تبیان، دستیار زندگی

چرا در زمان ماه گرفتگی باید نماز آیات خواند؟

یکی از اعمالی که در شرایطی چون کسوف خورشید و خسوف ماه؛ زلزله و هر حادثه غیر عادى که باعث ترس بیشتر مردم شود، مانند بادهاى سیاه یا سرخ و یا زرد که غیرعادى باشند؛ تاریکى شدید، فرو رفتن زمین و ریختن کوه، صیحه آسمانى و آتشى که گاهى در آسمان ظاهر مى‏شود، در غیر از کسوف و خسوف و زلزله، باید آن حادثه موجب ترس و وحشت بیشتر مردم شود و حادثه‏اى که ترس آور نباشد و یا موجب ترس و وحشت افراد نادرى شود، اعتبار ندارد. واجب می شود خواندن نماز آیات می باشد.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
ماه گرفتگی ، نماز آیات،

چرا نماز آیات می خوانیم؟

قبل ار اسلام بسیاری از اقوام به هنگام خورشید گرفتگی و ماه گرفتگی، طبل و دهل می کوبیدند، تا اژدهای غول پیکری که به گمان آنان درصدد بلعیدن ماه یا خورشید هستند، بترسانند. یهودیان به هنگام خسوف بر طبل می کوبیدند به تصور اینکه، ماه این صدا را می شنود و می ترسد و آشکار می گردد. ظهور اسلام این سنتهای جاهلی را دگرگون ساخت)

وقت خواندن این نماز از زمان شروع ماه ‌گرفتگی تا نقطه باز‌شدن ماه‌گرفتگی است؛ از زمانی که ماه ‌گرفتگی شروع می ‌شود تا زمانی که به نهایت می‌ رسد‌، ‌این نماز باید با نیت ادا خوانده شود؛ اما از هنگامی که ماه گرفتگی شروع به باز شدن می‌ کند تا پایان ‌ماه گرفتگی نماز آیات باید با نیت ما فی ‌الذمه خوانده شود و پس از ماه گرفتگی باید با نیت قضا خوانده شود. 

در زمان رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در روز وفات فرزندش ابراهیم، کسوف روی داد. مردم تصور کردند که گرفتگی خورشید در اثر وفات فرزند پیامبر است. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) برای از بین بردن این افکار موهوم و خرافی بلافاصله جنازه فرزند خویش را رها کردند و در برابر مردم قرار گرفتند و پس از حمد و ثنای خداوند فرمودند:"ای مردم! ماه و خورشید دو آیت از آیات الهی هستند (نشانه ای از نشانه های قدرت و عظمت پروردگارند) بفرمان او جریان دارند و ا ز او اطاعت می کنند و برای مرگ یا حیات کسی کسوف روی نمی دهد. هرگاه خسوف و کسوف پدید می آید نماز بگذارید." آنگاه پیامبر به همراه مردم نماز آیات خواندند. (رساله نوین امام خمینی، ج1، ص109)

امام رضا (علیه‌السلام) در این باره می فرماید: " اقامه نماز توجه و اقرار به ربوبیت پروردگار است ..." (تفسیر نمونه، ج 16، ص294)

قدر مسلم آن است که فلسفه نماز همان یاد خداست که بفرموده قرآن یاد خدا مایه اطمینان قلب هاست. (رعد، 28)

امام علی (علیه‌السلام) می فرماید: "نماز وسیله تقرب هر پرهیزگاری است به سوی خدا. " (تفسیر نمونه، ج 16 ص292)

امام صادق (علیه‌السلام) نیز می فرماید: "هنگامی که مشکل مهمی برای علی (علیه‌السلام) پیش می آمد، حضرت به نماز برمی‌خواست و آنگاه این آیه را تلاوت می فرمود: و استعینوا بالصبر و الصلوة." (تفسیر نمونه، ج1، ص 219)

امام رضا (علیه‌السلام) در این باره می فرماید: " اقامه نماز توجه و اقرار به ربوبیت پروردگار است ..." (تفسیر نمونه، ج 16، ص294)

این روایات همه به این حقیقت اشاره دارند که نماز انسان را به قدرت لایزالی پیوند می دهد که همه مشکلات و سختی ها برای او سهل و آسان است. چنین احساسی موجب می شود که انسان در برابر حوادث و امور سهمناک، ترس و شکست و زبونی را از خود دور گرداند و با اتصال به قدرت لایزال الهی و اقرار به ربوبیت پروردگار، شکیبا و نیرومند گردد.

