تبیان، دستیار زندگی
بررسی کارنامه عزت الله انتظامی در دهه هشتاد. این گزارش به بهانه اکران «زادبوم» تدوین شده است.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

راز جادویی آقای بازیگر

بررسی کارنامه عزت الله انتظامی در دهه هشتاد. این گزارش به بهانه اکران «زادبوم» تدوین شده است.

فرآوری: احمد رنجبر- بخش سینما و تلویزیون تبیان
عزت الله انتظامی

عزت الله انتظامی در دهه هشتاد زندگی طوری بازی كرده كه چاره ای جز تحسین نمی ماند. او در سال های دهه هشتاد جلوی دوربین سیزده فیلم سینمایی رفت و توانایی اش را به رخ كشید. قدرت جسمانی، حافظه دقیق و توان بازیگری او در این فیلم ها مشخصه بارز كارنامه رشك برانگیز او شده است.

بازی عزت الله انتظامی در«زادبوم» از چند جبنه حائز اهمیت و واجد تحسین است. او اما با قدرت و صلابت نقش را اجرا می كند و چیزی كم نمی گذارد. پیرمردی است جدی، گاهی تلخ اما در عین حال با طراوت. جمع این خصوصیت كاراكتر او را خواستنی می كند و نقشی بر نقش های موفق پیشین او افزوده است. به جمع این ها دیالوگ هایی كه عزت الله انتظامی به زبان آلمانی بیان می كند را هم بیفزایید.

سایه روشن / 1380

کارگردان : حسن هدایت

چندمین همکاری بود: تا قبل از سایه روشن دوبار با حسن هدایت کار کرده بود، یکبار سال 67 در فیلم « گرند سینما» و بعد از آن در سال 75 در سریال تاریخی« محاکمه».

ویژگی های نقش : «سایه روشن» جز فیلم هایی است که زیاد تحویلش نگرفتند، البته فیلم چندان خوبی هم نبود ، چون نه به جشنواره راه پبیدا کرد و نه فروش خوبی در گیشه داشت، بنابراین چندان هم دیده نشد و خیلی ها به همین خاطر متوجه نشدند که داستان فیلم درباره دوران کهنسالی کارآگاه علوی است.  کاراکتری که بواسطه سریال «کاراگاه»  که نیمه دوم دهه هفتاد از تلویزیون پخش می شد بین مردم محبوب شده بود، حالا در این فیلم انتظامی نقش دوران پیری این کاراکتر را بازی می کرد. کاراگاهی که از یک طرف درگیر پرونده یک قتل می شود و از سوی دیگر با روح همسرش هم در ارتباط است و بین این شکل بین فضای رئال و سورئال قصه معلق است. همین رفت و آمد و ارتباط بین فضای واقی و فرا واقعی فیلم بازی انتظامی را حسابی سخت کرده بود، اما او تمام توانش را گذاشته بود تا این مرز برداشته شود تا مخاطب فضای حاکم بر قصه را باور کند.

موفقیت نقش: فیلم به جشنواره راه پیدا نکرد و در جشن خانه سینما و دیگر جوایز فصل تحویلش نگرفتند.

گاو خونی / 1381

کارگردان : بهروز افخمی

چندمین همکاری بود: قبل از گاو خونی انتظامی با افخمی در فیلم « روز فرشته» همکاری کرده بود که برایش سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد را به دست آورد.

ویژگی های نقش: یکی از خاص ترین نقش های دوران کاری انتظامی. نقش پدر قهرمان داستان که مخاطب با او در خواب قهرمان قصه روبه رو می شود. پدری که هم هست و هم نیست. کاراکتری که هم دیالوگ دارد و هم ندارد.  چون معدود دیالوگ هایی هم که می گوید زیر متن صدای روای محو و گنگ به گوش مخاطب می رسد. انتظامی در مصاف با این کاراکتر اما اعجاب برانگیز رفتار می کند. او تمامی حرکات و حالات صورتش را طوری کنترل می کند که کاملا منطبق است با همه روایت هایی که از زبان قهرمان قصه بیان می شود.

موفقیت نقش: سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد از بخش بین الملل جشنواره بیست و دوم فیلم فجر.

دیوانه از قفس پرید / 1381

کارگردان: احمد رضا معتمدی

چندمین همکاری بود: اولین همکاری معتمدی و انتظامی

ویژگی های نقش : دیوانه ای از قفس پرید دیالوگ های سخت و آهنگینی دارد ، دیالوگ های که اتفاقا طولانی هستند و به خاطر وزنی که کلمات دارند باید یکسره گرفته شوند تا حس نقش و دیالوگ ها کاملا دربیاد و منتقل شود. حالا شما فکرش را بکنید، انتظامی در سن 79 سالگی دیالوگ هایی که معتمدی نوشته را در عالی ترین حدش اجرا می کند. او تمام حرکات از نحوه راه رفتن گرفته تا چگونگی حرکت دست هایش و.... همه را در خدمت دیالوگ ها درآورده و تلاش کرده با برقراری یک هارمونی درست بین دیالوگ ها و بازیش تصویری ملموس از یک پیرمرد کفتار صفت را به مخاطب ارائه دهد.

موفقیت نقش: برخلاف انتظار بازی انتظامی نه به چشم هیات داوران جشنواره فجر آمد و نه در جشن  خانه سینما دیده شد.

