تحلیل محتوای پیام ها و تبلیغات تلویزیونی با رویکرد جامعه شناسی انتقادی (با تاکید بر تبلیغات شبکه 3 تلویزیون)

دلیل اینکه دانش آموزان تصمیم گرفتند علاوه بر ذکر یک تاریخچه از ورود و ظهور تبلیغات تا حدی هم با بیان ویژگی‌ های آن و چرایی وجود آگهی ‌های تلویزیونی و پیام ‌های بازرگانی شناختی از این پدیده ارائه دهند و بررسی کنند که تلویزیون با استفاده از چه فنونی دست به تبلیغ می زند و چگونه افراد را قانع و یا متقاعد می سازد تا از این تبلیغات بهره ببرند.

بخش پروژه های دانش آموزی - مهدی رحمانی

دوازدهمین دوره از پروژه ‌های دانش آموزی تبیان  نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید اما کار ما هنوز تمام نشده است! این دوره نیز همچون سال ‌های گذشته دوستان بسیاری با ثبت طرح ‌ها و ایده ‌های خلاقانه خود در منوی "پیشنهاد موضوع" ما را در ارتقای تنوع پروژه ‌ها یاری نموده اند. هم چون گذشته بر آن شدیم تا با گردآوری این ایده ‌های جالب ، علاوه بر قدر دانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم. فراموش نکنید که ما همیشه منتظر طرح ‌های جدید شما عزیزان هستیم.

نام ایده: تحلیل محتوای پیام ها و تبلیغات تلویزیونی با رویکرد جامعه شناسی انتقادی (با تاکید بر تبلیغات شبکه 3 تلویزیون)

نام ارائه دهنده/دهند گان: مهسا امام قلی خوشه چین، زهرا زندی و هلیا کاظمی

زمینه و نوع پروژه: جامعه شناسی

درجه سختی: متوسط

نام مدرسه: فرهنگ منطقه 6

مقدمه

جزو محالات است که قصد تماشای تلویزیون را داشته باشیم و از هجوم آگهی‌ های تبلیغاتی و یا پیام ‌های بازرگانی در امان بمانیم. این خصوصیت جهان امروز است و جزو جدا نشدنی زندگی همه ما شده است، ما متعلق به هر سطح طبقاتی باشیم، به هر حال در خرید کالاهای مان گوشه ‌چشمی هم به تبلیغات محیطی و رسانه ‌ای آن خواهیم داشت.

بدیهی است در دنیای تبلیغات، تلویزیون به خاطر داشتن جاذبه صوت و تصویر و پوشش وسیع مخاطبان اولین محمل برای صاحبان کالاهاست و در این بین، رقابت میان شرکت ‌های بازرگانی و تبلیغاتی که هر کدام سعی دارند کالای خود را برتر معرفی کنند.

شکل و شمایلی اقتصادی به این موضوع داده است؛ به طوری که افزایش پخش آگهی یکی از اولویت ‌های رسانه ‌های جهان برای کسب درآمد و تأمین بودجه است، با این حال سخت است در یک نگاه عنوان کنیم که وجود این تبلیغات خوب است یا نه، و این که آیا این تصاویر که منتقل‌ کننده اطلاعاتی درباره کیفیت کالاها هستند، مبتنی بر واقعیت ‌‌اند یا نه؟ از سوی دیگر آیا نفس این کار فرهنگی است و مبتنی بر توسعه فرهنگی یک جامعه و ارزش ‌های نهفته در آن است یا نه؟

هدف

به همین دلیل دانش آموزان تصمیم گرفتند علاوه بر ذکر یک تاریخچه از ورود و ظهور تبلیغات تا حدی هم با بیان ویژگی‌ های آن و چرایی وجود آگهی ‌های تلویزیونی و پیام ‌های بازرگانی شناختی از این پدیده ارائه دهند و بررسی کنند که تلویزیون با استفاده از چه فنونی دست به تبلیغ می زند و چگونه افراد را قانع و یا متقاعد می سازد تا از این تبلیغات بهره ببرند.