لذا اقامه نماز به هنگام خسوف و کسوف و ...، نشانة خضوع و خشوع انسان است در برابر عظمت پروردگار و هم درخواست و دریافت آرامش و اطمینان قلبی از درگاه رب جلیل است. 

کیفیت نماز آیات

صورت اول خواندن نماز آیات : بعد از نیت و تکبیرة الاحرام، حمد و سوره خوانده شود و به رکوع برود، سپس سر از رکوع برداشته و دوباره حمد و سوره را بخواند و به رکوع رود و باز سر از رکوع بردارد و حمد و سوره بخواند و به رکوع رود و سپس سر از رکوع بردارد و همین طور ادامه دهد تا یک رکعت پنج رکوعى که قبل از هر رکوعى حمد و سوره خوانده است انجام دهد، سپس به سجده رفته و دو سجده نماید و بعد براى رکعت دوم قیام کند و مانند رکعت اول انجام دهد و دو سجده را بجا آورد و بعد از آن تشهد بخواند و سلام دهد. 

صورت دوم خواندن نماز آیات : بعد از نیت و تکبیرة الاحرام، حمد و یک آیه (البته احتساب بسم‌الله به عنوان یک آیه خلاف احتیاط است) از سوره‏ اى را قرائت کرده و رکوع کند، سپس سر از رکوع بردارد و آیه دیگرى از آن سوره را بخواند و به رکوع رود، و بعد سر از رکوع برداشته و آیه دیگرى از همان سوره را قرائت نماید و همین طور تا رکوع پنجم ادامه دهد تا سوره‏‌اى که پیش از هر رکوع، یک آیه از آن را قرائت کرده، قبل از رکوع آخر تمام شود. سپس رکوع پنجم را بجا آورد و به سجده رود، و پس از اتمام دو سجده، براى رکعت دوم قیام نماید و حمد و آیه‏اى از یک سوره را بخواند و به رکوع برود و همین طور مانند رکعت اول ادامه دهد تا تشهد بخواند و سلام دهد و چنانچه بخواهد براى هر رکوعى به یک آیه از سوره‏ اى اکتفا کند، نباید سوره حمد را بیش از یک مرتبه در اول آن رکعت بخواند. 

اقامه نماز به هنگام خسوف و کسوف و ...، نشانة خضوع و خشوع انسان است در برابر عظمت پروردگار و هم درخواست و دریافت آرامش و اطمینان قلبی از درگاه رب جلیل است. 

صورت سوم خواندن نماز آیات : یکى از رکعت ‌ها را به یکى از دو صورت و رکعت دیگر را به نحو دیگر بجا آورد. 

صورت چهارم خواندن نماز آیات : سوره‏ اى را که آیه ‏اى از آن را در قیام پیش از رکوع اول خوانده، در قیام پیش از رکوع دوم یا سوم یا چهارم تکمیل نماید، که در این صورت واجب است بعد از سر برداشتن از رکوع، سوره حمد را در قیام بعدى اعاده نموده و یک سوره یا آیه‏ اى از آن را اگر پیش از رکوع سوم یا چهارم است، قرائت کند، و در این صورت واجب است که آن سوره را تا قبل از رکوع پنجم به آخر برساند.

احکام نماز آیات در شرایط ماه گرفتگی

تمام افرادی که از ماه ‌گرفتگی اطلاع پیدا ‌کنند اگر در منطقه‌ای باشند که آن ماه ‌گرفتگی قابل رؤیت است، نماز آیات بر آنها واجب می‌شود.

وقت خواندن این نماز از زمان شروع ماه ‌گرفتگی تا نقطه باز‌شدن ماه‌گرفتگی است؛ از زمانی که ماه ‌گرفتگی شروع می ‌شود تا زمانی که به نهایت می‌ رسد‌، ‌این نماز باید با نیت ادا خوانده شود؛ اما از هنگامی که ماه گرفتگی شروع به باز شدن می‌ کند تا پایان ‌ماه گرفتگی نماز آیات باید با نیت ما فی ‌الذمه خوانده شود و پس از ماه گرفتگی باید با نیت قضا خوانده شود.
منابع:

سایت خبر آنلاین

خبرگزاری حوزه

خبرگزاری فارس

کتاب های احکام معیاری، احکام دو دقیقه ای، از واجبات چه می دانیم و نگاهی به فلسفه احکام، حجت الاسلام محمود اکبری

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.