تبیان، دستیار زندگی
پروتئین ها پلیمرهای ساخته شده از اسیدهای آمینه می باشند....
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

پروتئین چیست؟ (بخش اول)

پروتئین ها پلیمرهای ساخته شده از اسیدهای آمینه می باشند.

بخش مرکز یادگیری - مرجان سلیمانیان

پروتئین چیست؟ (بخش اول)

در مطالب قبل با پروتئین آشنا شده اید و تکنیک های شناسایی پروتئین را نیز بررسی نموده اید، حال به طور کلی در مورد پروتئین و چگونگی تنظیم درست فعالیت آنها صحبت می کنیم.

همه یاخته‌های زنده دارای پروتئین هستند. پس چنین نتیجه می‌گیریم که پروتئین، ماده‌ای ضروری برای زندگی به شمار می‌رود.

پروتئین ها از مولکول های اساسی سلول ها هستند که بیش از نیمی از وزن خشک آنها را می‌سازند. در ساختار همه اندامک ها و اجزای فعال سلول ها یافت می‌شوند و در ساخت و کار آنها نقش بنیادی دارند. بخش مهمی از ساختار غشای سلول و اندامک ها ، اسکلت سلولی، اتصال های سلولی از پروتئین های ساختاری (ساختمانی) متنوعی تشکیل شده است. پروتئین های آنزیمی ابزار کار سلولند و در انجام واکنش های بیوشیمیایی سلول ها به عنوان کاتالیزور ضرورت دارند. برخی پروتئین ها عمل دفاعی دارند (پادتن ها) و برخی در اعمال مهم زیستی دیگری نقش دارند.

پس نتیجه می گیریم که تنظیم دقیق فعالیت های سلول در هر لحظه اهمیت بسیاری دارد. یک سلول فقط در صورتی می تواند زنده بماند که پروتئین هایش در مکان درست و در زمان مناسب فعالیت کنند.

تقسیم بندی پروتئین ها از نظر عمل

نقش آنزیمی یا کاتالیزوری ساختمانی پروتئین های ناقل یا حامل هورمونی

پروتئین های ساده

پروتئین هایی هستند که از هیدرولیز آنها فقط اسیدهای آمینه بدست می‌آید و خود به دو دسته یعنی پروتئین های کروی و رشته‌ای تقسیم می‌شوند.

پروتئین های کروی

آنهایی هستند که مولکول آنها دارای شکل کروی یا بیضی بوده و در آب و محلول های نمکی رقیق محلول‌اند و مهمترین آنها عبارتند از: آلبومین، گلوبولین ها، هیستون ها، پروتامین ها.

پروتئین های رشته‌ای

پروتئین هایی هستند که از مولکول های خیلی طویل رشته مانند ساخته شده‌اند و می‌توان آنها را به دو دسته تقسیم کرد. دسته اول که در محلول های نمکی غلیظ محلول‌اند و دسته دوم که کاملا غیر محلول بوده و به آنها اسکلرو پروتئین گویند.

پروتئین چیست؟ (بخش اول)

پروتئین های ترکیبی

این نوع پروتئین ها ، علاوه بر زنجیر پلی پپتیدی یک قسمت غیر پروتئینی به نام ریشه پروستتیک دارند و فعالیت زیستی آنها اغلب مربوط به این ریشه اضافی است این دسته از پروتئینها عبارتند از:

کرموپروتئین ها: رنگی می‌باشند و شامل پروتئین های مهمی مثل سیتوکروم ها ، کاتالاز، می‌باشند.

لیپوپروتئین ها: پروتئین ها با لیپیدها پیوند شده مولکول های درشتی با وزن مولکولی خیلی بالا را ایجاد می‌کنند.

گلیکوپروتئین ها: بیشتر پروتئین ها حتی برخی از پروتئین هایی که جزء پروتئین های ساده طبقه بندی کردیم، در ساختمان خود شامل یک یا چند مولکول قندی می‌باشند که با پیوندهای کووالان با آنها ترکیب شده‌اند. مثل آلبومین تخم مرغ و گاماگلوبین ها.

فسفوپروتئین ها: این پروتئین ها در مولکول خود دارای ریشه‌های اسید فسفریک هستند. یک نمونه از کازئین شیر می‌باشد که در حقیقت یک فسفوگلیکوپروتئین می‌باشد.

پروتئین چیست؟ (بخش اول)

فعالیت پروتئین ها در سلول می تواند از سه راه عمده تنظیم شود:

* میزان پروتئین در سلول را می توان با تنظیم بیان آن (مثلا در سطح رونویسی و یا ترجمه) و یا تنظیم تجزیه آن کنترل نمود. سرعت بالای تولید یک پروتئین لزوما منجر به بالا بودن میزان این پروتئین در سلول نمی شود، زیرا ممکن است تجزیه این پروتئین نیز همزمان و با سرعت بالا رخ دهد. پروتئین هایی که به سرعت تولید و تجزیه می شوند، اصطلاحا تبدیل بالایی دارند.

بالا بودن تبدیل یک پروتئین امکان می دهد که تنظیم میزان آن در سلول در زمان کوتاه تری میسر باشد.

* فعالیت پروتئین با انواع تغییرات و اتصالات کووالان مانند فسفریلاسیون و غیر کووالان مانند اتصال لیگاند قابل تنظیم می باشد.

* مکان و غلظت پروتئین در قسمت های مختلف قابل تنظیم است. در برخی موارد یک آنزیم فعال و سوبسترای آن هر دو در سلول به میزان زیاد حضور دارند، ولی آنزیم به سوبسترا دسترسی ندارد.

یکی از روش های پرکاربرد در تنظیم فعالیت پروتئین ها فسفریلاسیون آنها (یعنی افزودن گروه فسفریل) با آنزیم های پروتئین کیناز و دفسفریلاسیون آنها (یعنی برداشتن فسفریل) با آنزیم های پروتئین فسفاتاز می باشد. فسفریلاسیون یک پروتئین می تواند باعث فعال شدن یا غیر فعال شدن آن در انجام یک عملکرد خاص شود. در برخی موارد، پروتئینی که فسفریله /فسفریله می شود، خود یک کیناز یا فسفاتاز است. این پروتئین ها می توانند در فرآیندهای آبشاری، مثلا در ترارسانی پیام نقش داشته باشند. در چنین فرآیندهایی چندین پروتئین حضور دارند و فعال/غیر فعال شدن هر یک از این پروتئین ها، می تواند پروتئین فرو دست آن را فعال یا غیر فعال کند.

ادامه دارد ...

منبع: http://daneshnameh.roshd.ir

تنظیم کننده: محبوبه همت