سرانجام تماس‌صوتی در تلگرام

تنها چند روز بعد از آنکه سرویس صوتی تلگرام در ایران راه‌اندازی شد، سرویس مذکور با اخلال و محدودیت مواجه شد و کاربران و افکار عمومی را به واکنش واداشت.

تلگرام، برنامه‌ای که به گفته‌ی ابوالحسن فیروزآبادی (رییس مرکز ملی فضای مجازی) تقریبا همه‌ی شهروندان کشور را تحت پوشش قرارداده‌است و جمعیت فعال در فضای مجازی، همگی عضو این پیام‌رسان هستند.

پیام‌رسانی که علاوه بر قابلیت ارسال پیام‌های متنی، صوتی و تصویری، امکان مکالمه‌ی صوتی (به صورت همزمان) هم بر روی آن قرار دارد. اما این امکان در کشور با محدودیت و اخلال مواجه است. اما سوالی که در ذهن کاربران وجود دارد این است که چرا و از طرف کدام دستگاه یا سازمان این محدودیت‌ها ایجاد شده‌است ؟

فروردین‌ماه امسال بود که اخباری مبنی بر راه‌اندازی سرویس تماس صوتی تلگرام منتشر شد اما از همان زمان و با شروع گمانه‌زنی‌ها در این‌باره، اما و اگرهایی هم به وجود آمد. اما و اگرهایی که هر کدام یکی از نهادها و سازمان‌ها را تحت پوشش قرار میداد.

تنها چند روز بعد از آنکه سرویس صوتی تلگرام در ایران راه‌اندازی شد، سرویس مذکور با اخلال و محدودیت مواجه شد و کاربران و افکار عمومی را به واکنش واداشت و انگشت اشاره و اتهام گاهی به سمت اپراتورها، گاهی مسئولان وزارت ارتباطات و گاهی‌هم قوه قضاییه نشانه گرفته شد. اما واقعا علت اصلی چیست و از سمت چه کسانی می‌باشد.

در همان ابتدا که زمزمه‌های ورود سرویس تماس صوتی در کشور مطرح بود وزیر ارتباطات اظهار داشت: سیاست ما این است که خدمات مورد نیاز مردم را به شرط آن‌که لطمه‌ای به کار دیگران وارد نکند آزاد بگذاریم. خدماتی مانند ارائه‌ی تماس‌های صوتی که اپراتورها در داخل کشور  آن‌را برعهده دارند. حال اگر پیام‌رسان‌های خارجی بخواهند این سرویس را در اختیار کاربران بگذارند، درصورتی که اپراتورهای داخلی راضی نباشند، ارائه این سرویس‌ها با مشکل مواجه خواهد شد. ما اجازه داده‌ایم اپراتورها بررسی کنند که سرویس صوتی تلگرام چه تاثیری بر وضعیت اقتصادی آن‌ها می‌گذارد. ما دنبال راهی هستیم که هم مردم راضی باشند و هم اپراتورها.

بعد از آنکه تماس صوتی دچار اختلال شد محمدرضا فرنقی زاد (مدیر روابط عمومی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات) اظهارداشت: وزارت ارتباطات هیچگونه محدودیت و فیلترینگی برای سرویس تماس صوتی تلگرام اعمال نکرده‌است، اما اپراتورها و ارئه‌دهندگان خدمات اینترنتی در ارائه خدمات خود مختار هستند. در واقع این اظهارنظر توپ‌را به زمین اپراتورها و ارائه‌دهندگان خدمات اینترنتی می‌انداخت.

از طرفی اپراتورها هم اعلام کردند بحث فیلترینگ از طرف شرکت زیرساخت ارتباطات و کمیته‌ی تعیین مصادق فیلترینگ پیگیری می‌شود و اپراتورها نقشی در اختلال ایجاد شده در سرویس تماس صوتی تلگرام ندارند.

