شیوه‌های تربیت جنسی؛ نیاز جدی والدین !

در مقالۀ قبل دربارۀ ضرورت تربیت جنسی فرزندان و دادن آگاهی‌های لازم در این زمینه به آنها با تکیه بر مبانی و اصول اسلامی برگرفته از آیات و روایات سخن گفتیم. اینک شیوه‌های آن را بیان می‌کنیم که به نظر می‌رسد نیاز جدی والدین نیز در همین بخش است.

امید پیشگر/دکترای تفسیر قرآن - بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان

آنچه پدر و مادرها باید بدانند و نسبت به آن حساس باشند

یكى از ابعاد وجودى مهم در زن و مرد، جنبه جنسى و شهوانى است كه به صورت غریزه‏اى بسیار قوى، در آنها قرار داده شده است. این غریزه که برای بقای نسل در وجود انسان قرار داده شده است اگر در غیر مسیر صحیح خود تحریک شده و به کار گرفته شود آسیب‌های جبران ناپذیری را به روح و جسم فرد، و فراتر از آن به خانواده و جامعه وارد می‌کند. شناخت محرکهای این غریزه برای پیشگیری از آسیب‌های احتمالی برای والدین جهت مدیریت رفتارهای فرزندان و نیز کنترل رفتارِ دیگران با آنها بسیار مهم است.

دیداری: مردها عموماً به محرّک‏هاى بینایى، حسّاسیت زیادى دارند؛ البته این، بدین معنا نیست كه دختران و زنان، از محرّک‏هاى بینایى، متأثّر نمى‏شوند؛ آنها نیز به این محرک‌ها پاسخ می‌دهند گرچه این واکنش در پسران و مردان بیشتر است. از این ‏رو قرآن کریم هر دو جنس را از خیره شدن به فرد نامحرمى از جنس مقابل، منع کرده‏ است. (سورۀنور، آیات 30-31)

شنوایی: صداى زنان، به گونه‏اى است كه اگر با ناز و عشوه همراه شود، باعث تحریك جنسى در مردان مى‏شود. در تربیت جنسى، آگاه‏سازى دختر از تأثیرات منفى این ویژگى و در نتیجه، پرهیز كردن از این‏گونه حرف زدن در برابر نامحرم، مى‏تواند از انحراف پسر و به دام افتادن دختر، پیشگیرى كند. (همان، آیۀ 32)

تماس بدنی: دختران بیش از پسران، به محرّک‏هاى لمسى، پاسخ مى‏گویند؛ از این ‏رو، در روند تربیت دختر و پسر، بر این نكته، بسیار تأكید شده كه پسر، از صحنه‏هاى دیدارى محرّک شهوت، دور نگه داشته شود و به هیچ‏وجه، دختر و پسر، دست به هم ندهند و ارتباط بدنى با یكدیگر برقرار نسازند.(رشد و شخصیت کودک، ص186)

در شریعت اسلامی آمده است:

هر کسی که نگاه کردن به او حرام است تماس بدنی با او مانند دست دادن با او نیز حرام است. (ر.ک به تحریرالوسیلة، 2/243)

و اگر پسر یا دختر ممیز بودند (یعنی کسی که به سن بلوغ نرسیده است اما میل جنسی را درک می‌کند) در این صورت احکام نگاه و لمس نیز دربارۀ او جاری است. (ر.ک به همان، ص244)

بر این پایه لازم است به فرزندان خود به ویژه دختران بیاموزیم که نامحرم کیست و رفتار با او چه نبایدهایی دارد.

شیوه‌های تربیت جنسی

شیوه‏هاى تربیت و آموزش جنسى پیش از ازدواج، به دو دسته «مستقیم» و «غیر مستقیم» تقسیم مى‏شوند.

تربیت جنسى مستقیم، شامل مسائل و امورى است كه مستقیماً به نقش جنسیتى دختر و پسر و وظایف، تمایلات و رفتارهاى جنسى آنها مربوط مى‏شود، مانند: هویت‏پذیرى جنسى، الگویابى جنسیتى، آشنایى با وظایف هر جنس، آمادگى براى انجام دادن وظایف مادرى و پدرى، پرهیز از تحریكات جنسى و امورى مانند آن.

امّا تربیت جنسى غیرمستقیم، شامل جنبه‏هایى است كه به نحوى بر رفتارهاى جنسى دختر و پسر، تأثیر مى‏گذارد، مانند: محبّت به كودک، ارضاى نیازهاى روانى، پرورش فضایل اخلاقى، رشد باورهاى دینى و مذهبى و امورى مانند آن. (تربیت جنسى از منظر قرآن و حدیث، ص103)

بایسته‌های تربیت جنسی در دوران کودکی

موارد زیر از بایدهای تربیت در این دوره است:

1. پدر و مادر باید نگاه درست و عزتمندانه به جنسیت کودک خود داشته باشند و آن را به درستی بپذیرند.

