غذاهای کلاژن ساز که پوستتان را جوان نگه می‌دارند

کلاژن معمولاً در رابطه با سلامت پوست مطرح می‌شود زیرا نقش اساسی در ایجاد انعطاف‌پذیری پوست دارد که احتمال ایجاد خطوط و چروک را کاهش می‌دهد.

مریم مرادیان _ بخش تغذیه و آشپزی تبیان

کلاژن همان چیزی است که تمام بدن را متصل به هم نگه می‌دارد! کلاژن یک ترکیب ساختاری از استخوان‌ها، رباط‌ها، عضلات، لثه، پوست و تاندون‌هاست. بدن می‌تواند خودش کلاژن بسازد و هر جا در بدن که نیاز به کلاژن بیشتری بود آن را تولید کند. کلاژن معمولاً در رابطه با سلامت پوست مطرح می‌شود زیرا نقش اساسی در ایجاد انعطاف‌پذیری پوست دارد که احتمال ایجاد خطوط و چروک را کاهش می‌دهد. با افزایش سن، تولید کلاژن کاهش می‌یابد. قرار گرفتن در معرض نور خورشید هم می‌تواند تولید کلاژن را در پوست کمتر کند.

محصولاتی که برای مراقبت از پوست رایج هستند، حاوی کلاژن‌اند و به‌عنوان عاملی برای کاهش چین و چروک پوست، معرفی و تبلیغ می‌شوند. اما به گزارش Medical New Today، کلاژن در واقع چیزی نیست که از طریق پوست جذب شود. کلاژن را می‌تواند از طریق تزریق به زیر پوست وارد کرد و یا با لیزر درمانی، تغییرش داد. دریافت مقدار کافی از واحدهای سازنده‌ی پوست از طریق تغذیه، یکی از راه‌های تحریک پوست جهت کلاژن سازی در بدن است.

افزودن منابع غذایی کلاژن ساز می‌تواند به سلامت پوست و استخوان‌ها کمک کند.

آیا خوردن کلاژن و یا مصرف مکمل‌های کلاژن، مستقیماً تولید کلاژن را افزایش می‌دهد؟ تحقیقات نشان داد که جواب این سؤال، چندان ساده نیست.

اسیدهای آمینه

کلاژن یک پروتئین است. بنابراین مانند تمام پروتئین‌ها، از اسیدهای آمینه ساخته می‌شود. از آنجایی که اسیدهای آمینه واحدهای سازنده‌ی کلاژن هستند، دریافت پروتئین کافی از راه تغذیه می‌تواند تولید کلاژن را بیشتر کند. بدن از اسیدهای آمینه به شیوه‌های گوناگونی استفاده می‌کند. اگر بدن به کلاژن نیاز داشته باشد، از اسیدهای آمینه‌ی موجود در بدن برای ساختن کلاژن‌های جدید استفاده خواهد کرد. خوردن غذاهایی که آمینواسیدهای زنجیره‌ای (BCAA)، گلوتامین و پرولین تولید می‌کنند می‌تواند به تولید اسیدهای آمینه‌ی ضروری برای تولید کلاژن کمک کند.

غذاهایی چون گوشت، تخم مرغ و لبنیات سرشار از BCAA و گلوتامین هستند. منابع گیاهی BCAA هم شامل سویا و حبوبات می‌شود. غذاهای غنی از پرولین هم شامل ژلاتین، لبنیات، گوشت گوساله، سویا و کلم می‌شود.

منابع ویتامین C

علاوه بر اسیدهای آمینه، واحد سازنده‌ی دیگری که کلاژن را تشکیل می‌دهد ویتامین C است. منابع غذایی سرشار از این ویتامین می‌توانند تأثیر چشمگیری بر سلامت پوست گذاشته و به درمان آسیب‌های ناشی از پرتو یو وی کمک کنند. کمبود ویتامین C می‌تواند منجر به بیماری به نام اسکوربوت شود. اگر به دلیل کمبود ویتامین C کلاژن کافی تولید نشود، رگ‌های خونی، لثه‌ها و پوست ممکن است شدیداً تحت تأثیر قرار گرفته و ترمیم زخم به کُندی صورت بگیرد.

غذاهای سرشار از ویتامین C شامل بسیاری از میوه‌ها و سبزی‌ها مخصوصاً مرکبات، فلفل دلمه‌ای، توت‌فرنگی و سبزیجات برگ‌دار سبز تیره می‌شود.

آیا عصاره‌ی قلم به تولید کلاژن کمک می‌کند؟

عصاره‌ی قلم یا براس استخوان منبع کلاژن است زیرا از استخوان حیوان درست می‌شود. برخی از وبسایت‌ها ادعا می‌کنند عصاره‌ی قلم می‌تواند تولید کلاژن را به محض هضم شدن، افزایش بدهد. اما دکتر ویلیام اچ. پِرسی که استادیار و دانشمند زیست پزشکی در دانشگاه داکوتای جنوبی است در مقاله‌ای گفته است، در واقع گوارش و هضم عصاره‌ی قلم که حاوی کلاژن است به این معنا نیست که موجب تولید کلاژن در بدن انسان می‌شود.

در واقع، اسیدها آمینه‌ی ضروری لازم برای ساختن کلاژن، در منابع واقعی کلاژن غذایی، به مقدار زیاد وجود ندارند. بنابراین با وجود اینکه عصاره‌ی قلم ممکن است کلاژن زیادی داشته باشد، اما موجب تولید کلاژن در بدن نمی‌شود.

کلاژنی که خورده می‌شود می‌تواند اسیدهای آمینه‌ی ضروری را در اختیار بدن قرار دهد، اما بدن از این اسیدهای آمینه برای هر چیزی که بدن به آن نیاز دارد استفاده می‌کند. سایر منابع پروتئینی نیز اسیدهای آمینه به مقدار زیاد تولید می‌کنند.

آیا عصاره‌ی قلم، فواید دیگری هم دارد؟

‍ممکن است، اما به تحقیقات بیشتری نیاز است. بروس استخوان یا همان آب قلم می‌تواند بخشی از یک رژیم غذایی سالم باشد اما ادعاهای عجیب و شگفت‌آوری که در این مورد وجود دارند، پشتوانه‌ی علمی ندارند.

چه عواملی می‌توانند باعث کمبود کلاژن بشوند؟

عوامل مشخصی وجود دارد که می‌تواند تخریب کلاژن را بیشتر کند. مصرف قند و شکر زیاد، باعث افزایش پروسه‌ای به نام گلیکاسیون می‌شود که می‌تواند نهایتاً به برخی از پروتئین‌های بدن آسیب بزند و در نتیجه کلاژن را ضعیف و آسیب‌پذیر کند. سیگار کشیدن و در معرض پرتو یو وی قرار گرفتن هم به کلاژن آسیب می‌زند. افزایش سن هم تولید کلاژن را کاهش می‌دهد. سالخوردگان در مقایسه با افراد سالم، مقدار کلاژن کمتری در پوست خود دارند. مصرف غذاهایی که واحدهای سازنده‌ی تولید کلاژن را در اختیار بدن می‌گذارند، ترک سیگار، مصرف بسیار محدود قند و شیرینی و اجتناب از پرتوهای مضر آفتاب می‌توانند به حفظ کلاژن‌های بدن کمک کنند.