سپس واعظی وزیر ارتباطات وقت اعلام کرد که مسئولان تلگرام به دنبال راه‌اندازی سرویس تماس صوتی در ایران هستند که در این زمینه دیدگاه‌های مختلفی از سوی اپراتورها وجود دارد و در حال حاضر نیز این سرویس با حکم قضایی که به اپراتورها ابلاغ شده، مسدود گردیده است.

چند روز بعد از این وقایع هم دادستان کل کشور درباره فیلترینگ تماس صوتی تلگرام گفت: مایل نیستیم امکاناتی که قابل استفاده عموم هستند، محدود شوند اما چیزی که بسیار اهمیت دارد بحث امنیت کشور است، سیستم تماس صوتی تلگرام بررسی شد و تمام دستگاه‌های اطلاعاتی، امنیتی و انتظامی عنوان کردند که این سیستم به دلایلی خلاف امنیت کشور است.

حالا با گذشت این موارد و طبق آخرین اظهارنظرها ابوالحسن فیروزآبادی بیان کرده‌است که تماس صوتی تلگرام کسب‌وکار اپراتورها را با مشکل مواجه می‌کند. وی افزود: تلگرام علی‌رغم فراگیری در کشور ایران نسبت به سایر پیام‌رسان‌ها، هنوز نماینده رسمی در کشور ندارد و با در نظر گرفتن مسائل اقتصادی نمی‌توان اجازه و امکان ارائه‌ی خدماتی را به آن داد که اپراتورها در کشور با پرداخت مالیات انجام می‌دهند.

حال‌آن‌که با وجود سایر پیام‌رسان‌ها در کشور و فراهم بودن امکان تماس صوتی برروی آنها چرا این حساسیت فقط روی تلگرام وجود دارد فیروزآبادی بیان‌داشت: تلگرام ویژگی فراگیری بیشتری را نسبت به سایرین دارد و همه‌ی شهروندان را تحت پوشش قرارداده‌است و جمعیت فعال در فضای مجازی همگی عضو پیام‌رسان تلگرام هستند. بنابراین وقتی قابلیتی در برنامه‌ای با این ضریب نفوذ برقرار باشد که در اقتصاد ملی با این حجم بالا تاثیر می‌گذارد نمی‌توان نسبت به آن بی‌تفاوت بود.

همچنین فیروزآبادی بیان کرده که در اکثر کشورهای دنیا قابلیت تماس صوتی را روی شبکه‌های پیام‌رسان فراگیر مسدود کرده‌اند. وی افزود این مسدودیت به این علت است که اقتصاد اپراتورها را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد. در حال حاضر در کشورهای حاشیه خلیج فارس مانند امارات و عربستان سعودی نیز این سرویس‌ها مسدود شده و در برخی از کشورهای اروپایی نیز به همین شکل است.

قابل ذکر است که اپراتورها در ایران سالیانه حدود 5000 میلیارد تومان مالیات پرداخت می‌کنند و این درحالی‌است که تلگرام در ایران هنوز ثبت نشده‌است و با توجه به این‌که تجارت صوتی در ایران نزدیک به 14 هزار میلیارد تومان است پس در نتیجه منبع درآمد خوبی برای اپراتورها می‌باشد.

البته طبق اظهارات فیروزآبادی منعی برای سرویس تماس‌صوتی تلگرام وجود ندارد و تنها علت مسدود بودن این سرویس درخواست اپراتورها بوده‌است.

چیزی که واضح است این است که سرویس‌تماس صوتی تلگرام مسدود است و چیزی که مجهول است این‌است که چه کسانی درخواست مسدود کردن را داده‌اند.

البته جای شکی نیست‌که در صورت برقراری این سرویس اپراتورها متضرر می‌شوند اما بحث به خطر افتادن امنیت هم دور از ذهن نیست و اظهار نظرها در مورد امنیت اطلاعات می‌توانند درست باشند.