بدون انتظار، زندگی مفهومی ندارد

ماهیت زندگی انسان با انتظار و امید به آینده عجین شده است، به گونه ‏ای که بدون انتظار، زندگی مفهومی ندارد و شور و نشاط لازم برای تداوم آن در کار نیست.

زهرا رضاییان- بخش مهدویت تبیان

حیات حاضر و کنونی ظرف پویایی، تلاش و حرکت به سوی فردا و فرداهاست و این چنین پویایی و حرکتی بدون عنصر «انتظار» ممکن نیست؛ زیرا احتمال معقول بقا و پایداری و امید به تداوم حیات است که به زندگی کنونی معنا و مفهوم می ‏بخشد و پویایی و نیروی لازم برای ادامه آن را تأمین می‏کند؛ از این روست که ماهیت زندگی با انتظار پیوستگی ناگسستنی دارد.

هر انسان زنده ‏ای که در انتظارهای خویش، به تداوم حیات می ‏اندیشد و بقای خویش را انتظار دارد، تمام حرکت و سکون خود را در راستای این انتظار و در جهت متناسب با تداوم حیات قرار می ‏دهد؛ از این رو در روایات اسلامی انتظار فرج از افضل اعمال امت پیامبر صلی الله علیه و آله شمرده شده است؛ یعنی ویژگی انتظار در عمل در راه رسیدن به حیات است. شاید یکی از علل این گونه آموزش‏ ها، این بوده است که پیروان امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف بکوشند تا خود را به امامشان نزدیک کنند و مانند او بیندیشند و امت با امام در انتظار به سر برند؛ زیرا امام نیز در انتظار ظهور خود به سر می‏ برد.

در حالت انتظار، بهترین شیوه پیوند و همسویی و همدلی با امام نهفته و غفلت از انتظار و معنای صحیح آن، باعث بی ‏خبری و بی‏ احساسی نسبت به سوزها و شورهای امام موعود است. شاید در دوران غیبت، انتظار راستین برای فرج، یعنی حضور امام در جامعه انسانی، نخستین راه بیعت و هم ‏پیمانی با امام موعود باشد؛ زیرا انتظار، حضور در متن جریان ‏ها و حوادث پیش از ظهور و مایه یادآوری هدف‏ ها و آرمان ‏های امام موعود و زمینه آگاهی و هوشیاری همیشگی است.

در حال انتظار نبودن به معنای غفلت و بی‏ خبری، بی ‏احساسی و بی ‏تفاوتی نسبت به حوادث پیش از ظهور و اصل ظهور است. جامعه منتظر، هر حادثه ‏ای ـ هر چند عظیم و ویرانگر و هر عاملی هر چند بازدارنده و یأس آفرین ـ او را از تحقق هدف ‏های مورد انتظار مأیوس نمی ‏کند و در راه آن هدف‏ ها، از پویایی و تلاش باز نمی‏ ایستد و همواره به امام خود اقتدا می‏ کند؛ امامی که در برابر مشکلات شکننده و حوادث کوبنده قرن ‏ها و عصرها استوار و نستوه ایستاده است و ذره‏ ای در اصالت راه و کار خود تردید نکرده است. حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف فرمود: «چون خدا با ماست، نیازی به دیگری نیست؛ حقانیت با ما می ‏باشد و کناره ‏گیری عده ‏ای از ما هرگز سبب وحشت ما نخواهد شد».(1)

امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف در چنین انتظاری به سر می‏ برد و با چنین ایمانی در این شب یلدای زندگی، استوار و تزلزل ناپذیر ایستاده است و جامعه «منتظر» و امت چشم به راه نیز باید این ویژگی ‏ها را در امام موعود و «منتظر» خویش، نیک بشناسد و تا حد امکان مانند خود او در انتظار باشد.

صبر در تحقق انتظار

روح و جوهر اصلی انتظار، مقاومت و صبر است. کسی که منتظر تحقق یافتن هدف آرمانی است، باید تا فرا رسیدن زمان پیدایی هدف و شکل گرفتن آرمان، پایداری و شکیبایی کند، تاب و توان از دست ندهد، هر ناملایمی را در آن با بردباری بپذیرد و چون صبر و پایداری را از دست داد و بی‏شکیب گردید و تاب و توان بر زمین نهاد، انتظار را نیز از دست داده است؛ زیرا که پایداری و صبر، تحقق‏ بخش جوهر انتظار است؛ از این روست که در احادیث از انتظار فرج همراه با صبر سخن گفته ‏اند. در سخنی از امام رضا علیه السلام آمده است که حضرت فرمود: « چه نیکو است شکیبایی و انتظار فرج».(2)

انتظار و قساوت قلب

آنچه که بر هر مؤمنی، بلکه بر هر انسانی لازم است، اینکه هیچ گاه از تأخیر فرج و ظهور منجی ناامید نباشد؛ بلکه باید به ریسمان صبر چنگ زده تا به سر منزل مقصود رهنمون شود. این تنها از راه ایمان قلبی به خداوند متعال و اینکه او خُلف وعده نمی ‏کند، میسر است و نیز با سیر و بررسی سرگذشت امت ‏های پیشین که چگونه بعد از هر عسر و گرفتاری شدید، خداوند آخرالأمر برای آن ها یسر و فرجی حاصل نمود، به دست می ‏آید. همچنین با مراجعه به فطرت و میل درونی خود که چگونه به ظهور منجی بشریت متمایل است، می ‏تواند خود را از یأس و ناامیدی رهانیده و به ظهور منجی امیدوار باشد.

امام صادق ‏علیه السلام در تفسیر آیه شریفه « وَلایَکُونُوا کَالَّذِینَ أُوتُوا الکِتابَ مِنْ قَبْلُ فَطالَ عَلَیْهِمُ الأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ»(3) فرموده است: «تأویل این آیه برای مردم عصر غیبت است و روزهای زمان غیبت، غیر از روزهای اهل زمان ‏های دیگر است. خداوند متعال شیعیان را از شک در حجت خود نهی کرده است و نیز نهی کرده از اینکه گمان کنند که خداوند زمین را یک چشم برهم زدن از حجت خالی می‏ گرداند.»(4)(5)

پی نوشت ها:

1. الغیبة، طوسی، ص 285، ح 245؛ احتجاج، ج 2، ص 278؛ بحارالأنوار، ج 53، ص 178.

2. بحارالأنوار، ج 52، ص 129.

3. حدید: 16.

4. الغیبة، نعمانی، ص 24؛ المحجة، ص 219و220.