- قال علی علیه السلام : ثمرة طول الحیاة السقم والهرم.(7)

علی علیه السلام فرمود: نتیجه زندگی دراز مدت، رنجوری و پیری است.

- عن موسی بن جعفر علیهما السلام قال: کثرة الهم تورث الهرم.(8)

حضرت موسی بن جعفر علیهما السلام فرموده است: غصه و اندوه بسیار، پیری به بار می آورد.

- قال علی علیه السلام: الهم نصف الهرم.(9)

علی علیه السلام فرموده است: اندوه و نگرانی ضعف پیری است.

- عن ابی عبدالله علیه السلام قال : اربعة تهرم قبل اوان الهرم: اکل القدید والقعود علی النداوة و الصعود علی الدرج و مجامعة العجوز.(10)

امام صادق علیه السلام فرموده: چهار چیز است که باعث پیری قبل از موقع می شود: اول، تغذیه کردن از گوشتی که بر اثر اشعه آفتاب خشک شده باشد. " اینکار در آن زمان بین بعضی از طبقات معمول بوده." دوم، مسکن گزیدن در جائی که مرطوب باشد. سوم کار روزانه، بالا رفتن از پله و نردبان باشد. چهارم، آمیزش با زنان کهنسال.

پی نوشت ها:

1- مجمع البیان،ج2 ، ص409 .

2- اصول کافی، ج2 ،ص165 .

3- مجله الهادی ، سال دوم، شماره 1، ص 33.

4- نهج الفصاحه، ص222.

5- لئالی الاخبار ، ص180.

6- همان، ص 181.

7- غررالحکم ، ص 360.

8- تحف العقول، ص 403.

9- نهج البلاغه، حکمت 135.

10- بحار الانوار، ج 11، ص 181.