این بازی ها تفکر کودک را پرورش می دهد

برای پرورش تفکر در کودکان هرچند می‌توان از روش‌های گوناگونی مدد گرفت اما در بین سبک‌های آموزشی، یکی از بهترین و لذت‌بخش‌ترین سبک‌ها که به پرورش تفکر کمک شایانی می‌کند استفاده از بازی است.

بازی کردن در کنار پرورش قدرت تفکر در کودکان منجر به ایجاد لذت و رشد خلاقیت می‌شود. هم‌چنین بازی، کودکان را قادر می‌سازد تا جهان را بهتر درک کنند، فهم اجتماعی و فرهنگی‌شان را گسترش دهند، افکار و احساساتشان را بیان کنند، یاد بگیرند که دیدگاه‌ها ونظرات افراد دیگر را هم در نظر گیرند، برخود کنترل بیشتری داشته باشند، مهارت‌های زبانی و گفتاری خود را بهبود بخشند و با تمرین نقش‌های اجتماعی در خلال بازی، مسئولیت‌های خود را در جامعه یاد گیرند. آنچه در این نوشتار مورد نظر است آن دسته از بازی‌هاست که منجر به پرورش قدرت تفکر و خلاقیت ذهنی کودکان می‌گردد که در این‌جا به چند نمونه از آن‌ها اشاره خواهد شد.

بازی بساز بساز

این بازی را می‌توان به‌صورت فردی و یا گروهی انجام داد. شیوه بازی بدین صورت است: مربی در بین بچه‌ها می‌رود و

می‌گوید «بساز بساز» بچه‌ها همچنان‌که دور مربی و یا در محوطه در حال حرکت هستند پاسخ می‌دهند: «چی بسازم؟» معلم می‌گوید: «یک رشته ورزشی بساز» بچه‌ها سعی می‌کنند حالت یک رشته ورزشی جدید را گرفته و آن را انجام دهند. مربی می‌تواند در خلال بازی بین آن‌ها رفته و از هر کدام در مورد رشته ورزشی‌ای که ساخته‌اند سئوالاتی بپرسد و بهترین و ابتکاری‌ترین حرکت ورزشی را انتخاب و سازنده آن را تشویق نماید.

مربی می‌تواند در بازی «بساز بساز» از بچه‌ها چیزهای متنوعی بخواهد که بسازند مثلاً از بچه‌ها بخواهد یک شغل جدید، یک کار در خدمت مردم، یک شیوه تشکر از والدین و ... بسازند. این بازی باعث می‌شود بچه‌ها از ذهن خود استفاده کنند و با استفاده از ابتکارات و خلاقیتشان، حرکت جدید و نوینی را خلق کنند. همچنین سبب می‌شود که به محیط خود توجه بیشتری نمایند و به حرکات دیگران توجه و دقت کنند.

بازی آیینه

در این بازی هر حرکتی که مربی انجام دهد بچه‌ها باید عکس آن را انجام دهند. این بازی را می‌توان به‌صورت فردی و گروهی انجام داد، در صورتی که بازی بصورت گروهی باشد، بصورت رقابتی انجام می‌شود و هر دانش‌آموزی که حرکتی را اشتباه انجام دهد از دور بازی خارج می‌شود تا بالاخره یک نفر باقی مانده و برنده مسابقه گردد. برای مثال: مربی روبروی دانش‌آموز می‌ایستد، دست راست بالا (همزمان مربی دست راست خود را بالا می‌برد) متربی: دست چپ را بالا می‌برد. مربی: پای چپ جلو متربی: پای راست را جلو می‌آورد.

