چرا امامان از نسل امام حسن(علیه السلام) نیستند؟

چرا دنباله امامان بعد از امام حسین(علیه السلام) از فرزندان و خاندان امام حسن(علیه السلام) شروع نشده است؟

پاسخ :

از متون دینی و روایات استفاده می‏شود كه امامان معصوم(ع) توسط خداوند به امامت و رهبری منصوب شده‏اند. بدین گونه نبوده است كه ائمه(ع) فرزندان خویش را به عنوان رهبر منصوب نمایند و یا مردم در انتخاب آن‏ها نقش داشته باشند؛ تا گفته شود چرا بعد از امام حسین(ع) امامان از فرزندان امام حسن(ع) گزینش نشده و امامت به فرزندان وی منتقل نشده است.

در اسلام امامت و رهبری از اهمّیّت ویژه‏ای برخوردار است تا آن جا كه از آن به عنوان عهد الهی یاد شده است.(1) این مقام باید به كسانی داده شود كه لیاقت و شایستگی‏های ذاتی و اكتسابی داشته باشند. خداوند خطاب به حضرت ابراهیم(ع) كه خواسته بود منصب امامت به فرزندان و دودمان وی منتقل شود فرمودند: ".. لاینال عهدی الظّالمین؛(2) پیمان من - یعنی امامت - هرگز به ستمكاران نمی‏رسد". این آیه بیانگر عظمت و بزرگی این مقام است.

انتصاب رهبر از سوی خداوند بهترین گزینه و راهكار معقول و منطقی است، زیرا خداوند مصالح و مفاسد مردم را دانسته و كسانی را برای رهبری گزینش می‏كند كه لیاقت داشته باشند: "اللَّه أعلم حیث یجعل رسالته".(3)

به سبب لیاقت و قابلیّت‏های امامان معصوم(ع) بود كه آن‏ها حكومت و مرجعیت دینی را حق خود می‏دانستند، چنان كه امام حسین(ع) در برابر فرماندار مدینه بدان تصریح نمود.(4) بنابراین امامت بر اساس شایستگی اعطا شده به آن شایستگی‏ها خداوند آگاهی دارد و این شایستگی‏ها در اولاد امام حسین(ع) وجود داشت.

در بعضی از روایات تصریح شده است كه ائمه(ع) به دستور خداوند به منصب امامت و رهبری منصوب شده‏اند و اسامی نیز بیان شده است.

جابربن عبداللَّه انصاری از پیامبر اسلام(ص) در خصوص پیشوایان بعد از حضرت پرسید كه از فرزندان علی بن ابی طالب چه كسانی جانشینان شما هستند؟

فرمودند: "حسن و حسین (كه آقای جوانان اهل بهشت هستند) سپس زین العابدین، پس از او باقر محمد بن علی (كه او را ملاقات خواهی كرد. هرگاه او را ملاقات نمودی، سلام مرا به او برسان) پس از او جعفر فرزند محمد، پس از او موسی فرزند جعفر، پس از او علی فرزند موسی، سپس محمد بن علی و پس از او علی بن محمد، سپس حسن بن علی و پس از او فرزندش مهدی. او كسی است كه جهان را پر از عدل و داد خواهد كرد، بعد از آن كه پر از ظلم و جور شده است. ای جابر! آن‏ها خلفا و جانشینان من از فرزندان و عترت من هستند. هر كس آن‏ها را اطاعت كند، مرا اطاعت كرده و هر كس آنان را نافرمانی نماید، مرا نافرمانی كرده است. هر كس یكی و یا همه آن‏ها را انكار كند، گویا مرا انكار نموده است. به وجود آن‏ها خداوند جهان را نگهداشته است و حفظ و بقای جهان نیز به واسطه آن‏ها حفظ می‏شود تا زمانی كه خدا بخواهد".(5)

پی نوشت‏ها:

1.بقره (2) آیه 124؛ پیام قرآن، ج 9، ص 27.

2.همان، آیه 124.

3.انعام (6) آیه 124.

4.مثیرالاحزان، ص 24.

5.بحارالانوار، ج 27، ص 119 - 120.