ﺗﺒﻠﯿﻐﺎت ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ در ﺗﻠﻮﯾﺰﯾﻮن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﺴﺘﺮده ﺗﺮﯾﻦ و ﻗﻮﯾﺘﺮﯾﻦ ﺷﺒﮑﻪ ﺗﺒﻠﯿﻐﺎﺗﯽ در ﺣﻮزه اﻗﺘﺼﺎد، راﺑﻄﻪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻗﺘﺼﺎدی داﺷﺘﻪ و از ﺳﻮﯾﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از ﻣﻨﺎﺑﻊ اﺻﻠﯽ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﺻﺪا و ﺳﯿﻤﺎ ﻣﻄﺮح ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻧﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺗﺒﻠﯿﻐﺎت ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ را از ﺻﺪا و ﺳﯿﻤﺎ ﺣﺬف ﮐﺮد و ﻧﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﺄﺛﯿﺮات ﺳﻮء اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ آن ﺑﯽ ﺗﻔﺎوت ﺑﻮد ﻟﺬا آﺳﯿﺐ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺗﺒﻠﯿﻐﺎت ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﻫﻤﻮاره ﻣﻄﻤﻊ ﻧﻈﺮ ﺑﺨﺶ ﻫﺎی ﻧﻈﺎرﺗﯽ و ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد ﺗﺎ ﺑﺘﻮان ﺑه ﺘﺪرﯾﺞ ﺿﻤﻦ ﺣﻔﻆ ﻧﻘﺶ آن در ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺗﺠﺎری از ﺣﺠﻢ آﺳﯿﺐ ﻫﺎی اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ آن ﺑﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ و اﺧﻼق ﻋﻤﻮﻣﯽ ﮐﺎﺳﺖ.

شبکه 3 سیما یکی از پرطرفدارترین شبکه های تلویزیونی است بنابراین چه بسا بینندگان این شبکه با دیدن برنامه های آن بر پیام ها و تبلیغات آن نیز توجه و تمرکز ویژه داشته باشند. انتخاب شبکه 3 به عنوان مطالعه موردی، دانش آموزان را به این سمت هدایت کرد تا پشت پرده تبلیغات تلویزیونی پخش شده از سوی این شبکه را ببینند و این که اساساً اهداف تولید کنندگان از پخش و تهیه این تبلیغات چیست؟ این پیام ها به چه انواعی تقسیم می شوند؟ چه آثار مثبت و منفی را بر ذهن و رفتار بینندگان خواهند داشت؟ در چه قالب هایی طراحی شده اند؟ آیا این تبلیغات همه پسند هستند یا آن که برای فقط گروه خاصی از مردم جامعه در نظر گرفته شده اند؟

روش

روش پژوهش حاضر پیمایشی از نوع مشاهده بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمام تبلیغات اعم از مصرفی و غیر مصرفی در شبکه 3 هستند که ظرف 24 ساعت از یک شبانه روز در طول یک ماه از اول بهمن تا آخر بهمن ماه 1395 پخش شدند. حجم نمونه آن دسته از تبلیغاتی هستند که ظرف ساعت 22 الی 23 از شبکه 3 سیما پخش می شوند. روش مورد استفاده در این تحقیق تحلیل محتوا است که با استفاده از آن دانش آموزان دست به ساخت پرسشنامه معکوس یا قیف وارونه زدند و بر اساس مقوله بندی و شاخصه بندی کردن محتوای تبلیغات تلویزیونی، به آن ها بار و فراوانی دادند و سپس فراوانی ها را درصدگیری کردند. نهایتاً بر اساس درصدهای موجود به تحلیل و رد و اثبات فرضیه ها پرداختند.

مهارت ‌های کسب شده

1. روش ایده یابی (بارش مغزی)

2. مهارت کار در آزمایشگاه (رعایت نکات ایمنی)

3.  آشنایی با مهارت کاربرد ابزار و وسایل مورد نیاز

4.  آشنایی با پروپوزال نویسی

5. آَشنایی با مقاله نویسی

6. آشنایی با تهیه پاورپوینت

7. آشنایی با نحوه جستجوی اطلاعات

8. آشنایی نحوه فیش برداری

9. مهارت ساخت پوستر علمی

10. مهارت انجام کارگروهی

تنظیم کننده : محبوبه همت