بازی نقاشی زشت

شیوه‌ بازی به این صورت است که مربی ابتدا از بچه‌ها می‌خواهد تا موضوعی را برای نقاشی انتخاب کنند. مثلاً موضوع نقاشی به تصویر کشیدن یک پرنده است. سپس بچه‌ها را به سه یا چهار گروه مساوی تقسیم می‌کند و از اعضای هر گروه می‌خواهد تا پشت سرهم قرار بگیرند. سپس مربی به هر یک از اعضای گروه وظیفه نقاشی کردن بخشی از موضوع را محول می‌کند، مثلاً یک نفر مسؤل کشیدن سر پرنده، دیگری مسئول کشیدن یکی از بال‌ها می‌شود و به همین ترتیب، سپس از آنها می‌خواهد تا می‌توانند قسمت تعیین شده را زشت بکشند و بدین منظور با دیگر اعضای گروه‌شان مشورت کنند و از ایده‌های آنها سود برند. در این بازی هرکسی تنها مجاز به کشیدن قسمت تعیین شده خود است و کشیدن نقاشی اضافی

موجب کسب نمره منفی برای گروه می‌شود. اعضای هر گروه باید سریع برگردند تا نفر بعدی خود را به تخته برساند و قسمت بعدی را تکمیل کند گروهی که زودتر نقاشی را تکمیل کند برنده بازی است. ممکن است گروهی نقاشی‌ای را سریع تمام کند اما در نقاشی‌اش عناصر خلاقیت و ابتکار به‌چشم نخورد در این صورت گروهی که این ویژگی‌ها در آنها بیشتر دیده شود برنده خواهد بود. در هنگام تکمیل نقاشی، اعضای هر گروه باید ایده‌های خود را به هم منتقل کنند، آن‌چه در این بازی مورد نظر است بروز ایده‌های جدید برای خلق اثری متفاوت از دیگران است که خود مستلزم به کارگیری قدرت تفکر به‌صورت فردی یا گروهی است.

بازی دلایل

مربی روی برگه یا روی تخته جمله‌ای می‌نویسد، مثل «من مادرم را دوست دارم زیرا ... » سپس از هر یک از بچه‌ها می‌خواهد به نوبت دلایل خود را بگویند و یا آنها را بنویسند. در پایان جملات، دلایل گفته شده توسط کودک خوانده می‌شود. بعضی از دلایل بچه‌ها جدی و برخی شوخی و جنبه طنز گونه خواهند داشت، اما همه دلایل جالب خواهد بود.

بازی ذره‌بین

مربی بچه‌ها را به دو گروه تقسیم می‌کند و از هر گروه یک نفر را انتخاب می‌نماید و از آنها می‌خواهد تا برای مدت 30 ثانیه یکدیگر را تماشا کنند. سپس از یکی از آن دو می‌خواهد تا به بیرون از جایی که بچه‌ها هستند برود و از دیگری می‌خواهد تا تغییری در خود بوجود بیاورد مثلاً خودکاری سرجیبش بگذارد یا در موهایش تغییری ایجاد کند. بعد از فردی که بیرون رفته می‌خواهد تا به داخل بیاید و حدس بزند چه تغییری در دوستش ایجاد شده است. اگر حدسش درست بود به گروهش یک امتیاز تعلق می‌گیرد و گرنه گروه مقابل امتیاز دریافت می‌کند. این کار چند بار انجام می‌گیرد تا گروه برنده مشخص شود.

نتیجه‌گیری

بازی یکی از عوامل مهم و ضروری در پرورش تفکر کودکان و رشد اجتماعی آنهاست. هر چند بازی کردن از دوران طفولیت آغاز می‌شود اما در برخی از افراد تا بزرگسالی ادامه می‌یابد چرا که بازی برای کودکان و بزرگسالان سرگرم کننده، چالش برانگیز و لذت‌بخش است. در کنار این ویژگی‌ها از بازی می‌توان به‌عنوان یک روش آموزش تفکر نیز بهره برد. مربیان و والدین می‌توانند از فرصت‌های آموزش و یادگیری که بازی‌ها فراهم می‌کنند در جهت پرورش ذهن کودکان بهره برند و این مستلزم آشنایی آن‌ها با برخی از بازی‌ها مثل آیینه، ذره‌بین و ... است. هم‌چنین والدین و مربیان با کمک به کودکان برای شرکت در انواع مختلفی از این بازی‌ها علاوه بر پروش قدرت تفکر و بارور نمودن استعدادهای ذهنی کودکان، می‌توانند این فرصت را بیابند که یکبار دیگر دنیا را از دریچه چشم کودکان ببینند.

منبع: ماهنامه کودک