حكم/1383

كارگردان: مسعود كیمیایی

چندمین همكاری: اولین همکاری بود

ویژگی‌های نقش: عزت‌الله انتظامی در «حكم» نقش رضا معروفی را بازی می‌كند. پاسخ به این سوال كه رضا معروفی كیست كار ساده‌ای نیست. مثل بقیه شخصیت‌های كیمیایی از دل دیالوگ‌ها و قصه نمی‌توانیم اینكه شخصیت چه كاره است و هدفش چیست را پیدا كنیم. می‌دانیم كه رضا معروفی گانگستر است. ولی نه مثل میثاق. برای خودش در كسب و كار هم اصولی دارد. به سهند پناه می‌دهد و هوایش را دارد. با فروزنده و محسن رابطه عجیب و غریبی دارد. هردویشان را به شیوه عجیب و غریبی دوست دارد اما درنهایت حكم را خودش در حق محسن اجرا می‌كند. او مهم‌ترین شخصیت «حكم» است.

موفقیت نقش: جایزه ای به همراه نداشت.

جایی برای زندگی/ 1383

کارگردان : محمد بزرگ‌نیا

چندمین همکاری بود: عزت الله انتطامی در مجموع در پنج فیلم محمد بزرگ نیا بازی كرده است:کشتی آنجلیکا،جنگ نفت‌کش‌ها،طوفان، جایی برای زندگی و راه آبی ابریشم.

ویژگی های نقش : داستان «جایی برای زندگی» در حاشیه جنگ تحمیلی عراق علیه ایران می گذرد. محمد بزرگ نیا در این فیلم بخشی از تاثیر جنگ بر خانواده های ایرانی را به تصویر كشید و برای رسیدن به این منظور زندگی عیدی محمد به عنوان بزرگ خاندان را محور قرار داد. این نقش را هم به عزت الله انتظامی سپرد كه مردی سنتی و پایبند به خانواده و زیست دسته جمعی است. بزرگ نیا می دانست كه كمتر كسی خصوصیات نمایش چنین ویژگی هایی را دارند و سراغ انتطامی رفت. در بازی او همزمان جبروت و اقتدار هست و در عین حال عطوفت و مهربانی.

موفقیت نقش: نقش آفرینی عزت الله انتظامی در«جایی برای زندگی» او را از سوی داوران جشنواره فجر مسنحق نامزدی بهترین بازیگر نقش اول كرد.

مینای شهر خاموش  / 1385

کارگردان: امیر شهاب رضویان

چندمین همکاری بود: فیلم «مینای شهر خاموش» تنها همكاری عزت الله انتظامی و امیر شهاب رضویان است.

ویژگی های نقش: عزت الله انتظامی در «مینای شهر خاموش» نقش بلندی بر عهده ندارد اما به همین مقدار توانسته شمایلی باور پذیر از آقای قناتی نشان دهد. او مردی است اهل ساز و عرفان و در عین حال خوش مشرب. پیوسته از عشق ورزی به مردم و میهن می گوید و به دكتری كه از آن طرف آمده حالی می كند رفتنش اشتباه است. كارگردان برای نمایش روحیات شوخ این پیرمرد از انتظامی خواسته به قدر كفایت از تبحرش در بالا انداختن ابرو و خواندن ترانه استفاده كند. به این ترتیب انتظامی تصویری باروپذیر از دورنیات كاراكتر  قناتی را نشان می دهد و اتفاقا فصل جذاب «مینای شهر خاموش» شده.

موفقیت نقش: عزت الله انتظامی بخاطر بازی در «مینای شهر خاموش» در جشن دوازدهم خانه سینما كاندیدای نقش اول شد.

شب / 1386

کارگردان : رسول صدرعاملی

چندمین همکاری بود : فیلم «شب» اولین و تنها همكاری عزت الله و انتظامی و رسول صدرعاملی است.

ویژگی های نقش: رسول صدرعاملی «شب» را سه بازیگر اصلی ساخت. عزت الله انتظامی، زنده یاد خسرو شكیبایی و امین حیایی. حضور سه بازیگر از سه نسل مختلف تركیب جذابی است كه اتفاقا نتیجه موفقی هم به همراه داشت. انتظامی نقش دكتری قلابی را بر عهده دارد كه امین حیایی (سرباز) مامور شده او را تحویل دهد. شب اما به دلیل برف مجبور به توقف در مشهد هستند و به خانه ای می روند كه خسرو شكیبایی صاحب آن است. بازی انتظامی در این فیلم سهل و ممتنع است؛ یك پزشك قلابی كه كم حرف می زند و با حالات و بازی اش باید به مخاطب درونیاتش را بقبولاند و انتظامی چه استادانه این كار را می كند. او با بازی در سكوت و كمك از چهره حالت ترس و نگرانی را به بیننده منتقل می كند.

موفقیت نقش: فیلم برای انتظامی توفیقی به همراه نداشت.

چهل سالگی  / 1388

کارگردان: علیرضا رئیسیان

چندمین همکاری بود: «چهل سالگی» نخستین و تنها همكاری علیرضا رئیسیان و عزت الله انتظامی است.

ویژگی های نقش : عزت الله انتظامی نقش بلندی در «چهل سالگی» ندارد اما علیرضا رئیسیان استفاده ای درست از او كرده. قصه اصلی رابطه نگار تمدن (لیلا حاتمی)، همسرش فرهاد (محمدرضا فروتن) است كه با ورود کورش کیان (فرزان اطهری) زندگی شان دستخوش شك می شود. نگار و كوروش سال ها پیش قصد ازدواج داشته اند و همین فرهاد را به شك می اندازد و او مدتی را دور از خانواده، نزد یکی از استادانش به نام معیر پیرنیا (عزت الله انتظامی) می گذراند. انتظامی به اقتضای شغلش و اطلاع از پرونده های متعدد در دادگاه او را نصیحت می كند و پندش می دهد. آن چه بازی او را واجد تحسین می كند، لحن و كلام اوست به طوری كه دیالوگ های به ظاهر شعاری باورپذیر می شود.

موفقیت نقش: فیلم برای انتظامی جایزه ای به همراه نداشت.


منابع: هفت صبح / تبیان