عاقبت ازدواج زودهنگام!

دردین مقدس اسلام ازدواج یکی از مهم‌ترین و بهترین سنت‌های دینی شمرده می‌شود که مایه آرامش و برکات بی‌شماری است. اما وقتی دختر و پسری در سنین پایین و بدون آمادگی جسمانی، عقلی و عاطفی با یکدیگر ازدواج می‌کنند دچار مشکلات بزرگی می‌شوند.

فرآوری: نیره هوشیار- بخش اجتماعی تبیان

این روزها در هر محفل خانوادگی و دوستانه که وارد می‌شوید یکی از بحث های داغی که نقل مجلس است،بحث ازدواج جوانان است،برای عده‌ای تأخیر در ازدواج و برای عده‌ای توصیه به امر ازدواج در سنین پایین همواره مطرح بوده است. قرآن کریم بلوغ را سن ازدواج می‌داند و از آن با تعبیر بلوغ نکاح یاد می‌کند. روایات ائمه و تفاسیر مختلف نیزهمین امر را نشان می دهد که سن ازدواج، سن تمایل است و هرگاه ترک این امر، موجب به گناه افتادن فرد شود، ازدواج واجب می‌شود.

آنچه مسلم است اینکه با شکاف نسلی که بین دهه شصتی‌ها و دهه هفتادی‌ها رخ داده است، باعث شده این دو دهه نظرات و دیدگاه‌های متفاوتی نسبت به سنت ازدواج داشته باشند. اما دراین بین آنچه به عنوان یک نظریه کارشناسی مطرح است، این است که آیا اساسا ازدواج در سنین پایین امر صحیحی است یا خیر و آیا می‌شود برای ازدواج سن و سال تعیین کرد یا نه؟

در همین مورد، موضوع اصلاح سن ازدواج درکمیسیون فرهنگی مجلس با علما کلید خورد و پس از آن فراکسیون زنان مجلس با هماهنگی معاونت زنان ریاست جمهوری تصمیم به تدوین طرحی گرفت که به موجب آن سن ازدواج دختران افزایش و محدودیت‌هایی برای جلوگیری از ازدواج در سنین کودکی ایجاد شود. در حال حاضر درصدد تغییرسن ازدواج  از 13 سال به 15 برای دختران و 15 به 18 سال برای پسران، با این حال هنوز مخالفت‌هایی با اصلاح سن ازدواج مطرح می شود.

باید از ازدواج کودکان زیر ١٣ سال در هر شرایطی ممانعت به عمل آید زیرا متاسفانه ازدواج زیر ١٣ سال با اذن پدر صورت می‌گیرد؛ پدرانی که به دلیل اعتیاد یا فقر اجازه ازدواج داده و در چنین مواردی معمولا شکایتی هم به دادگاه ارایه نمی‌شود که از این طریق بتوان جلوی چنین مواردی را گرفت و با توجه به موقعیت مکان و زمان غیر عاقلانه است که دختر 9 یا 13 ساله ازدواج کند. با این حال هنوز مخالفت‌هایی با اصلاح سن ازدواج مطرح می شود اما علی‌رغم مباحث مطرح این طرح در فراکسیون زنان مجلس منتفی نشده است.

سن ازدواج چه سنی است؟

سن ازدواج باید مبتنی بر سه اصل بلوغ جسمانی، بلوغ روانی و بلوغ اجتماعی باشد. سن ازدواج در هر فردی متفاوت است آنچه مشخص است، این که هر کدام از ما تغییراتی را در طول زمان داریم که بر اساس آمال، اهداف و خواسته های ما شکل می گیرد. در سنین پایین تر، سرعت این تغییرات بالاتر است و هر چه سن افزایش پیدا می کند، آمال و اهداف روند کاهشی دارند. در حقیقت زمانی که سرعت تغییر شخصیت، خلق و خو و آمال و اهداف کند شد و فرد به ثبات نسبی رسید، بهترین وقت ازدواج است. در گذشته های نه چندان دور شاید ازدواج در سنین پایین امری عادی بوده اما اکنون که شاهد تغییرات گسترده ای در زمینه های مختلف فکری، فرهنگی و اجتماعی هستیم، چنین ازدواج هایی بسیار کمرنگ شده، لیکن هنوز هم در گوشه و کنار کشور، شاهد ازدواج های زودهنگام هستیم که می تواند دلایل مختلفی داشته باشد.

به جرات می توان گفت علت اصلی انجام ازدواج در کودکی و نوجوانی،پایبند بودن خانواده ها به سنت و فرهنگ گذشتگان است که بدون شک این آمار در روستاها که هنوز هم تحت تاثیر سنت و فرهنگ غلط گذشته هستند بیشتر به چشم می خورد. بهرحال ازدواج در سن پایین به هر دلیلی اتفاق افتاده باشد،بدون پیامد نخواهد بود و والدین چنین نوجوانانی، آگاهانه یا از روی ناآگاهی با آینده و زندگی فرزندان خود بازی می کنند.

پیامد های ازدواج زودهنگام

بسیاری از قربانیان ازدواج های زودرس در جامعه با محرومیت های مختلفی از جمله محرومیت در زمینه آموزشی، فرهنگی، اجتماعی و حتی سلامتی فردی مواجه می شوند. مهم ترین پیامد این ازدواج ها بازماندن از دوره‌های آموزشی و دست یافتن به سطح تحصیلات معقول و مطلوب جامعه بوده و بازماندن از تحصیل هر دو جنس را در سنینی که هنوز قابلیت‌های روانی اجتماعی و حتی زیستی شان به اندازه کافی رشد نکرده، درگیر مسائل معاش و خانوادگی می کند که دختر و پسری که ازدواج زودهنگام کرده‌اند مادر و پدری خواهند شد که برای این نقش آماده نشده‌اند و این عدم آمادگی هم از نظر فردی و هم از نظر اجتماعی برای جامعه پرهزینه خواهد بود.

آمارها چه در ایران و چه در کشورهایی که با پدیده ازدواج زودهنگام مواجه هستند، حاکی از افزایش مرگ و میر مادر و نوزاد است و بیشتر زایمان ها در محیط های سنتی و خارج از چارچوب نظام بهداشتی بیمارستان ها، در منزل و توسط قابله های سنتی صورت می گیرد که می تواند منجر به لطمات جسمانی جدی‌ای به مادر شود.این کودکان بیشتر احتمال در معرض قرار گرفتن بیماری های مقاربتی، خشونت خانوادگی، همسرآزاری، طلاق، اعتیاد و سایر معضلات اجتماعی خواهند شد.

این طرح پیشگیری از این نوع ازدواج‌ها است تا از افزایش آسیب به کودکان جلوگیری شود.از این رو با توجه به اینکه لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان در کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس در دست بررسی است، فرصت خوبی برای تعریف دقیق سن کودکی است.

کلام آخر

این طرح مخالفان و موافقان زیادی دارد ولی باید دانست که در وضعیت کنونی جامعه و با توجه به تورم موجود آیا پسران میتوانند چرخ اقتصادی خانواده را بچرخانند؟ یا دختران با سن کم می توانند نقش همسری را به دوش بکشند و بعد از آن مادر شوند و فرزندانی را تربیت کنند؟ قضاوت با شما...