تبیان، دستیار زندگی
اطلاع از وقایع، جریانات و مطالب جالب و جذاب، همیشه هیجان انگیز و پرمشتری بوده است. به این واسطه، خبرنگاری به یکی از تأثیرگذارترین حرفه ها تبدیل شده و روز به روز بر پیچیدگی و ظرائف آن افزوده می شود
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : محسن رفیعی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

خبرنگار قرآنی؛ سرباز بی بدیل خدا

اطلاع از وقایع، جریانات و مطالب جالب و جذاب، همیشه هیجان انگیز و پرمشتری بوده است. به این واسطه، خبرنگاری به یکی از تأثیرگذارترین حرفه ها تبدیل شده و روز به روز بر پیچیدگی و ظرائف آن افزوده می شود.

محسن رفیعی وردنجانی- کارشناس حوزه/ بخش قرآن تبیان
خبرنگار

سرباز بی بدیل دین

قرآن کریم به چند مورد از خبر رسانی هایی که باعث یاری یا نجات برخی پیامبران شده است اشاره می کند. مثلاً جایگاه خبر رسانی هُدهُد در تسلّط حضرت سلیمان نبی(علیه السلام) بر یک قوم، نقشی تعیین کننده است. زیرا خبر رسانی او بود که زمینه ایمان آوردن ملکه سبأ و قومش را فراهم آورد.

یک خبرنگار به تعبیر قرآن کریم، صداقت را نباید با هیچ چیز معاوضه کند. یعنی بزرگترین آزمون خبرنگار، آزمون راستگویی است.

در نمونه دیگر، خب ررسانی خیرخواهانه و به موقع مؤمن آل فرعون باعث اطلاع حضرت موسی (علیه السلام) از نقشه شوم فرعونیان و نجات از مهلکه شد که قرآن کریم اینگونه بیان می کند: وَ جاءَ رَجُلٌ مِنْ أَقْصَى الْمَدینَةِ یَسْعى‏ قالَ یا مُوسى‏ إِنَّ الْمَلَأَ یَأْتَمِرُونَ بِكَ لِیَقْتُلُوكَ فَاخْرُجْ إِنِّی لَكَ مِنَ النَّاصِحینَ؛ (در این هنگام) مردى با سرعت از دورترین نقطه شهر [مركز فرعونیان‏] آمد و گفت: "اى موسى، این جمعیّت براى كشتن تو به مشورت نشسته ‏اند. فوراً از شهر خارج شو، كه من از خیرخواهان تواَم." (قصص؛ 20)

چنانکه در این دو نمونه مشاهده می شود خبررسانی دقیق، اصولی و به موقع، نقشی بی بدلیل در تغییر سرنوشت افراد و جوامع بشری داشته، دارد و خواهد داشت. در واقع؛ خبرنگار قرآنی، سرباز بی بدیل دین خداست که در جایی که به حرفه او نیاز است می تواند حتّی در نقش پاسدار دین خدا ظاهر شود.

اصول خبرنگاری قرآنی

صداقت

هر خبرنگاری دوست دارد خبرهای او مورد توجّه و باور مخاطبین قرار گیرد و خودش مورد اعتماد جامعه باشد. برای رسیدن به این هدف چاره ای جز توجّه کامل به واقعیت داشتن و وثاقت خبر نیست. در منطق دین اسلام، خبرنگاری که اخبار راست را منتشر می کند قبل از هر چیز، دو تصدیق کننده خواهد داشت؛ اوّل خدای متعال و دوم، خودش!

امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: إِنَّ الصّادِقَ أَوَّلُ مَنْ یُصَدِّقُهُ اللّه  عَز َّوَ جَلَّ یَعْلَمُ أَنَّهُ صادِقٌ وَ تُصَدِّقُهُ نَفْسُهُ تَعْلَمُ أَنَّهُ صادِقٌ؛ راستگو را نخستین كسى كه تصدیق مى كند، خداى عزّوجلّ است كه مى داند او راستگوست و نیز نفس او تصدیقش مى كند كه مى داند راستگوست. (كافى(ط-الاسلامیه) ج 2، ص 104، ح6)

یک خبرنگار به تعبیر قرآن، صداقت را نباید با هیچ چیز معاوضه کند. یعنی بزرگترین آزمون خبرنگار، آزمون راستگویی است.

سرعت عمل

زمان، نقش تعیین کننده ای در پیروزی رسانه ای و خبری دارد. چرا که به معنای جلب توجّه همگان به خبرنگار و اعتماد هر چه بیشتر مخاطب از سویی و به دست گرفتن زمام نشر حقایق و جلوگیری از تحریف واقعیّت و سوء استفاده بدطینتان از سوی دیگر است. چنانکه در داستان مؤمن آل فرعون، هر گونه اهمال و از دست دادن زمان ممکن بود به قیمت جان یک پیامبر و تغییر مسیر تاریخ تمام شود.

خداوند، بهترین بندگان خود را برای هدایت انسانها مبعوث کرد که بخشی از وظایف آنها، خبررسانی بوده است. بهترین الگوی یک خبرنگار شاخص قرآنی، پیامبران الهی هستند که برای انتقال اخبار الهی، از صداقت، سرعت، بصیرت و شجاعت در کنار دیگر فضیلتها برخوردارند.

دقّت و بصیرت

یک خبرنگار شاخص باید از شرایط زمان و جامعه خود به خوبی آگاه باشد تا بتواند تشخیص دهد که نشر چه خبری، مفید است و انتشار چه اخباری به صلاح جامعه اسلامی نیست. همچنین باید بداند مخاطب هر خبری چه کسانی هستند؛ یعنی چه اخباری محرمانه و چه اخباری عمومی است. باید دقّت داشته باشد که مبادا مخابره او به ضرر منافع جامعه اسلامی و به سود دشمنان باشد. مهمترین شمّ خبرنگاری فهم میدان رسانه و بازی نکردن در زمین دشمن است.

شجاعت در همه مراحل

اغلب اوقات، خبر دادن از آنچه کسی از آن باخبر نیست با خطراتی همراه است. مثل اینکه، ممکن است آن خبر، با منافع گروهی صاحب قدرت و مکنت در تضاد باشد. در چنین شرایطی، بیان واقعیّت از هر نبردی مؤثّرتر است و البتّه نیازمند شجاعتی جانانه است. امام علی (علیه السلام) می فرمایند: مَا السَّیْفُ الصّارِمُ فى كَفِّ الشُّجاعِ بِاَعَزَّ لَهُ مِنَ الصِّدْقِ؛ شمشیر بُرّنده در دست شجاع براى او دشمن شكن تر از راستگویى نیست. (شرح نهج البلاغه ابن ابى الحدید، ج20، ص296، ح387) همچنین، گاهی برای به دست آوردن خبر باید در میان حوادث خطرناکی قرار گرفت؛ لذا ضروری است خبرنگار، شجاع باشد تا بتواند به وظیفه خود به خوبی عمل کند.

خداوند، بهترین بندگان خود را برای هدایت انسانها مبعوث کرد که بخشی از وظایف آنها، خبررسانی بوده است. بهترین الگوی یک خبرنگار شاخص قرآنی، پیامبران الهی هستند که برای انتقال اخبار الهی، از صداقت، سرعت، بصیرت و شجاعت در کنار دیگر فضیلتها برخوردارند.