امام صادق علیه‌السلام فرمود:

«البنات حسنات و البنون نعمة؛ دخترها نیكى هستند و پسرها نعمت.» (کافی، 6/6)

در این روایت حضرت از پدر و مادر می‌‌خواهد که هر جنس از فرزندان خود را به نیکی ببینند و آن را نعمت بدانند نه نقمتی که باید آن را تحمل کنند یا تلاش کنند آن را به گونۀ دیگر ببینند.

اختلال در هویت جنسی و گرایش نابهنجار به جنس مخالف از پیامدهای این نوع نگرش و روا داشتن تبعیض جنسیتی بین فرزندان است.

2. وقتى كودك، به سنّ سه سالگى مى‏رسد، كاملاً خود را به عنوان پسر یا دختر مى‏شناسد و متوجّه جنس خاص خود است. او در این سن، به جستجوى چگونگى نقش جنسى خود مى‏پردازد و اطّلاعات موجود در این زمینه را كسب مى‏كند و به تدریج، افزایش مى‏دهد. (تربیت جنسی، ص109)

این دقت باید در ارتباط‌هایی که او با جنس مخالف برقرار می‌کند مورد توجه باشد. شخصى از امام صادق علیه‌السلام پرسید: مادر، پسر را تا چند سالگى مى‏تواند بشوید. امام فرمود: «تا سه سالگى.» (کافی، 3/160)‏

از این سخن روشن می‌شود که برهنگی و تماس بدنی فرزندان با دیگران حتی والدین غیر‌همجنس ضابطه‌مند است و زمانی که دختر یا پسر به سن تشخیص رسیدند لازم است در ارتباط و نوع پوشش و تماس آنها با دیگران محدودیت‌هایی اِعمال شود.

3. برخلاف این تصوّر كه كودک تا زمان بلوغ، از میل جنسى، بى‏بهره است و هر رفتارى كه در برابر او داشته باشند، تأثیرى در او نخواهد داشت، غریزه جنسى از ابتداى تولّد، در هر انسانی وجود دارد. اگرچه این غریزه در آغاز، متوجّه لذّت جنسى نیست و باید یك سیر رشدى و تحوّلى را بپیماید تا در زمان بلوغ، رشد آن كامل شود، امّا روان‏شناسان، نظر دارند كه تحریك پیش از موعد این غریزه، كودک را زودتر از وقت مناسب، نسبت به آن، هشیار مى‏كند و آن گاه ضربات جبران‏ناپذیرى به او وارد مى‏شود. مواردی که در ادامه می‌آید توصیه‌هایی است در منابع دینی برای پیشگیری از بلوغ‌ زودرس و رفتارهای نابهنجار جنسی که در نتیجۀ تحریک و هوشیاری پیش از موعد این غریزه رخ می‌دهند:

الف) پدر و مادر باید کاری کنند که فرزندشان صحنه‌های جنسی را نبیند. این صحنه می‌تواند رابطۀ زناشویی خود آنها باشد یا تصویر و فیلمی از اینترنت یا ماهواره که در صفحۀ گوشی، تبلیت، لب‌تاپ یا تلویزیون در حال نمایش است.

رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله فرمود:

«قسم به آن‏ كه جانم در دست اوست، اگر مردى با همسرش هم‏آغوش شود و در خانه، كودكى بیدار باشد و آنها را ببیند و صدا و نفس آنها را بشنود، هیچ‏گاه رستگار نمى‏شود. اگر پسر باشد یا دختر، زناكار مى‏شود.»(کافی، 5/500)

نیز امام صادق علیه‌السلام فرمود:

«در برابر دیدگان كودكان، با زنان خود نزدیكى نكنید كه این كار، موجب زناكارى مى‏شود.»(همان، 499-500)

از این روایات اصل تأثیر، دانسته می‌شود اما میزان آن بستگی به شرایط محیط و خصوصیات خود فرزند دارد که هر چه عمل بی‌پرده‌تر و فرزند بزرگتر و بفهم‌تر باشد بی‌تردید اثر مخرب آن نیز بیشتر و ماندگارتر خواهد بود.

بی‌تردید این حكم، قابل تعمیم به مشاهده یا شنیدن هر صحنۀ تهییج‏كننده‏اى است که مصادیق آن گذشت؛ بنابراین، خانواده‏هایى كه یا از روى بى‏توجّهى و بى‏اعتنایى و یا از روى تجدّدمآبى، به كودكان خود اجازه مى‏دهند كه این‏گونه فیلم‏ها را ببینند و خودشان هم با آنها همراهى مى‏كنند و یا وسایلِ دیدن این تصاویر را با خرید و در اختیار قراردادن بی‌ضابطۀ گوشی و تبلت در اختیار آنها  قرار می‌دهند باید بدانند كه پیامدهاى وخیمى در انتظار فرزندانشان است كه كسى جز خود آنها در این بدفرجامى، مقصر نیستند.

ادامه دارد....